ОЙЫҚ ЖАРАЛЫ АУРУДЫҢ АСҚЫНУЛАРЫ

 

1) Ойық жарадан қ ан ағ у - аурудың ауыр жә не қ ауіпті асқ ынуларының бірі. Қ ан ағ уына себеп ойық жара тұ сындағ ы асқ азанның қ ан тамырының жыртылуы болады. Қ ан тамырының тү ріне сә йкес қ ансырау ауыр немесе жең іл ө теді. Қ арын ойық жарасында ұ йығ ан қ анмен кұ сық байқ алса, ұ лтабар ішегінің ойық жарасында ойық жарадан ақ қ ан қ ан ішекке ө тіп нә жістің тү сін ө згертеді. Нә жіс шайыр кара майдай қ арайады. Мұ ндай нә жіс " мелена" деп аталады. Қ ансырау кейде ойық жара ауруының ең алғ ашқ ы кө рінісі болады.

Аурудың қ ан қ ысымы тө мендейді, ә лсірейді, басы айналады, лоқ сиды, денесі бозарады, кейбір аурулар талық сып есін жоғ алтады. Қ ан тамыры шапшаң данады, ә лсізденеді.

Кейбір аурулар қ ансырауды " жең іл", аяғ ында ө ткізеді.

Ә рқ ашанда дә рігердің есінде болатын жағ дай - қ анды қ ұ сық тек ойық жаралы ауруда ғ ана кездеспейтіндігі. Қ анды қ ұ сық ты қ арын рагінде, ө ң еш тамырлары созылғ анда, қ ан ауруларында, мұ рын - жұ тқ ыншақ тың жарақ аттарында кездестіруге болады.

Диагнозды айыру ү шін ауру анамнезін толық анық тау қ ажет.

Қ ансыраудың себебін толық анық тауғ а қ ажетті басқ а тексерістерді қ олдануғ а дейін қ ан ағ уын бә сендету, тіпті толық тоқ тату шаралары орындалады. Бұ л ү шін ауру жедел керуетке жатқ ызыладыда оның тө менгі аяғ ы кө теріледі. Ауруғ а - тыныштық беріледі. Оның айналасындағ ы бос жү гіріс, сасқ алақ тану ауру жағ дайын ауырландырады. Дә рігердің қ имылдары сенім жә не ауруғ а кү ш беруі қ ажет. Ауру айналасында тек оғ ан кө мек кө рсететін мамандар қ алдырылады. Аурудың ішіне мұ з салынғ ан қ апшық қ ойылады. Ауызбен сұ йық ішкізу тоқ татылады. Қ ажетті дә рілер, ерітінділер қ ан тамырына егіледі. Қ анның ұ йуын (гемостаз) шапшандату ү шін 10% -10 мл. қ альций хлориды егіледі, қ ан, плазма, желатиноль, викасол (витамин К) кұ йылады. Қ ан кү ніне 2-3 рет 100 мл.-ден кұ йылады.

Ө те кө п қ ан жоғ алтып, ауыр қ ансырауғ а ұ шырағ андарғ а қ ұ йылатын қ ан мө лшері жоғ ары. Қ ан ағ уын кү шейтпес ү шін қ ан қ ұ ю тамшылату тә сілімен орындалады жә не қ ан қ ысымын кө теретін дә рілер пайдаланылмайды.

Стабилизатор қ осылмағ ан қ ан пайдалану жә не қ анды тікелей қ ұ ю ө те жақ сы гемостатикалық нә тиже береді. 40%-40 мл. глюкоза кү ніне 3 рет, инсулин қ осылғ ан 5% глюкозаның 1-2 литрі егіледі.

Қ ан ағ уы толық тоқ тағ аннан соң III - кү ннен бастап су ішуге, ал VІ-VII кү ннен соң сұ йық тағ амдар - сү т, қ аймақ, сұ йық кө же, сары май, сү т қ осқ ан шай, ботқ а, кептірілген нан қ абылдауғ а рұ қ сат беріледі. Бірақ мұ ндай режимді қ ейбір мамандар қ олдамайды. Ә лсіз тағ амдар, ұ зақ ашыну организм кү шін азайтады, қ анның ұ ю процессін нашарландырады, регенераторлы ү рдісті бә сең дендіреді, қ арын қ ышқ ылын кө бейтеді деп санап, қ ан ағ у тоқ тағ ан кү ннен бастап ә р тү рлі жә не калориясы мол тағ амдарды ішуге рұ қ сат береді (жұ мыртқ а, котлета, піскен ет, сұ лыдан ботқ а, май жақ қ ан нан, сү т қ осқ ан шай, пісірілген жемістер, кө же, компот, сү т, балық).

Қ ан ағ уы тоқ тамай аурудың қ ансырауы кү шейе тускенде не істеу керек деген сұ рақ туады? Бү ндай ауруды операцияғ а алу қ ажет. Бірақ та алдымен дә рігер қ ан ағ уы басқ а ауру салдарынан емес қ арын ойық жарасынан екендігін анық тауғ а тиісті. Ө йткені қ ан мұ рыннан, ө кпеден, ө ң ештен ағ уы мұ мкін.

Ө кпеден ақ қ ан қ ан қ ызыл жә не кө піршікті болады, ауру анамнезінде туберкулез, рентгенмен тексергенде - ө кпе кавернасы анық талады. Қ арыннан ақ қ ан қ ан қ ара-қ оң ыр, ұ йығ ан.

Сары ауруда, холециститте қ анның ұ ю қ асиеті бұ зылуы, қ ан тамырларының жұ қ аруы холемиялық қ ан ағ уына ә келіп соғ ады.

Қ ансыраудың бұ л тү рі сирек кездеседі жә не оғ ан диагноз қ ою қ иын емес, ал дененің сарғ аюы диагнозды толық тырады.

Ө ң еш жә не кардияның созылғ ан қ ан тамырларынан қ ан ағ уын анық тау қ иын. Бұ л жағ дай бауыр циррозында байқ алатындақ тан іш терісінде " медузаның басы" деп аталатын кең іген коллатеральды қ ан тамырлары анық талады.

Жыртылғ ан қ олқ а (аорта) аневризмасы ө ң ешке қ ұ йылып жедел ө лімге ә келуі мү мкін.

Ө ң еш пен қ арынның қ атерлі ісік аурулары рентгенмен тексергенде оң ай анық талады.

Тромбопения (тромбоциттер кемістігі)ауруы, қ анның ұ ю ү рдісін нашарлатады. Оның диагнозын қ ан тексеруі шешеді.

Кейде қ арынның басқ а аурулары – ісік ауруы, эрозивті гастриті, полипозы қ ан ағ уына себеп болады.