Тест-бақылау.

1. Қазақстанның экологиялық қауіпті аймақтарын атаңыз?

1. Арал аймағы
2. Үстірт аймағы
3. Қызылқұм даласы
4. Семей орманы.

2.Семей ядролық сынақ полигонында сынақтар қай жылдар аралығында өткізілді?

1. 1945-1989

2. 1946-1989

3. 1949-1991

4. 1949-1989

5. 1944-1987

3. Семей ядролық сынақ полигонындағы приоритетті радиоактивті заттар изотобы?

1. уран, торий-82, рубидий-89

2. цезий-137, стронций-90, калий -40, тритий

3. ваннадий-47, йод-98

4. полонний-132, бериллий-45

5. стронций-82, радон

4. Каспий теңізінің ластануы ҚР-ның қай экологиялық қауіпті аймағына кіріктірілген?

1. А аймағы

2. С аймағы

3. В аймағы

4. А және В аймақтары

5. В және С аймақтары.

5. Суының құрамында сынап концентрациясы белгіленген мөлшерлемеден бірнеше есе артып кетуіне байланысты, шаруашылықтан ондаған жылдарға босатылған Қазақстандағы өзенді атаңыз?

1. Ертіс

2. Нұра

3. Есіл

4. Жайық

5. Іле

6. Өскемен қаласындағы ластаушы компоненттер концентрациясын қадағалауда мониторингтік бақылау ретінде тұрғындар денсаулығының көрсеткіші алынады. Зиянды заттар мөлшерін көп ретте адамның келесі бөліктері (мүшелері) нақты көрсететді:

1. Шаш пен тырнақ

2. Тері жамылғысы мен ішкі органдар

3. Бөліну өнімдері

4. Май ұлпалары

5. Қан клеткалары

7. Семей ядролық сынақ полигонының 3 маңызды алаңдарын атаңыз?

1. Семей, Москва-140, Дегелен

2. Москва -140, Курчатов-50, Абай

3. Қарауыл, Жиренді, Боранды

4. Бас алаң, Негізігі алаң және Қосымша алаң

5. Балапан, Дегелен, Тәжірибелі алаң

8. Арал теңізі түбінен көтерілетін тұзды боранның таралу аймағы қанша шақырыммен есептеледі?

1. 300 мың км

2. 3 мың км

3. 1,5 м

4. 200-300 м

5. 450-500 м.

9. ҚР қанша территориясы шөлейттенуге ұшыраған?

1. 15 %;

2. 25 %

3. 36 %

4. 46 %

5. 66 %

10. Байқоңыр ұшақ алаңындағы экожүйеге аса қауіпті болып табылатын кешеннің қалдықты затын атаңыз

1. Мұнай өнімдері

2. Гептил

3. Сынап

4. Радиоактивті заттар

5. Фреондар

4. Экологиялық пакт пен паспорт

 

 

1.Тақырып №14, аталуы:«Экологиялық мониторинг, оны ұйымдастыру принциптері».

2. Мақсаты:Экологиялық мониторингтің негізгі принциптерімен танысу.

3. Оқытудың міндеттері:

o Студент білу керек: Экологиялық монитрингтің жүргізілу принциптерін.

o Студент істей білуі керек:Алған білімдерін қошаған ораны қорғау бойынша жүргізілетін іс-шараларында қолдана білу

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Экологиялық мониторинг, түсінігі, мақсаты, есептері.

2. ҚР экологиялық мониторингі. Тұрақты даму үшін экологиялық мониторингтің маңызы.

3. Біріктірілген мемлекеттік экологиялық мониторинг жүйесі (БМЭМЖ –қазақша, ЕГСЭМ-орысша)

5. Сабақ беру және оқыту әдістері:

кіші топтарда жұмыс:

Мұғалім барлық студентерді екі топқа бөледі.

Сабақ тақырыбының мақсатын мұғалім айта отырып, студенттерге дұрыс бағдар береді.

Сабақтың жоспарына сай студентке сөз беріледі (өз еркімен).

Студент баяндамасын мұқият тыңдап, оның мазмұны мен оны құру логикасына көңіл бөлу керек. Егер студент сөзі мазмұны бойынша қойылған сұрақтан ауытқыса немесе декларативті болса (дәйексіз, сипаттама түрінде, кітап тілімен), студент өз ойын білдірмесе, тек кітаптан оқылған немесе дәрістен тындағаны болса оқытушы сұрақ қояды. Мысалы: «сіз неге олай ойлайсыз?, сіздің сөздеріңіздің тақырыпқа қандай қатысы бар?, содан кейі не болады?, мынадай ой айтылды... барлығыңыз осымен келісесіздер ме не басқа пікірлеріңіз бар ма?, кім толықтырғысы немесе анықтағысы келеді?, т.б.».

Егер сөз алушы жауабын таппаса сұрақ топқа қойылады және өз еркеімен сөз беріледі.

Егер ол да қойылған сұраққа толық жауап бере алмаса, қашан қарастырылып жатқан тақырыпқа мәнді жауап берілмейінше сөз кезегі жалғасады.

Егер жауаптар оқытушыны қанағаттандырмаса, өзі толық дұрыс жауапты береді.

Сөз сонын қорытындылайды:

-сұрақты талқылау деңгейін және оның терең түсінуі мен игеруін бағалайды; игерілмеген, талқыланбаған сұрақтар бойынша өздік жұмысқа тапсырмалар береді.

6. Әдебиет:

Негізгі әдебиет:

1.Кенесариев Ү.И. Экология және халық денсаулығы: учебник / Ү. И. Кенесариев, Н.Ж Жакашов. - Алматы: Эверо, 2009. - 250 с.: ил.

2.Оспанова Г.С. Экология: учебник / Г. С. Оспанова, Г. Т. Бозшатаева. - 2-е изд. - Алматы, 2009. - 405 б.

3.Бейсенова Р.Р. Экология және тұрақты даму пәнінен лекциялар жинағы. Алматы: «Эверо», 2012 ж.-146 с.

4.Жатқанбаев Ж.Ж. Экология негіздері. Оқулық: учебник / Ж. Ж. Жатқанбаев. - Алматы: Зият, 2004. - 210 с.

5.Алишева, Куляш. Экология.: учебник / К. Алишева. - [б. м.]: НАS, 2006. - 303 с.: ил

6.Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау: учебное пособие / Ұ. Б. Асқарова. - Алматы: Заң әдебиеті, 2007. - 90 с.

7.Иванов В.П. Общая и медицинская экология.: учебник / В. П. Иванов, О. В. Васильева, Н. В. Иванова; ред. В. П. Иванова. - Ростов н/Д: Феникс, 2010. - 507 с.: ил

8. Миркин Б.М., Наумова Л.Г. – Устойчивое развитие, вводный курс – Логос. Москва – 2006.

Қосымша:

1.Экология: учебник / ред. В. В. Денисов. - Изд. третье, исправл. и допол. - Ростов н/Д; М.: Издательский центр"МаРТ", 2006. - 768 с.

2.Коробкин В.И. Экология: учебник / В. И. Коробкин, Л. В. Передельский. - 12-е изд., доп. и перераб. - Ростов н/Д: Феникс, 2007. - 602 с. - (Высшее образование)

3.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек: учебное пособие / Ю. В. Новиков. - 3-е изд., испр. и доп. - М.: ФАИР-ПРЕСС, 2005. - 729 с.

4.Концепция экологической безопасности РК, Астана, 2002.

5.Доклад конференции 00Н по окружающей среде и устойчивому развитию, Рио-де-Жанейро, 1992. Том 1, Нью_Йорк,1993.

6.Экологический кодекс РК, Астана 2007.

7.Марфенин Н.Н. Концепция устойчивого развития» в развитии / Россия в окружающем мире: 2002 (Аналитич кий ежегодник)

8.Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека: учеб. пособие для студ.высш. учеб.заведений / Пивоваров Ю.П., Королик В.В. - 2-е изд., испр. и доп. - М.: Издательский центр "Академия", 2006. - 512 с

9.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібекова, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков; ред.: Ү. И. Кенесариев, Н. Ж. Жакашов. - Алматы: ТОО"ЭВЕРО", 2010. - 144 с.

10.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібеков, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков. - Алматы: Эверо, 2009. - 142 с.: ил

11.Қуатбаев А.Т. Экология пәнінен практикум: учебное пособие / А. Т. Қуатбаев. - Алматы, 2006. - 172 с. - (Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі)

12.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау: 4000-ға жуық термин.: словарь. - Алматы: Мектеп, 2002. - 389 б.

13.Шилов И.А. Экология: учебное пособие / И. А. Шилов. - 4-е изд., стериотип. - М.: Высшая школа, 2003. - 512 с.

14.Экологиялық энциклопедия. - Алматы, 2007. - 302 б.

15.Экология человека Ю.А. Габов Караганда, 2012.

7.Бақылау: