| Негізігі сипаттары:
· диалектикалық әдіс материалистік принциппен байланыста қарастырылды;
· тарихи процесс материалистік позицияда, табиғи, заңды процесс ретінде түсіндірілді;
· диалектика-материалистік көзқарастар еңбекшілердің қызығушылығымен, қоғам дамуының қажеттіліктерімен байланыстырылды.
Марксизмнің пайда болуының алғышарттары:
ü материалистік философияның идеялық алғышарттары: Демокрит, Эпикур, Бэкон, Локк, Гоббс, француз ағартушылығы, Фейербахтың атеистік-материалистік философиясы;
ü ғылыми жаңалықтар: материя мен энергияның сақталу заңы, эволюция теориясы, клетка құрылымының ашылуы;
ü әлеуметтік-таптық қайшылықтар: 1848-1849 жж. революция, 1871 жылғы Париж коммунасы;
ü саяси экономика, А.Смит, Д.Рикардо мұрасы.
Маркстік философия материалистік сипатта. Екі бөлімнен тұрады: диалектикалық материализм және тарихи материализм.
Тарихты материалистік тұрғыдан түсіндірген, оның мәні:
- қоғам дамуы өндірістік қатынасқа негізделеді (өз еңбегін сату, материалды өндіріс, үлестіру);
- өндірістік қатынастар мен өндіргіш күштердің деңгейі мемлекет пен қоғамдық институттардың, қоғамдық қатынастардың базисі;
- мемлекет пен қоғамдық институтар қоғамдық қатынастар экономикалық базиске қатысты қондырма рөлін атқарады;
- базис пен қондырма бір-біріне өзара ықпал етеді;
- базис пен қондырманың типіне байланысты қоғамдық-экономикалық формациялардың түрлері пайда болады;
- экономиканың, материалды өндірістің, өндірістік қатынастардың деңгейі мемлекеттің тағдырын, тарих барысын анықтайды.
Диалектикалық материализмінің мәні:
- философияның негізгі сұрағы болмыс пайдасына шешіледі. Болмыс сананы анықтайды;
- сана - өзіндік мән емес, материяның Өзіндік бейнелеу қасиеті ретінде түсіндіріледі;
- материя – тоқтаусыз қозғалыс пен дамуда болады;
- Құдай жоқ – ол адам қиялының жемісі;
- материя мәңгі және шексіз;
- дамудың маңызды факторы – практика, оның негізінде адам қоршаған дүниені және өзін өзгертеді;
- даму – диалектика заңдарымен жүзеге асады. Олар қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңы, сан және сапа өзерістерінің өзара ауысу заңы, терістеуді терістеу заңы.
Еңбектері:
К. Маркс «Фейрбах туралы тезистер», «Капитал», «1844 ж. экономикалық-философиялық қолжазбалар».
Ф. Энгельс «Табиғат диалектикасы», «Дюрингке қарсы», «Маймылдың адамға айналу процессіндегі еңбектің рөлі», «Отбасының, жеке меншіктің және мемлекеттің пайда болуы».
К. Маркс, Ф. Энгельс «Коммунистік партияның манифесі», «Неміс идеологиясы», «Әулие әулиет».
|
