Выпишите сложные предложения. Подчеркните второстепенные члены предложения

 

№14 билет

1. Салт-дәстүрлер туралы.

Ұрпақтан ұрпаққа сақтап жеткізіліп отырған рухани байлығымыз салт-дәстүрлеріміз.

Қазақ халқының салт- дәстүрлері үйлену тойы-қыз таңдау дәстүрі, жаушы жіберу, құда түсү тойы-қыз баланы тәрбиелу дәстүрі; қыз ұзату дәстүрі; жас келінді тәрбиелеу дәстүрі-.Бала тәрбиелеу дәстүрлері; Дәстүрлі жерлеу салты; Қайтыс болған адамның үші, жетісі;қырқы; жүзі; жылы, асын өткізу дәстүрі, жоқтау дәстүрі; қонақ күтү дәстүрі, еттен табақ тарту дәстүрі, Саятшылық дәстүрі т.б.

Сәбимен байланысты салт-дәстурлері.

1.Құрсақ шашу. 2.Жарыс қазан. 3.Шілдехана. 4.Сүйінші. 5.Балаға ат қою. 6.Бесік тойы.

7.Баланы қырқынан шығарту. 8.Тұсаукесер тойы. 9.Тілашар тойы 10.Атқа мінгізу тойы. 11.Сүндет тойы. 12.Тоқым қағар.

 

Ұлы ғалымдар туралы диалог құрастырыңыз.

- Қандай ғалымдарды білесің?

- Қаныш Сәтбаев, Шоқан Уәлиханов.

- Қай ғалым туралы айтқың келеді?

- Атақты ғалым Шоқан Уәлиханов туралы.

- Ол қандай ғылыми еңбектер жасады?

- Ол қазақ, қырғыз, ноғайлы әдебиетінің жазба мұраларын, тарихи шежірелерді жинап, олар жөнінде ғылыми талдаулар жасады.

- Шоқан нені армандады?

- Ол халқының бақытты болуын арман етті.

3.Сан есім.

Заттың санның, мөлшерін, ретін білдіретін сөздер сан есім деп аталады. Неше, нешеу, нешінші, қанша деген сұрақтарға жауап береді.

 

Түрлері	Мысалдар
Тұлғасына қарай	Негізгі	Бір,екі,төрт
Туынды	Бірінші, екеу,елудей
Құрамына қарай	Дара	Бір, екі, бес
Күрделі	Он бес, жиырма алты,бір мың алты жүз
Мағынасы-на қарай	Есептік (количественные)	Үш, төрт,бес
Реттік (порядковые)	Бірінші,екінші
Жинақтық (собирательные)	Біреу, екеу бесеу
Топтау (разделительные)	Он-оннан, бес-бестен
Болжалдық (предположительные)	Алпыстай, мыңдап, бірер, жүздеген
Бөлшектік (дробные)	Бестен екі, екі бүтін оннан бес

 

№15 билет

Астана

Астана қоныс тепкен мекеннің негізі 1830 жылы қаланған.Астана-Қазақстанның астанасы және Ақмола облысынның орталығы. Бұл жер Сәкен Сейфуллин мен Мағжан Жұмабаевтардың тұған мекені. 1832-1961 жылдар аралығында қала Ақмола қаласы болып аталды, ал КСРО-да тың және тыңайған жерлерді көтергенде, Целиноград қаласы болып өзгертілді. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін, астанасы көшіру шешімі қабылданды. Сөйтіп Қазақстанда жаңа астана пайда болды.Қаланың аты жаңаша - Астана деп аталды. Астанада тоқыма, жеңіл және баспа өнер кәсібі өте жақсы дамыған. Көптеген университеттер, институттар, колледжер бар. Астана Қазақстанның саяси өмірінің орталығы. Мұнда Президент, Парламент және Үкімет орналасқан. Астана-алып құрылыстар қаласы. Қысқа мерзімнің ішінде мұнда Үкімет ғимараттары, ”Континеталь” қонақ үиі салынып, орталық көшелер қайта жаңаланды. 21 ғасырда Астана әлемдегі ең сұлу, гүлденген астаналардың біріне айналмақ.