Шатын еріткіштерді қолдану салдарынан п.б.псих-қ және мінез-құлық бұз-ы.

F18.Ұшатын еріткіштерді қолдану салдарынан п.б.псих-қ және мінез-құлық бұз-ы

F18.0 Жедел интоксикация

F18.1 Пагубное употребление

F18.2 Тәуелділік синдромы

F18.3 Абстиненттті жағдай

F18.4 Абстиненттті жағдай делириймен

F18.5 Психоздық бұзылыстар

F18.6 Амнестикалық синдром

F18.7 Резидуальды және жылжытылған(отсроченные) психоздық бұзылыстар

F18.8 Басқа псих-қ және мінез-құлық бұз-ы

F18.9 Анықталмаған псих-қ және мінез-құлық бұз-ы.

Жиі науқастарда көру иллюзиялары мен галлюцинациялары, метаморфопсиялар, жедел деперсонализациялық жағдайлар пайда болады. Кейде қарапайым көру иллюзиялары мен галлюцинациялары п.б: жалпайған, калейдоскоп сияқты ауыспалы түрлі-түсті н/е қара-ақ суреттер, кейде науқастың шынайы өмірімен байланысты, ірі көлемді кадрлар пайда болады. Ұшқыш ерітінділер ОЖЖ-е тежеуші әсер көрсетеді және алкогольге ұқсас әсер шақыруы мүмкін. Қарашықтар кеңейген, бет гиперемияланған, склералар инъекцияланған. Тахикардия, тахипноэ, АҚ өзгерістері анықталады. Жүрісі теңселген, координация бұзылған, құсу ж/е лоқсу б. Клиникасы заттың түріне де байланысты. Егер бензинмен масаю болса бастапқыда жоғ.тыныс.жолдары тітірк-і, бет қызарады, кейін эйфория қозғалыс белсенділігі күшеюінсіз.Кейін қорқыныш сипаттағы көрі галлюцинацияларымен делирий дамиды. Егер дақкетіруші заттар буымен ингаляция болса «қарқылдап күлумен» эйфория тән. Тәуелділік қалыптасса онейроид дамиды. Ацетонды масаю кезінде де онейроид дамиды, түрлі фантазиялар болады. Толуолды масаю кезінде эйфория және қимылдық тежелу болады, оны кейін шынайы көру және есту галлюцинацияларымен делирий алмастырады. Клей буымен масаюға мультипликационды фильмді еске түсіретін көріністер тән.

Патологиялық әуестік қалыптасса, келесі клиникалық көріністер байқалады:

· Ингалянт жайлы тұрақты ойлармен күресуге тырысудың болмауы – идеаторлы компонент

· Ызамен қосарланған, мұңаюдың кенет пайда болуы – дисфориялар – аффективті компонент

· Ингалянттарды айналадағылардан жасырмай, ашық қолдану

· Ингаляцияға кедергі жасағанда демонстративті-қорқыту сипатындағы суицидальды мінез-құлық

· Ингалянтқа қол жеткізу мақсатында жасалатын делинквентті, тіпті қылмыстық әрекеттер

· Ингалянтты іздеу, оған қол жеткізу мақсатындағы наркопетальды сипатта түс көрулер – мінез-құлықтық компонент.

Регулярлы бір апта ішінде қолданған адамда өзін-өзі ұстауы бұзылады. Олар агрессивті, ашушаң, қатал, тіпті болмас іс үшін үлкендермен төбелеседі. Ұшатын еріткіштермен мастану кезінде либидо мен потенция жоғарлайды, сондықтан осы топтар арасында гомосексуальдар жиі кездеседі. Жасөспірімдерде қабылдау мен зейін бұзылыстары болады. 2-3 ай көлемінде жүйелі қабылдағандарда интеллектуальды касиеттері төмендейді. Деменция белгілері көрініс береді және аффективті сфераның бұзылыстары орын алады. Ұшатын еріткіштерді қолдану салдарынан пайда болатын бұзылыстың бастысы токсикалық энцефалопатия. Барлық жағдайда ОЖЖ ошақты зақымданулары, диэнцефальді және пирамидті симптоматик.а көрініс береді. Қыртысасты ядроның зақымдануынан паркинсонизм көрінуі де мүмкін. Жүйке жүйесіне де әсер етеді: ерін нистагмы, жалпы тремор, хорея тәрізді гиперкинезия, атетоз б/м. Ұшатын еріткіштердің токсикалық қасиеті ішкі органдарды да зақымдайды: нефрит, гепатит тіпті жоғары дозада қабылдауы наукас өліміне алып келуі мүмкін.

 

6.Жағдайлық есеп: 72 жастағы ер адам 3 сағ.бұрын. 1)Орталық типті оң жақтық гемипарез- Бұлшықет күші:оң аяқ– 2 балл,оң қол - 4 балл, оң жақ сіңірлік-тарамыстық рефлекстер жоғарылауы, оң жақта патологиялық Бабинский рефлексі; 2)Орталық оң жақтық гемипарез түріндегі қозғалыс бұзылыстары оң жартышардің прецентр.қатпар нейрон-н басталатын пирамидалық жолдың зақымдалуын көрсетеді;3)Жедел ми қан айналымының бұзылысы. Ишемиялық типте. Ортаңғы ми артериясы бассейнінде. 4) МРТ, КТ, холестерин деңгейін анықтау, қанның жалпы және биохимиялық анализі, ЭКГ, МР-ангиография, атрерияның дуплексті сканирлеу, қандағы глюкоза деңгейін, гликемиялық профиль. 5) Бастапқы және арнайы терапия. 1- асқынысының алдын алу (гипотензивті препараттар, ісіну мен су-электролиттік алмасудың регуляциясы үшін-маннитол, венаның тромбозының алдын-алу). 2- алғашқы 3сағатта тромболизис, антиагреганттар, нейропротектор-глицин, вазоактивті препараттар- кавинтон, реополиглюкин, пентоксифилин. Rp: Sol. Mexidoli 2,0. Rp. Tab.Enalaprili 10mg. Rp. Tab.Indapi 2,5mg. Rp: Sol.MgSO4 25% 10,0 + NaCl 0,9% 200,0. Антиагрегантты терапия Acidi acetylsalicylici 0.5, 4/1 таб күніне 3рет ішке .Антибиотиктер Ceftriaxoni 1,0,т/і күніне 2 рет

Вариант

1. Жұлын мидың; тамырлық аурулары.Жіктелуі,эпидемиологиясы,клиникасы, диагностикасы,емі. Жіктелуі: Жедел — кенеттен п.б: ишемиялық және геморрагиялық жұлындық инсулть;

· Өткінші преходящие (транзиторные) — жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің кенеттен бұзылуы,мұнда п.б симптомдар п.б сәттен бастап бир тәулік ішінде жогалады:: синдром «падающей капли», синдром Унтерхарншейдта, миелогенная перемежающаяся хромота, каудогенная перемежающаяся хромота;

· созылмалы — ұзақ уақыт өтеді, баяу күшейе түседі: созылмалы миелоишемия.

Эпидемиология: Өлімнің, мүгедектіктің және еңбекке қабілетсіздіктің көбіне себебі жүйке-жүйесінің аурулары.АҚШ жыл сайын 750000 адам церебральды инсультпен ауырады. Ал Россияда жыл сайын 450000 ауырады, оның ауырады, оның 1/3 соңы өліммен аяқталады.

Созылмалы миелоишемия -жұлын миының созылмалы қан мен қамтамасыз етілуі белгілі бір уақытта өтпелі көріністермен басталады.Қ.қ етілуінің бұзылысы жұлын миының жоғарғы бассейнінде болса мойынның, дененің жоғарғы бөлігінің, диафрагманың ерікті қозғалысы және дененің жоғарғы бөлігінің сезімталдығы бұзылады. Ал соз.миелоишемия төменгі бассейнде болса перифериялық, орталық немесе аралас төменгі парапарез, сегмент арқылы аяқ жаққа таралатын сезімталдықтың бұзылысы, жамбастағы мүшелердің қызыметінің бұзылысы, трофикасының бұзылысы. Жедел түріне айырмашылығы диффузды зақымданулар болады, көбіне жұлын миының мойын және бел бөлігінің қалыңдауымен жүреді.

Жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің өткінші бұзылыстары. Клин көріністері: а)синдром “подающей капли" – басын тез бұрып немесе шалқайғанда кентеттен п.б аяқ пен қолда болатын әлсіздікпен көрінеді.Есі сақталады, көбіне мойны мен шүйде де болатын ауырсынуға шағымданады.2-3 мин соң аяқтағы күш қалпына келеді,Қолдағы терең рефлекстер әлсірейді немесе болмайды. Оншақты минуттан кейін неврологиялық статус қалпына келеді. Олар жұлынның мойындық бөлігінің айқын дегенеративті-дистрофиялық зақымдануынан болады. Б)Унтерхарншейд синдромы- кенеттен болатын аяқ пен қолдың параличі және қысқа уақытқа есінен танумен(2-3 мин) көрінеді.Есін жиғанда аяқ- қолын қимылдата алмайды. 2-3 мин соң науқастың аяғындағы еркін қозғалыстар қалпына келеді, науқаста қайта қайталанама деген үрей п.б. Ұстама арасында науқас ауырлықты, мойын омыртқа деңгейіндегі ауырсынуды сезеді. Синдром остеохандроз және ишемиямен қоса жұлынның мойын бөлігінің қалыңдауы ғана емес, оған қоса мозговой стволдың. В) Миелогенді ауыспалы храмота –ишемия жұлын миының төменгі бассейнінде п.б дамиды. Клиникасында науқас ұзақ жүргенде немесе физикалық күш түскенде аяғында әлсіздік және ұю п.б. Кейіннауқас 5-10 мин тыныштық жағдайда отқасын барі басылып, науқастың қайта жүруіне болады. Неврологиялық статуста науқастың аяғындағы әлсіздік кезде тізе және ахиловый рефлекстің әлсіреуі, балтыр б.е гипотонусымен, кейде Бабинский рефлексімен көрінеді. Г) Каудогенді ауыспалы храмота -туа немесе жүре п.б омыртқалық каналдың бел бөлігінде тарылуынан болады. Мундай науқастарда парестезия дамиды. Неврологиялық статуста бірнеше бел-сегізкөз рефлексі. Бел лордозының тегістелуімен омыртқаның бел бөлігінде қозғалыстың шектелуімен көрінеді.

Ишемиялық жұлындық инсульт - ер және әйел адамдар арасында бірдей деңгейде 30 бен 70 жас аралығындағылар бірдей ауырады. Клиникалық ағымын бірнеше сатыға бөлінеді: стадию передвестников, инсульттің даму стадиясы, кері даму стадиясы, резидуальді көрініс стадиясы. Клиникалық көрінісінің келесідей нұсқалары бар: а) Жұлын миының вентральды бөлігінің ишемия синдромы-жедел дамитын аяқтың салдануымен, диссоцирленген паранестезиямен, жамбас қуысындағы мүшелердің қызыметінің бұзылуымен көрінеді. Егер ишемия жұлын сұйықтығының мойын бөлігінде таралса паралич(парез) қолдарында әлсәз, ал аяқтарында спастикалық. Ишемия кеуде бөлігіне таралса аяқтарында спастикалық парапарез, бел-сегізкөзде миелоишемия.Ишемия бел-сегізкөзде болса аяқтарында әлсіз параплегия арефлексиямен, зәр мен нәжістің болмауы. Бұл симптомакомплекс Станиловского-Танон синдромы деп аталады. Б)Алдыңғы ишемиялық полиомиелопатия синдромы- жұлын миының вентральді бөлігінің зақымдануында дененің жоғарғы немесе төменгі бөлігінің белгілі бір б.е топтарының әлсіз парезімен, арефлексиямен,атрофиясымен,ЭМГ дағы өзгерістермен көрінеді. В)Ишемиялық Браун Секар индромы –зақымданған жақта буын-бұлшық ет сезімталдығының сақталуы. Г)Центромедуллярлы ишемия синдромы Д)Алдыңғы және бүйірлі канатиктің бүйірлік зонасындағы ишемия синдромы-аяқтағы спастикалық парезбен, мишықтық атаксиямен көрінеді. Ж)Бүйірлік амиотрофикалық склероздың ишемиялық синдромы- көбіне жұлын миының жоғарғы артериялық бассейнінде дамиды.Клинакасында қолдың дистальді бөлігінде әлсіздіік, қолдың ұсақ б.е атрафисы,терең рефлекстердің жоғарылауымен,потологиялық саусақтық және табандық белгілермен көрінеді. З) Уиллямсон синдромы-бұндай науқастарда бін немесе екі жақты сенситивті атаксия,аяқта әлсіз әлсіз спастикалық парез, сегментарлы гипестезия. И) ж9лын миының көлденең ишемиялық синдромы.

Геморрогиялық жұлындық инсулть -клиникалық көрінісі гематоманың таралуына да байланысты.Сәйкес б.ет топтарының парезі, жамбастағы мүшелердің қызыметінің бұзылысы болады.Мойын аймағындағы сегменттерідің гематомиелиясында жанағы бұзылыстарға қоса тыныс алу бұзылысы.

Диагноз: науқастың шағымына, басталғанына, ағымына, клиникалық симптомдарына және невралогиялық статусына және қосымша зерттеулерге сүйене отырып диагноз қоямыз: ангиография,КТ, МРТ, ликворды тексеру үшін жұлын сұйықтығына пункция жасау, мұнда жұлын сұйықтығының қысымының жоғарылауы және белок деңгейінің жоғарылағандығы анықталады.

Емі: Жұлын миының қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуында этиотропты жәнепатогенетикалық ем қолданылады.

Жұлынның қанмен қамтамасыз етуінің бұзылысының жедел кезеңінде жүрек қызыметін, АҚ,микроциркуляцияны және жұлын миының тінінің нейронының метоболизмін жақсартатын(реосорбилакт, пентоксифиллин, сермион, кавинтон, дипиридамол, ксантинола никотинат, цераксон (цитиколин), ноо-тропил (пирацетам), церебролизин, актовегин), жұлын миының ісігінің алдын алатын (маннитол, фуросемид, глицерин) дәрілік заттар тағайындалады. Одан басқа аз дозада гепаринизация (гепарин — 5000 ЕД 4 рет тәулігіне тері астына кіндік маңы аймағына) 7 тәулік жүргіземіз, сосын - 2500 ЕД тәулігіне 4рет 5-7 күн немесе төменмолекулярлы гепарин (фраксипарин, клексан). Егер науқастың аортасы зақымданса емдеу тактикасы хирургиялық. Міндетті түрде төсектік режим. Қалпына келу кезеңінде антихолинэстераза препараттары (прозерин, нивалин, нейромедин), б.ет тонусын төмендететін дәрілік заттар (мидокалм, баклофен, меликтин, сирдалуд), физикалық емдеу тәсілі, массаж, емдік физкультура тағайындалады.