Орытынды тесттер

1.Н.Ф.Реймерс экологиялық дағдарыстарды нешеге бөліп қарастырды?

1.8

2.10

3.12

4.9

5.6

2.Экологиялық дағдарыс ұғымын ашып тұрған жолды көрсет

1.Қоғам мен табиғат арасындағы қолайлы, шиеленіспеген жағдай

2. Экологиялық дағдарыс алдында адам белсенді рольге ие

3. экологиялық апат алдында адам белсенсіз

4. Техногенді сипаттағы дағдарысты жағдай

5. Дұрыс жауап жоқ

3. Н.Мамедов және И.Суравегина қоғам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас тарихын неше кезеңге бөліп қарастырды?

1.5

2.4

3.7

4.8

5.6

4..Болжамалы экологиялық дағдарысты ата

1.Аридизация дағдарысы

2.консументтер дағдарысы

3.Редуценттер дағдарысы

4.Экожүйелер беріктігінің дағдарысы

5.Продуценттер дағдарысы

5.1950-1996жж сарапатама бойынша дамушы елдерде халық санының ұлғаюындағы алар үлесі?

1.5,5%

2.4,3%

3.1,2%

4.2,7%

5.12%

6.Қазіргі таңда туылуды шектейтін заңды күші бар мемлекеттік бағдарламалар қанша мемлекеттерде жүргізілуде?

1.20

2.15

3.9

4.22

5.10

7. Соғыстың экологиялық салдарына жатпайды

1. Қоршаған ортаның жалпы сапасының төмендеуі;

2.Су, топырақ, ауа орталарының соғыс өнімдерімен (химиялық, биологиялық) ластануы;

3.Стратегиялық объектілердің (су қоймалары, әскери-өндірістік кешен және т.б.) бұзылуы салдарынан экологиялық апаттардың туындауы;

4.Ерекше қорғалатын табиғат аймақтарының қарқынды қорғанысқа алынуы

5. Шу, діріл сияқты жағымсыз физикалық құбылыстардың көбеюі

8.Урбанизация мәселелері-

1. тиімсіз инфрақұрылым және қызмет көрсету түрлері;

2.қалалар экологиясының деградациясы;

3.заңсыз қоныстанушылардың санының артуы, лашықтардың санының артуы;

4.потенциалды қауіпті аймақта орналасушылардың артуы (тұрақсыз жартастар, жанартау етектері, тектоникалық сынықтар, үнемі шайылып отыратын жағажайлар және т.б.).

5.Барлық жауап дұрыс

9.Дамушы мемлекеттердің ортақ экологиялық мәселесі

1.Радиациялық кең ауқымды ластану

2.Топрыақ жамылғысының деградациясы

3.Ауа сапасының нашарлауы

4.техногендік сипаттағы авариялардың жиі байқалуы

5.Дұрыс жауап жоқ

10. Ғылым мен техниканың жоғарғы деңгейде дамуы техника мен өндірістік технологияның биосфераға зиянсыз негізде дамуы қай кезеңге жатады?

1.аграрлық

2.индустриалды

3. палеолоит

4.ақпараттық

5.неолит

 

Ситуациялық есеп:

Қазіргі кезде Деморгафиялық дүмпудің басынан өткеріп отырған елдерде бүкіл планета халқының ¾ бөлігі тұрады. Осы дүмпу ХХ ғасырдың екінші жартысында басталып әр он жыл сайын жылдық өсім шамамен 10млн-га артып отырды.50-жылдары 53,3 млн болса 60-шы, 70-ші, 80-ші және 90-шы жылдары планета халқы қанша млн адамға артып отырды?

 

 

1.Тақырып №11, аталуы:«Үшінші әлем» мәселелері. Тұрақты дамудың келелі мәселесі – баяу экономикалық, әлеуметтік даму».

2. Мақсаты:Дамуы бойынша артта қалған мемлекеттердің экономикалық-әлеуметтік сферасымен ұштастыра отырып, экологиялық жағдайы туралы шынайы кешенді көзқарас қалыптастыру.

3. Оқытудың міндеттері:

o Студент білу керек: «Үшінші әлемнің» негізгі экологиялық мәселелерін.

o Студент істей білуі керек:- Жаңадан алған білімін іс – тәжірибеде қолдана білу, өзге мемлекеттердің проблемаларымен сәкестендіре отырып, өз мемлекетінің қоршаған ортаны қорғау шараларына белсенді түрде араласуға.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. «Үшінші әлемнің» негізгі экологиялық мәселелері (топырақ, су, ауа – Африка, Латын Америка және Азия континенттері мысалында)

2. Тұрақты дамудың келелі мәселесі – баяу экономикалық, әлеуметтік даму.

3. «Үшінші әлемнің» экологиялық мәселелерін шешу жолдарын қарастыру.

5. Сабақ беру және оқыту әдістері:

сабақ оқытудың ТBL инновациялық әдісін қолданып жүргізіледі және келесі сатылардын түрады:

1. Жеке тесттік тапсырмаларды шешу.

2. Тапта тесттік тапсырмаларды шешу.

3. Топта тестлеу соңында IF-AT- кері байланысын жұргізу, апелляцияға мүмкүншілік беру.

4. Жағдайлық есеп шығару барысында тақырыпты талдау.

5. Тәжірибелік дағдыларды меңгеру (санитарлық-эпидемиологиялық ұйғарым жтолтыру).

6. Сабақ нәтижесін шығару.

7. Кері байланыс.

Мұғалім барлық студентерді екі топқа бөледі.

1. Сабақ тақырыбының мақсатын мұғалім айта отырып, студенттерге дұрыс бағдар береді.
2. Сабақтың жоспарына сай студентке сөз беріледі (өз еркімен).
3. Студент баяндамасын мұқият тыңдап, оның мазмұны мен оны құру логикасына көңіл бөлу керек. Егер студент сөзі мазмұны бойынша қойылған сұрақтан ауытқыса немесе декларативті болса (дәйексіз, сипаттама түрінде, кітап тілімен), студент өз ойын білдірмесе, тек кітаптан оқылған немесе дәрістен тындағаны болса оқытушы сұрақ қояды. Мысалы: «сіз неге олай ойлайсыз?, сіздің сөздеріңіздің тақырыпқа қандай қатысы бар?, содан кейі не болады?, мынадай ой айтылды... барлығыңыз осымен келісесіздер ме не басқа пікірлеріңіз бар ма?, кім толықтырғысы немесе анықтағысы келеді?, т.б.».
4. Егер сөз алушы жауабын таппаса сұрақ топқа қойылады және өз еркеімен сөз беріледі.
5. Егер ол да қойылған сұраққа толық жауап бере алмаса, қашан қарастырылып жатқан тақырыпқа мәнді жауап берілмейінше сөз кезегі жалғасады.

Егер жауаптар оқытушыны қанағаттандырмаса, өзі толық дұрыс жауапты береді.

Сөз сонын қорытындылайды:

-сұрақты талқылау деңгейін және оның терең түсінуі мен игеруін бағалайды; игерілмеген, талқыланбаған сұрақтар бойынша өздік жұмысқа тапсырмалар береді.

- 1-3 тақырыптардың бақылау сұрақтарын студенттердің қалауы бойынша мұғалім таратады.

6. Әдебиет:

Негізгі әдебиет:

1.Кенесариев Ү.И. Экология және халық денсаулығы: учебник / Ү. И. Кенесариев, Н.Ж Жакашов. - Алматы: Эверо, 2009. - 250 с.: ил.

2.Оспанова Г.С. Экология: учебник / Г. С. Оспанова, Г. Т. Бозшатаева. - 2-е изд. - Алматы, 2009. - 405 б.

3.Бейсенова Р.Р. Экология және тұрақты даму пәнінен лекциялар жинағы. Алматы: «Эверо», 2012 ж.-146 с.

4.Жатқанбаев Ж.Ж. Экология негіздері. Оқулық: учебник / Ж. Ж. Жатқанбаев. - Алматы: Зият, 2004. - 210 с.

5.Алишева, Куляш. Экология.: учебник / К. Алишева. - [б. м.]: НАS, 2006. - 303 с.: ил

6.Асқарова Ұ.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау: учебное пособие / Ұ. Б. Асқарова. - Алматы: Заң әдебиеті, 2007. - 90 с.

7.Иванов В.П. Общая и медицинская экология.: учебник / В. П. Иванов, О. В. Васильева, Н. В. Иванова; ред. В. П. Иванова. - Ростов н/Д: Феникс, 2010. - 507 с.: ил

8. Миркин Б.М., Наумова Л.Г. – Устойчивое развитие, вводный курс – Логос. Москва – 2006.

Қосымша:

1.Экология: учебник / ред. В. В. Денисов. - Изд. третье, исправл. и допол. - Ростов н/Д; М.: Издательский центр"МаРТ", 2006. - 768 с.

2.Коробкин В.И. Экология: учебник / В. И. Коробкин, Л. В. Передельский. - 12-е изд., доп. и перераб. - Ростов н/Д: Феникс, 2007. - 602 с. - (Высшее образование)

3.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек: учебное пособие / Ю. В. Новиков. - 3-е изд., испр. и доп. - М.: ФАИР-ПРЕСС, 2005. - 729 с.

4.Концепция экологической безопасности РК, Астана, 2002.

5.Доклад конференции 00Н по окружающей среде и устойчивому развитию, Рио-де-Жанейро, 1992. Том 1, Нью_Йорк,1993.

6.Экологический кодекс РК, Астана 2007.

7.Марфенин Н.Н. Концепция устойчивого развития» в развитии / Россия в окружающем мире: 2002 (Аналитич кий ежегодник)

8.Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека: учеб. пособие для студ.высш. учеб.заведений / Пивоваров Ю.П., Королик В.В. - 2-е изд., испр. и доп. - М.: Издательский центр "Академия", 2006. - 512 с

9.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібекова, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков; ред.: Ү. И. Кенесариев, Н. Ж. Жакашов. - Алматы: ТОО"ЭВЕРО", 2010. - 144 с.

10.Әлібеков А.С. Жалпы экология атауларының түсіндірме сөздігі: словарь / А. С. Әлібеков, З. К. Тоқмолдаева, С. С. Әлібеков. - Алматы: Эверо, 2009. - 142 с.: ил

11.Қуатбаев А.Т. Экология пәнінен практикум: учебное пособие / А. Т. Қуатбаев. - Алматы, 2006. - 172 с. - (Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі)

12.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау: 4000-ға жуық термин.: словарь. - Алматы: Мектеп, 2002. - 389 б.

13.Шилов И.А. Экология: учебное пособие / И. А. Шилов. - 4-е изд., стериотип. - М.: Высшая школа, 2003. - 512 с.

14.Экологиялық энциклопедия. - Алматы, 2007. - 302 б.

15.Экология человека Ю.А. Габов Караганда, 2012.

6. Бақылау:

Тесттік бақылау:

Кіріспе тесттер: