Сөздерді сөз табына талдау

- Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі, өзі де,есті болады

Не істейді?- болады – баяндауыш

Кім есті болады?- өзі – өздік есімдік

Қандай кісі есті болады?- естілердің сөзін ескеріп жүрген кісі- үйірлі анықтауыш

3.ШЖМ типтері Мектеп - әлеуметтік мәселелердің ішіндегі ең өзектісі. Ауыл мектебінің мәселелесі – қазақтың елдігінің мәселесі. Ауыл мектебінде – қазақ ұлтының болашағы, үміт артқан ертеңі, ата-ана, халық арманын арқалаған жас жеткіншек – ұрпағы оқып, тәрбиеленіп, өсіп жатыр.

Жер бетін мекен еткен адамзаттың бір бұтағы – бір халықтың қандай дара қасиетке ие болып, қандай бет-бейнемен көрінуі – сол халықтың мектебінің бет-бейнесіне, өзіндік ерекшеліктеріне тікелей байланысты.

Қазақтың кемел дарын, таңғажайып, талантты ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынов “Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек” деген.

Бүгін таңда республикадағы ауыл мектебіне тән ерекшелік оның шағын комплектілі болуы. Еліміздегі әлеуметтік-экономикалық жағдай, қала халқының күрт өсуі, миграция, балалардың өмірге келуінің азаюы шағын комплектілі мектептердің санының өсуіне әкелді.

Республикадағы 8260 жалпы орта білім беретін мектептің 4229 (51,2 %)шағын комплектілі мектеп, оның 2156-ында оқу қазақ тілінде жүреді (50,9%). Ауылдық жерде орналасқан шағын комплектілі мектеп саны 4073, бұл жалпы ауылдық мектептің 96,3%. Оның 28,5% бастауыш, 24,2% негізгі, 47,3% орта шағын комплектілі мектеп. Сондай-ақ, қалалық шағын комплектілі мектеп саны 156 (3,7%).

Типіне қарай:

бастауыш шағын комплектілі мектеп – 1206 (1178-ауылдық, 28-қалалық),

негізгі – 1022 (1002-ауылдық, 20-қалалық),

орта – 2001 (1893-ауылдық, 108-қалалық).

Қазақстан Республикасы “Білім туралы” Заңында шағын комплектілі мектеп оқушыларының саны аз, біріктірілген сынып-комплектісі бар, оқу сабақтарын ұйымдастырудың ерекше формасы бар жалпы білім беретін мектеп деп көрсетіледі.

Республикада шағын комплектілі мектептің үш типі бар:

бастауыш шағын комплектілі мектеп;

негізгі сатылы шағын комплектілі мектеп;

жоғары сатылы шағын комплектілі мектеп.

Олардың бәріне тән қасиеттер:

тек біріктіріліген сынып-комплектінің болуы (бұл бастауыш шағын комплектілі мектепте басым);

тек бірікьтірілген сынып-комплектінің және бала саны аз жеке сыныптардың болуы;

тек бала саны аз жеке сыныптардың болуы (бұл негізгі және орта шағын комплектілі мектепте басым).

Шағын комплектілі мектеп – қоғамның талаптарына сай, білім алуда оқушылардың сұранысын қанағаттандыруды қамтамасыз ететін, Үкіметіміздің мектеп туралы нормативтік құжаттарымен анықталған қызметін атқаруды жүзеге асыратын жалпы білім беретін мектептің бір типі.

Шағын комплектілі мектептің; қоғамның барлық даму кезеңінде және бүгінде білім беруді реформалау, білім берудің ұлттық үлгісін жүзеге асыру жағдайында өз үлесін қосып отырғанын мойындамау тарихқа жасалған қиянат болар еді.