Кеңес үкіметі Қазақстанда өз билігін толық орнатты -1917ж қазан-1918ж наурыз 9 страницаОрта ғасыр қолөнерінде дамыған кәсіптердің бірі- Сүйек ұқсату Орта ғасырғажататын сүйектен жасалған шахмат тастары қала: Талғар Орта ғасырдақазақ тайпаларыныңбіртұтасхалық болып қалыптасубарысын кешеуілдетті: Моңғол шапқыншылығы Орта ғасырдақазақхалқыныңөміріндемузыканыңайрықшаорыналатынын жазғансаяхатшы: В.Рубрук Орта ғасырда қазақ халқыныңөміріндемузыканыңайрықшаорыналатынынжазғансаяхатшы: П.Карпин Орта ғасырда қазақ халқының өмірінде музыканың айрықша орын алатынын жазған саяхатшы: Рузбихан Орта ғасырда қазақстанның солтүстік-шығыс орталық аймағын алып жатқан қағанат: Қимақ; Орта ғасырда қыстың суық күнінде киетін бас киім жасалды: елтіріден Орта ғасырда Монғол мемлекеті құрылған кезде олардың жазу ісімен айналысқан хатшылары: Керейіттер Орта ғасырда орыс жеріне қоныстанған «половшылар» аталған тайпа-Қыпшақ Орта ғасырдағы діни сәулет құрылысы- моншалар Орта ғасырдағылиро-эпостықжыр :«Қыз Жібек» Орта ғасырларда ғимараттарды өрнектеуге арналған оюланған кірпіш- Терракота Орта ғасырларда жалайырлар туралы мәлімет берген дерек көзі: Моңғол шежірелері Орта ғасырларда қағанның үрім-бұтақтары- Тегін Орта ғасырларда Қазақ хандығының құрылуы туралы жазған тарихшы: Мұхаммед Хайдар Дулати Орта ғасырларда қалалық мәдениет дамыған аймақтар- Жетісу, Оңтүстік Қазақстан Орта ғасырларда Қарнақ, Қарашық, Шур қалалары орналасқан аймақ- Шауғар(Иасы) Орта ғасырларда оңтүстік өңірде қалалық тіршіліктің жандана бастағанын жазған армян патшасы :І Гетум Орта ғасырларда Осбаникет қаласы орын тепкен аймақ- Кенже Орта ғасырларда Отырар қаласы орын тепкен аймақ- Фараб Орта ғасырларда ошақтар безендірілді- геометриялық және өсімдік өрнектерімен Орта ғасырларда халық арасына кең тараған ертегілердің бірі: «Аламан мен Жоламан» Орта ғасырлардахалықарасынакең тараған ертегілердіңбірі: «Аламан мен Жоламан» Орта ғасырлардахалықарасынакеңтарағанертегілердіңбірі:«Қарамерген» Орта ғасырларда ыдыстардың көпшілігі арналған- Су тасуға, тамақ ішуге Орта ғасырлардағывакфтықдепаталғанжерлер: Дін иелерінеберілгенжерлер Орта ғасырлардағықалақұрылыстарыныңтүпбастауынаосытайпаның дәуіріндепайда болған қоныстардыжатқызуғаболады: Қаңлы Орта ғасырлардағыэпостық жыр :«Ер Қосай» Орта ғасырлардағыэпостықжыр :«Ер Тарғын» Орта ғасырлық қалаларда кең таралды- Отқа табыну әдеті Орта ғасырлық қаланың егіншілер мен малшылар тұратын сыртқы бөлігі :Рабад Орта жүз қазақтарына Ертістің оң жағына мал жаюына рұқсат берілді:1790 ж Орта Жүз қазақтарының негізгі бөлігі Кенесары туы астына шоғырланды- 1838ж. жазы мен күзінде Орта жүз қазақтарының Пугачев көтерілісі кезінде 1773 жылы қазан айында шабуыл жасау үшін жиналған бекінісі Пресногорьковск Орта жүз рулары XVIII ғасырдың бipiнші жартысында Самарқан төңірегіне ойысуының себебі: Жоңғар шапқыншылығы Орта Жүз туралы еңбектері мәліметтерінің дәлдігімен және мазмұндылығымен ерекшеленген- И.Г.Андреев, Я.Гавердовский Орта жүз туралы еңбектері мәліметтерінің дәлділігімен ерекшелінеді. И.Г Андреев, Я.Гавердовский Орта жүзге жататын рулар: арғын, найман, уақ, керей, қыпшақ, қоңырат Орта жүзде хандық билік жойылған жыл: 1822 Орта жүздің соңғы ханы: Уәли Орта жүздің сұлтаны,Уәлидің баласы Әбілмансұр дүниегекелгенжыл:1 711 жыл Орта жүздің ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей империясының билігін мойындаған жыл 1738ж Орта жүздің ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей империясының билігін мойындаған жыл 1740-1742ж Орта жүздің ханы Әбілмәмбеттің Ресейдің қол астына ант берген уақыты: 1740 ж. Орта тас ғасыры қамтитын кезең б.з.б.12-5 мың жыл Орта тас ғасырындағы балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрпы Бағыштау (инициация) Ортағасырдағы көлемі 10 гектарға жетпейтін қала: Алмалық; Ортағасырлық билеуші қағандардың үрім-бұтақтарын атады: Тегіндер Ортағасырлық ғалымдардың ішінен Галилей мен Ньютоннан 600 жыл бұрын гелиоцентрлік жүйе туралы айтқан кім? Әбу Райхан Бируни ОртағасырлықЖетісу қалаларының табылған алмұрт тәрізді бүйірлі құмыралардың сырты әшекейленген: Қошқармүйізді өрнектермен Ортағасырлық Сарайшық қаласы орналасқан өзен: Жайық; Ортағасырлықшығыс моншаларының орындары табылған қалалар: Отырар, Тараз ОрталықАзия аумағындағы ертедегі алғашқыэтникалықбірлестіктердің бірі: Үйсіндер Орталық езгігеқарсыОрал жәнеТорғайоблыстарындакөтерілістерболды: 1868-1869 жылдарда Орталық комитет Қазақ AKCP-індеұжымдастырудынегізіненаяқтауғабелгіледі: 1932 жылдыңкөктеміне қарай Орталық Қазақстан жеріндегі жүзі түзу, кейде қайқы тас пышақ қырғыштыр табылған тұрақ Семіз бұғы Орталық Қазақстан жеріндегі кейінгі полеолитке жататын 300-ге таяу тас қүрал шыққан ең көрнекті көне мекен Батпақ; Орталық Қазақстан жеріндегі қола дәуірінің ең соңғы кезең мәдениеті Беғазы-Дәндібай Орталық Қазақстанда б.з.б. VII-V ғасырларда«аң стилімен» қатар дамыды: Полихром стилі Орталық Қазақстанда Қарағанды, Зеленая балка тұрақтарынан табылған зат- Үй малдарының сүйектері Орталық Қазақстандағы Алаша хан мен Жошы хан мавзолейлері қай ғасыр ескерткіштеріне жатады XIV-XV ғғ;. Орталық Қазақстандағы Батпақ тұрағы қамтитын аралығы: Б.з.б. 30-25 мың жылдықтар Орталық ҚазақстандағыБатпақтұрағықамтитынаралығы: б.з.б. 30-25 мыңжылдықтар Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері "Мұртты қорғандар"; Орталық Қазақстанның минералдық шикізат байлықтарын зерттеген геологтар тобының жетекшісі: Н.С.Курнаков. Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық: Қазақ; Орынбоа генерал губернаторлығына қараған облыстар: Орал,Торғай Орынбор әкімшілігінің Сырымды өзіне тарту үшін жасаған әрекеті Кіші жүзде хандық билікті жою Орынбор әкімшілігініңсырымдыөзінетартуүшінжасағанәрекеті: Айшуақбастаған «Хан кеңесін»құрды Орынбор әскери губернаторына жолдаған хаттарында Жәңгір хан «елдің шырқын бұзушы бүлікші» ретінде сипаттайды- Исатай мен Махамбет Орынбор басшылығының 1845 жылы ақпанда Кенесарығаелшілік жібергендегі қойған шарттарының бірі: Қазақ руларының тек үкіметбелгілеген жерлерде кешіп-қонуы Орынбор генерал-губернаторлығының құрамына кірген облыстар: Торғай мен Орынбор Орынбор генерал-губернаторлығының солтүстік батысындағы уезд: Орал Орынбор генерал-губернаторының көрсетуі бойынша қай жылы Исатай Тайманұлы сотқа тартылды 1817-1823ж.ж. Орынбор губернаторы Крыжановскийдің «Ресейдің шығыс бөлігіндегі мұсылмандықпен күресу» жөніндегі шаралары жарияланған жыл 1867 жыл Орынбор губерниясының әкімшілігі Есет батырды ұстауды тапсырған билеуші сұлтан: Арыстан Жантөрин Орынбор коммисиясының төрағасы Князь Урусовтың мақсаты: Бүкіл Орта жүзді Ресей қарамағына алу ОрынборқазақтарынбасқаружөніндегіЖарғышықты: 1824 ж. Орынбор қаласын қоршауда көзге түскен Досалы сұлтанныңсарбаздың саны: 200 Орынбор қаласын қоршауда сәтсіздікке ұшыраған Пугачев күштері шегінуге мәжбүр болған бекініс- Троицк Орынбор қаласының қоршауда сәтсіздікке ұшыраған Пугачев күштері шегінді: Тройцк бекінісінде Орынбор қаласының салынуы 1743 жылы Орынбор қашан Қазақстанның құрамына қосылды – 1919ж қыркүйекте Орынбор өлкесі қазақтардың өмірін сипаттайтын В.Н.Дальдың шығармасы «Бикей мен Мәулен» Орынбор өлкесінде болған 8 жыл ішінде түркі тілдес халықтардың жазбаларын жинастырған: В.И.Даль Орынбор өлкесінің топографиясы» зерттеу енбегінің авторы: П.И.Рычков Орынбор Ташкент теміржол ұзындығы - 1656кг. Орынбор шекаралық комиссиясының жанынан қазақтарға орысша білім беретін бірнеше мектептер ашылған жыл – 1850ж. Орынбор шекаралық коммисиясы Исатайды старшындыққа бекіткен жыл: 1814 жылы Орынборда Жалпы қазақ съезі өтті: 1917 ж. желтоқсанда Орынборда Игельстромның реформасы барысында Шекаралық комиссия құрылған жыл- 1786ж. Орынборда Кеңестердің Торғай облыстық І съезі қызыл армия бөлімдерін құру туралы шешім қабылдады: 1917 жыл наурыз, сәуір. Орынборда Қазақстан комсомолының I съезі өтті-1921ж Орынбордан жалақы алып тұрған сұлтандар Нұралы,Досалы,Айшуақ,Ералы Орынбордан Исатайды қолдаған батыр Жоламан Тіленшіұлы Орынбор-Ташкент темір жолы пайдалануға берілді 1906 жылы Орынбор-Ташкент темір жолын салған жұмысшылар арасында басым болғандар- Маусымдық және уақытша жұмысқа жалданғандар Орынбор-Ташкент темір жолын салуға қатысқандар жұмысшылар саны- 30 мың адам орындары мен жоғары оқу орындарында оқытылған мамандық түрі- 200 Орысақыны А.С.Пушкинніңқазақ халқыныңөмірі туралымәліметберетін еңбегі :«Капитан қызы» Орыс әскерін басқарған, 1864 жылы Түркістан басып алған полковник: М.Черняев Орыс әскерін басқарған, 1864 жылы Түркістанды басып алған полковник: М. Черняев Орыс демократиялық мәдениетінің көтерілген кезеңі- ХІХ ғасырдың ІІ жартысы Орыс деректерінде Алтын Орда атауы пайда болған уақыт- ХҮІғ. Аяғы Орыс деректерінде Алтын Ордаатауы пайда болды :XVI ғасырдыңортасы Орыс деректерінде Қыпшақтардың атауы- Половшылар(далалықтар) Орыс елінің Қазан(1552) Астрахан(1556) хандықтарын жаулап алуына байланысты құрылған сауда жолы: Кама сауда жолы Орыс қолбасшысы Бенигсеннің нұсқауы бойынша Эрфурд қаласына шегінген француз әскери бөлімдерін талқандауға жіберген орыс әскери бөлімдеріне қосылған қазақ жауынгерлері: Байбатырұлы мен Жанжігітұлы Орыс мемлекетінің қазақ хандығымен сауда және елшілік қатынастар басталады: Ноғай Ордасына саяси үстемдігін орнатқан кезден Орыс мемлекетінің шекарасын Қазақ хандығына жақындата түсті: Ноғай Ордасының ыдырауы Орыс офицері Айтовқа Ресейге жау емес екендігін, орыс халқымен достықты қалайтынын айтқан: М.Өтемісұлы Орыс патшасы ІІІ Иванмен өзара сауда қарым – қатынасын орнатқан хан: Ибақ; Орыс халқының мәдениетіне терең көңіл қойып,поэзиялық туынды жазған Абайдың ұлы: Мағауия Орыс шаруаларының қазақстанға қоныстануы күшейген кезі: ХХ ғ басы Орыс-қытай сауда байланыстарының құлдырау кезеңі ХІХ ғ. 60 жылдары Орыстыңатақтыақыны а.С.Пушкинжеріндезерттеужүргізді: Е.Пугачевбастаған шаруаларкөтерілісі жайында Осы жерлердің Жоңғар хандығының қарамағына өтуі оның экономикалық қуатын арттырды: Шығыс Түркістан Осы жылғы жорықтардан кейін Моғолстан Ақсақ Темірге толық тәуелділікке түсті- 1390жылдарда Осы жылғы Хиуа хандығының жеңілісі қазақтардың оларға тәуелділігін жойды- 1873ж. Осы кезден бастап Түрктер Ұлы Даланың шығыстағы қожасына айналды- Мұқан қаған кезінде Осы кен орнының игерілуі түсті металургияның Қазақстан өнеркәсібінің жетекші сапасына айналдырды: Жезқазған Осы қағандар тұсында Ш.Түріктер қуатты мемлекетке айналды- Құтлық, Қапаған Осы қала жұртының жанындағы зираттарды зерттегенде адамдардың мұсылманша жерленгендері анықталған- Құйрықтөбе Осы хан тұсында Наймандар Қарақытай үстемдігінен құтылды- Инанч Білге Отан соғысы жылдары Елтон тұз өндіру орнынан майданға жіберілген тұз мөлшері 1 млн. пұт Отанынан тыс жерден баспана іздеуге мәжбүр болған қазақтың ұлы жазушысы – М.Әуезов Отарлық езгігеқарсыОрал жәнеТорғайоблыстарындакөтерілістерболды: 1868-1869 жылдарда Отарлық ұлт аудандарының «Сілкініп оянуына» негіз болған «Қанды жексенбі» болған жыл 1905 жылы Отаршылдаққа қарсыбағытталғанМаңғыстаудағыкөтерілісболған жыл: 1870 жыл Отаршылдық жергілікті әкімшілікті қауіптендірген әскери тұтқындардың арасында қатардағы әлеуметтік топтан шыққандар: 97.8% Отбасына шапағатын тигізеді деп Түріктер табынған сенім-Ұмай анаға Отыз ұланның адал достары! Мешін жылы елде жиырмадаеді деген жазу кездеседі- Талас жазуында Отырар,Сауран, Жент сияқты қалаларда мешіт медресе соғып,Сығанақ қаласын Орта Азия мен Шығыс Дешті Қыпшақтың арасындағы басты сауда орталығына айналдырған Ақ Орда ханы- Ерзен Отырар қаласы өмір сүріп тұрды: XVII ғасырға дейін Отырарқаласынан табылған шығыс моншалары жататынкезең: ХІ-ХІІ ғасырларға Отырар қаласында ХІІІ-ХV ғасырларда жасалған керсендерде салынған суреттер: құстар мен хайуанаттар бейнесі Отырар қаласының батыс жағыңда 3 шақырым жерде салынған архитектуралық құрылыс: Арыстан баб кесенесі Отырар қаласының қақпасын ашқан- Хорезм шах жіберген Қараша хажиб Отырар қаласының онтүстігінде 4 шақырым жерден табылған мешіт ғимараты: Жұма Отырар қорғанысын ұйымдастырған- Ғайр хан Отырар опаты болған жыл: 1218 жылы Отырар, Тараз, Түркістаннан табылған шыны ыдыстар жатады: Х ғасырға Отырарда мешіт-медресе салған Ақ Орда ханы: Ерзен Отырықшы аудандарда жалпыға бірдей білім беру енгізілді- 1930-31 оқу жылында Отырықшы егінші аймақтардан алынатын салық түрі- Харадж, Баж Отырықшы жер шаруашылығы дамыған өңір- Оңтүстік Қазақстан Отырықшы халық пен қала тұрғындарынан белгіленген алым-салық көлемінен артық алуға тыйым салынған құрылтай өтті- 1269ж. Талас жағасында Өгіз, уыз, садақтың оғы сияқты сөздерден шығуы мүмкін- Оғыз сөзі Өз заманында халық арасында ерекше құрметке ие болған «Шәкірт ойы», «Бір адамға», «Адасқан өмір» сияқты өлеңдері арқылы қазақ ауылының өміріндегі өзгерістерді сипаттаған- С.Торайғыров Өз заманының азулы өкілдерін сынауға арналған ыза-кекке толы Біржанның өлеңі «Жанбота» Өз өлеңдерінде өмір шындығын, қазақ еңбекшілерінің ой-арманын жырлап өткен- Сүйінбай Өзбек ақыны Хорезмидің әдеби шығармасы: «Мухаббатнама Өзбек және Тоғылық Темір хандар саясатындағы ұқсастық: Ислам дінінің таралуына қатты көңіл бөлді Өзбек сұлтандары қолдаған Тәуекел хан басып алған қалалар – Ақши, Искандер, Мүнши, Ташкент, Самарқан Өздерінің шыққан тегін қоймен байланыстырып, қорғаушысы ретінде оған табынатын болған- Оғыздар Өзен орнынан алғашқы мұнай алынған жыл: 1965ж Өзіеіңалғашқықұрылыс жүйесінсақтағанБабаджа-қатынкесенесіорналасқанқала: Тараз Өзін қолдағаны үшін Абдаллах ханның Хақназарға сыйға берген жерлері- Түркістан аймағындағы бірнеше қала Өзін Шығыс Түрктердіңде қағаны деп жария лаған Батыс Түрік қағаны- Тардуш (Дато) Өзінің алғашқы құрылыс жүйесін сақтаған ескерткіштер- Айша-Бибі, Бабаджа-Қатын Өзінің зардабы жағынан жоңғарлардың «Ақтабан шұбырындыдан» кем түспейтін шабуылы қай жылдары болды? 1741-1742 жыл Өзінің зардабы жағынан жоңғарлардың «Ақтабан шұбырындыдан» кем түспейтін 1741-1742 жыл шабуылын ұйымдастырушы- Қалдан Серен Өзінің Құрманғазының шәкірті болғанын мақтан еткен - Сүгірәлі, Көкбала, Шора Өзінің негізгі тайпаларын екі ордаға бөлген Түркеш қағаны- Үшлік Өзінің ұрыс жүргізу тактикасымен ерекшеленген ұлт-азаттық көтерілістің қолбасшысы: А.Иманов Өлген адамдарды мініс атымен көмілген әдет әлі күнге дейін сақталған- Шығыс аймақтарындағы қазақтарда Өлген адамдарды мініс атымен көмілген- Мұртты қорғандарда Өлкеде тұлыну кооперациясы кеңінен дамыған уақыт: ЖЭС-тің кезінде Өлкедегі мұсылман дінінің мүддесін қорғаушы, 1906 жылғы Мемлекеттік Думаның депутаты: Ш.Қосшығұлов Өлкенің этнографиясы туралы ғылыми мұра қалдырған, Қазақстан туралы еңбегі үшін Ресей ғылым академиясының бірінші корреспондент мүшесі болған П.Рычков Өмір сүрген кезеңі- 756-940ж.ж. Өмір шындығын, халық тағдырын сипаттауда маңызын жоғалтпаған Б.Майлиннің туындысы- «Шұғаның белгісі» Өнеркәсіпті салалық принцип бойынша басқару енгізілді: 1965 ж. қыркүйек пленумында Өнеркәсіпті салалық ұстаным бойынша басқару, одақтық министрліктер құру туралы шешім қабылданған жыл- 1965ж Өскемен бекінісінен Алтай тауларына дейінгі - Колыван шебі 73-723 верста Өскемен бекінісінен Кузнецк бекінісіне дейінгі шеп атауы: Колыван Өскеменқаласыныңіргесіқаланды: 1720 ж. Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты алғаш өнімін берді: 1947 ж. Өтеерте заманғыжерлеу ғұрыпында қанның жанменбайланыстыекенін білдіретін сенім: Анимизм Өтеміс қажының Шығыснамада баяндалады: Жошы хан әулеті тарихы П.П Семенов - Тяньшанскийдің Қазақстан туралы жазған екі томнан тұратын енбегі:«Қырғыз өлкесі», «Түркістан өлкесі» П.П.Семенов-Тянь-Шанскийдің басшылығымен дайындалған «Ресей. Отанның толық географиялық сипаттамасы» деген еңбектің Қазақстан мен Орта Азияға арналған екі томы- «Қырғыз өлкесі», «Түркістан өлкесі» П.Пугачев көтерілісін қолдаған Кіші жүздің сұлтандары: Ералы, Айшуақ; Павлодар Кеңесөкіметбилігінөз қолынаалды: 1918 жылықаңтар Павлодар мен Өскемен бекіністері қаланды 1720 Палеолит пен неолит аралығын қамтитын дәуір: Мезолит Палеолиттің қамтитын кезеңі – 2,5млн – 12мың жыл Парсы елінде болған ат жарыста сақ жігітініңқатысыпмәрегебіріншікелуі жайында жазғанерек ғалымы: Ксенофорт Парсы жазбаларында Жетісу, Сырдарияның орта ағысында тұрған сақтар Сақ-тиграхауда Парсы жазбаларындағы "сақ" сөзінің мағынасы Құдіретті еркектер Парсы жазбаларындағы теңіздің арғы жағындағы сақтар Сақ-парадарайа Парсы патшасы Кир сақ жеріне жорыққа шықты: Б.з.б, 6 ғасырда Парсы патшасы сақ жігітіне атын патшалыққаайырбастау туралы айтқанын жекізеді- Ксенофонт Парсы патшасы І Дарийсақжерінежорыққашгықты: Б,з,б, 6 ғасырда Парсы сарайында тұрып сақтардың тәрбиелігін жазғанғалым: Ксенофонт Парсы сарайында ұзақ уақыт тұрып, сақтардың тәрбиелігін сипаттайтын оқиға жазған ғалым- Ксенофонт Парсы тарихшысы Гардезидің жазуыншаҚимақелінің атақтылары: Қыпшақтар
|
