Cavab verdi ki: “Bu barədə bilik – Rəbbimin dərgahındakı Kitabındadır. Rəbbim yanılmır və unutmur”.
Allah onların şər və xeyirxah əməllərini hesablayaraq, hər birini Lövhi-Məhfuza[59] yazmışdır. O (Pak və Müqəddəs Olan), Öz elmi ilə bütün varlıqları çulğalayır. O (Pak və Müqəddəs Olan), qərar qəbul etdikdə yanlışlığa yol vermir və heç nəyi nəzərdən qaçırmır. Sizdən əvvəlkiləriniz isə özləri üçün hazırladıqlarını artıq almışlar. Onlar öz əməlləri ilə üz-üzə gəlmiş və indi əvəz alırlar. Ey Firon! Niyə sən onların taleyi haqqında soruşursan? Bunun nə mənası var? O insanlar artıq öz həyatlarını yaşamışlar. Onlar əməllərinə görə əvəz alacaqlar, siz isə öz əməllərinizə cavab verməli olacaqsınız. Mənim gətirdiyim dəlillər və göstərdiyim möcüzələr doğrudur və təkzib olunmazdır. Əgər sən buna əmin oldunsa, onda haqqa dön, kafirlikdən və zalımlıqdan imtina et və öz uydurma baxışlarını müdafiə etməkdən əl çək. Əgər sən hələ də şübhə edirsənsə və mənim dəlillərim səni qane etməyibsə, onda haqqı tapmaqda və bəzi dəlilləri digər dəlillərlə təkzib etməkdə sənə heç nə mane olmur. Lakin bil ki, sən heç vaxt məni yalançılıqda ifşa etməyə nail ola bilməzsən. Musa (ə) öz dəlillərinin doğruluğuna əmin idisə, Firon onları necə təkzib edə bilərdi? Fövqəluca buyurur: “Onlar dəlilləri zalımcasına və təkəbbürlə təkzib etdilər, halbuki ürəklərində onlar dəlillərin doğruluğuna əmin idilər” (Nəml, 27/14). Musa peyğəmbər (ə) isə belə dedi: “Sən artıq bilirsən ki, ancaq göylərin və yerin Rəbbi onları əyani möcüzələr kimi nazil etmişdir. Ey Firon! Mən güman edirəm ki, sən məhv olacaqsan” (İsra, 17/102). Musa (ə) başa düşmüşdü ki, Firon yalnız özünün təkəbbürü və dikbaşlığı üzündən mübahisəni davam etdirirdi. Belə olduqda, o (ə) öz dəlillərini gücləndirməyi qərara alaraq, Allahın çoxsaylı nemətlərini xatırlatdı ki, insanların yer üzündə yaşayışı onlarsız mümkün deyil. O (ə) dedi:
ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫﭬﭭﭮﭯﭰﭱ;
O, yeri sizin üçün beşik etdi, üzərində yollar saldı və göydən su endirdi. Onun sayəsində Biz müxtəlif bitkilərdən qoşa-qoşa yetişdirdik”.
Allah yeri elə döşəmişdir ki, siz onun üstündə yaşaya, ev tikə, ağaclar əkə və əkinçiliklə məşğul ola biləsiniz. O, yeri sizə ram etdi və sizin hər hansı xeyirxah məqsədlərə nail olmağınıza onun maneçilik törətməsinə yol vermir. O (Pak və Müqəddəs Olan), sizin üçün yollar saldı ki, onların vasitəslə bir ölkədən başqasına gedə bilirsiniz. Yerin istənilən guşəsinə gedib çıxmaq sizin üçün çətinlik yaratmır, doğma şəhərdə qalmaqdansa, ticarət səfərlərinə çıxmaq isə sizə böyük fayda verir. O (Pak və Müqəddəs Olan), göydən yağış nazil edir və bunun sayəsində yerdə müxtəlif növlü və müxtəlif keyfiyyətlərə malik bitkilər bitir. Allah bunları öncədən təyin etmişdir və sizə bu bitkiləri yetişdirməkdə kömək göstərir ki, siz özünüz üçün yemək hazırlaya biləsiniz və mal-qaranız da özünə yem tapa bilsin. Əgər Allahın mərhəməti olmasaydı, insanlar və heyvanlar aclıqdan məhv olmuşdular.
ﭲ ﭳ ﭴﭵ ﭶ ﭷ ﭸﭹ ﭺ ﭻﭼ;
Həm özünüz yeyin, həm də mal-qaranızı yemləyin. Həqiqətən, bunda – ağıl sahibləri üçün möcüzələr vardır”.
Fövqəluca bu sözləri ilə insanlara bəslədiyi Mərhəmətini onlara xatırladır. Onlardan həmçinin aydın olur ki, zərər gətirən bitkilərdən başqa bütün bitkiləri yeməyə icazə verilir. Zərərli bitkilərə aid olanlar, məsələn, zəhərli bitkilərdir ki, onları yemək qadağandır. Bütün bunlar sağlam və düşüncəli insanlar üçün dəlildir və bunlar Allahın Öz məxluqlarına bəslədiyi hüdudsuz xeyirxahlığının, hər şeyi əhatə edən mərhəmətinin və mükəmməl qayğısının təsdiqidir. O (Pak və Müqəddəs Olan) təklikdə Həmdəlayiq Hökmdar və Rəbb olan Allahdır. O təkbaşına Öz qullarını çoxsaylı bol səxavəti ilə təmin edir və buna görə yalnız O (Pak və Müqəddəs Olan) ibadətə, həmdə və şan-şöhrətə layiqdir. O (Pak və Müqəddəs Olan) bütün varlıqlar üzərində hakimiyyət Sahibidir. O (Pak və Müqəddəs Olan) çətinlik çəkmədən ölü torpağı canlandırır və çətinlik çəkmədən də ölmüş insanları dirildəcəkdir. Lakin bunu dərk etmək təkcə ağıllı olanlara verilmişdir. Belə insanlar öz Rəbbinin dəlilləri üzərində düşünür və onlardan fayda əldə edirlər. Bütün qalan insanlara gəldikdə isə, onlar Allahın nemətləri üzərində fikirləşə bilməyən və onları mənası barədə düşünməyən mal-qaraya bənzərdirlər. Belə insanların nəsibi – heyvanların qismətidir, onlar yeyirlər, içirlər və eyni zamanda onların ürəkləri haqqa laqeyddir, bədənləri isə ondan üz çevirir. Fövqəluca buyurur: “Göylərdə və yerdə neçə-neçə dəlillər vardır ki, insanlar onların yanından keçirərkən üzlərini çevirirlər ” (Yusuf, 12/105).
ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ;
|