Кеңес үкіметі Қазақстанда өз билігін толық орнатты -1917ж қазан-1918ж наурыз 4 страница
Қазақстанның астықты аудандарыңдағы колхоздық құрылыстың негізгі формасы: Ауылшаруашьшық артелі Қазақстанның ашыққан халқына көмектесу мақсатында 1921ж 14 маусымда қабылданған декрет «Нақты ет салығы туралы» Қазақстанның байырғы тұрғындардың түсінігіндегі аспан әлемінің мағынасы: Көк тәңірі Қазақстанның батыс аймағын мекенденген ежелгі тайпа: сарматтар Қазақстанның батысында өмір сүрген қазақ пен ноғайға ортақ тұлға, Ер Тарғын, Едіге жырларында ел қамын жеген ақсақал ретінде кездеседі- Сыпыра жырау Қазақстанның батысында өмір сүрген тайпа: Сармат Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (ЕҚЫҰ) төрағалығы -2010ж Қазақстанның егеменді ел болуын мақсат етіп қойғанқозғалыс: «Азат» Қазақстанның жалпыимпериялық шаруашылық жүйесіне тартылуын тездеткен: Темір жолдардың соғылуы Қазақстанның жергілікті халқының келбетінде бірінші моңғолдық белгілердің пайда болуы байланыстырылатын тайпа :ғұн Қазақстанның оңтүстігі мен қырғыз жерінің Ресей қоластына өтуін қаламаған – Қоқан мен Хиуа хандықтары Қазақстанның оңтүстік батысы мен Арал бойына ғұн тайпаларының келе бастаған екінші толқыны- Б.з 1 ғ басталады ҚазақстанныңоңтүстікгіндегіОрдабасы тауыныңсаңына қазақ жасақтарының жиналуыныңсебеі: Бұл жер Жетісудыазат етуүшінжақынболды Қазақстанның Оңтүстік-Шығысындағы Шығысқа шығатын керуен жолының негізгі қақпасы: Жетісу ҚазақстанныңРесейгеқосылупроцесіаяқталды: ХІХ ғ. 60-жылдары Қазақстанның Ресейге қосылу процесі созылды: 150 жылдай уақытқа Қазақстанның Ресейге қосылуының басталған жылы: 1731жылы Қазақстанның Сауд Арабиясымен біріккен «әл-Баракабанк-Қазақстан» банкі құрылды 1990 жылдың қарашасында Қазақстанның солтүстігінде1735 жылы салынғанбекініс: Ор Қазақстанның солтүстік батысында орналасқан ортағасырлық мемлекет Ноғай ОрдасыЖәнібек ханның ұлы Қасым Қазақстанның солтүстік-батысындаорналасқан ортағасырлықмемлекет: НоғайОрдасы Қазақстанныңталанттыархитекторлары менинжернерлерініңішінде «қызыл астананы» салуда қастандық ұйымдастырды деп кінә тағылғандар: П.Буддаси, С.Голдгор,М.Тынышбаев Қазақстанның тәуелсіздігін тұңғыш таныған елдер- Түркия,АҚШ,Қытай,Германия,Пәкстан ҚазақстанныңтұңғышКонституциясықабылданды: 1937 жлы Қазақстанның ұжымшарлары мен кеңшарлары отандық жаңа ауыл шаруашылық техникаларын ала бастады- 2 бесжылдық кезінде Қазақстанның шекаралық бекіністері арқылы өтетін керуендерге баж салығы көбейтілген мерзім ХІХ ғ. 30 жылдары Қазақта жасы келген әйелдер киген бас киім: күндік Қазақта Орта жастағы әйелдер киген бас киім: жаулық; Қазақтарбалаларынмедресселердеоқытқандеп жазғанмұхаммедШайбаниханныңхатшысы: Рузбихан Қазақтар ерен ерліктің үлгісін көрсеткен жеңіске салмақты үлес қосқан XIX ғ.басындағы ірі оқиға: Ресей-Франция соғысы Қазақтарислам дінінресмитүрдеұстаған: ХVІ- ХVІІ ғғ;. Қазақтар ислам дінін ресми түрде ұстанған- 16-17ғғ; Қазақтар кектеуде қанша ай тұрған? 2ай Қазақтар Таң жұлдызы немесе Кіші Шолпан деп атаған жұлдыз- Меркурий Қазақтар түндегі жүріс бағытын бағдарлауға пайдаланған жұлдыз- Темірқазық; Қазақтар үшін астрономиялық сағат болған жұлдыз- Жетіқарақшы Қазақтарға 1867-1868 жылғы уақытша Ережеге сай ағарту ісін дамытуға берілген құқық Өз еріктерімен қаржы жинауға Қазақтарда отпен тазарту ырымы- Аластау Қазақтарда отырықшылықтың кең тарауына себепті болды: Орыс, украиншаруаның қоныстануы Қазақтардан 200 мыңнан астам адамның ислам дінін ұстанғандарын атап өткен- Түрік ғалымы Сейфи Қазақтардан ант алуға Ресейдің орыс елшілігінен басқарып келген: А.Тевкелев Қазақтарды «Ислам дініне сенетін халықтар»- деп жазған- Ағылшын көпесі Дженкинсон Қазақтардың 30-40 жастағы әйелдердің бас киімі: Кимешек. Қазақтардың 30-40 жастағы әйелдердің бас киімі: Кимешек Қазақтардың Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысуына түрткі болған – Жер мәселесі Қазақтардың Жайықтың сол жағасына өтуін бақылайтын орган: Орал шекаралық басқарма Қазақтардың көршілес елдермен қарым-қатынасы шиеленісуінеәсереткен жағдай: Жоңғар шапқыншылыш Қазақтардың қалмақтарға Бұланты өзенінің бойында соққы беруі: 1726жылы Қазақтардың өте бағалы тағамдарының бірі- Жент Қазақтардың талабымен қаралатын істерді қайта қарауға құқылы болды- Округтік приказдар Қазақтардың этникалық аумағының негізгі аудандары Қазақ хандығына біріге түсті: Қасым ханның кезінде Қазақты екінің бірі домбыра тартып, ән айтып, өлең шығаратын өнерлі халық, ақын халық деп бағалаған- Француз жазушысы Ромен Роллан Қазақтың әдет-ғұрып құқықтары туралы жазган саяси жер аударылғандардың өкілі: С.Гросс Қазақтыңбатыр қызы, пулеметші: Мәншүк Қазақтың инженер геологы, белгілі ғалым- Қ.Сатбаев Қазақтың кәсіби кескіндеме өнерінің орталығына айналған – Хлудовтың шеберханасы Қазақтың өлең-жыр өнерінде көп тарағаны: Терме ҚазақтыңұлыақыныАбайҚұнанбаевтың150 жылдығы ЮНЕСКОдеңгейіндеаталыпөтті: 1995 жылы Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың 150 жылдығы ЮНЕСКО деңгейінде аталып өтті: 1995 жылы Қазақтың халық болып қалыптасуының барысын бұзды: Моңғол шапқыншылығы Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ: қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы Қазақтыңханын сайлауғабарлықруданқатысты: Атақты, сыйлы шонжарлар Қазақша «Жарғы» сөзінің мағынасы- Әділдік Қазалы,түркістан,шымкент,Әулиеата,ташкент, Ходжант уездері енген облыс: Сырдария Қазан қаласында жарық көрген «Бақытсыз Жамал» романының авторы- М.Дулатұлы Қазан төңкерісіне дейінгі кезеңдегі рухани мұраны зерттеуге тыйым салған қазақстан К(б)П Орталық комитетінің 1947ж қаулысы: Тіл және әдебиет институтының саяси қателері туралы Қазан, Астрахань хандықтарының Ресейге қосылу уақыты- 1550ж. ортасы Қазба жұмыстары кезінде мұсылман дәстүрімен жерленген зираттар табылған қала: Құйрықтөбе Қаз-да 15 жаңа қала 86 қала тұрпатты паселкалар пайда болған жыл – 1940-50жж ҚазКСР ғылым академиясының 1946-49жж халық шаруашылығына енгізу үшін ұсынылған зерттеулер саны – 900ден астам ҚазКСР-де қоғамдық бірлестіктер туралы заң қабылданды: 1991ж маусым Қазыбек би өмір сүрді- 1667-1764ж.ж. Қазыбек жастық шағын өткізген- Қаратау, Ұлытау Қазір мұражайға айналдырылған Шығыс моншасы Түркістанда Қазіргі әнұранның мәтіні қабылданды – 2006ж Қазіргі ғалымдардың анықтауынша ежелгі заманда исседондар қоныстанған аумақ: Сарыарқаның орталығы Қазіргі кезеңде Қазақстандағы облыс саны- 14 Қазіргі Қазалы қаласы XIX ғасырда аталды: Райым Қай андроновтық елді мекеннен ауыздығы бар аттың бас сүйегі табылды – Айдабол, Тастыбұлақ; Қай ғасырдан бастап Еділ туралы шығармалар жазыла басталды- 6 ғ; Қай ғасырдан бастап Оңтүстік Қазақстандағы орта ғасырлық қалалар қазақ ханның қоластына қарай бастады: XVғасыр Қай ғасырдан бастап Сығанақ қыпшақтардың астанасы- 13ғ; Қай ғасырдан бастап Сығанақ Қыпшақтардың орталығы болды: ХІІІ ғасырдан Қай жылдардан бастап ҚХР-да тұратын қазақ диаспорасының бір бөлігі тарихи отанына қайтуға мүмкіндік алды – 1950ж ортасынан Қай жылдары кеңестік әкімшіл-әміршіл жүйе одақтас Репудликаның құқықтарын кеңейту туралы мәселе қабылданды – 1950ж ортасы Қай жылы 4 мың қоңырат жанұясы және 5 мың Ұлы жүздің бестаңбалы рулары Ресейге қосылатындығын мойындады? 1863ж. Қай жылы Ақмола атауы Астанаболып өзгерді – 1998ж Қай жылы Верныйдағы татар слабодкасы маңайында тұңғыш су диірменісалынды 1857ж. Қай жылы Жанқожа қолы 5000-ға жетті: 1857 Қай жылы коммунистікпартия елдің индустриялық қуатын арттыру оның қорғаныс қабілетін нығайту бағытына ден қойды: 1939ж Қайжылытарихғылымдарыныңдокторы Е. Бекмаханов Ғылым Академиясынан қуылып, Қазақ КСР жоғарғысотының қылмыстыістер жөніндегі коллегиясыныңүкімімен буржуазиялық -ұлтшылдықкөзқарастарыүшін25 жылға басбостандығынанайрылды. 1952ж Қай жылы ЮНЕСКО Астананы бейбітшілік қаласы деп атады – 1999ж Қай облыстық кеңестер сьезінің қаулысымен «Қазақ» газеті жабылды: Торғай Қай сақ қорымында тік тұрған кейбір тас бағандарда қазақ ру-тайпаларының таңбалары салынған- Бесшатыр Қай тайпаның шығу тегі туралы былай делінген«Қарғалар балаға тұмсығымен ет берсе, қасқырлар оны емізген»- Үйсіндер Қай ханның тұсында қазақ халқы 1млн.-ға жетті- Қасым хан тұсында Қай ханның тұсында Қазақтар өз алдына тәуелсіз, дербес мемлекет ретінде Орта Азия мен Шығыс Европаға белгілі болды- Қасым ханның тұсында Қай ханның ұрпақтары хан бола алған – Шыңғыс хан Қай шежіреде Әбілқайыр хандығы 92 ру - тайпадан тұрған – «тоқсан екі баулы өзбек» Қайрақ салынатын зат – Шонданай Пышақ- Қында Мылтықтың оқ дәрісі- Оқшантайда Қайсысы бұрын болды – Жалаңашкөлдегі Кеңес- Қытай қақтығысы Қайық пен балық аулау п.б дәуір – Мезолит Қақпақ тұтқасы қошқар мүйізіне, құс айдарына ұқсас жасалған қыш құмыралар жиі кездеседі- Отырар, Құйрықтөбе Қала туралы сөздер жиі кездесетін жазба ескерткіш Күлтегін Қала тұрғындарының арасында ертедегі діни наным дастүрлері кең тараған аймақ: Жетісу Қалатұрғындарының арасындаертедегідіни наным дәстүрлері кең тарағанаймақ: Жетісу Қалаларда пәтерлерге газ беріле бастады – 1958ж Қалаларда тіршіліктің жандана бастауы туралы дерек беретін Армян патшасы- І Гетум Қалалық өмірдің дамуына қатты көңіл бөлген Алтын Орда ханы: Өзбек Қалқаман батырдың баласы ұлы жырау: Бұқар Қалмақ ханы «Саңқылдап тұрған даусың бар екен...» деп бағалаған қазақ биі: Қазыбек Қалмақтарды ойсырата жеңген Аңырақай шайқасы өткен жер: Балқаш көлінің маңы Қалмақтардың басшылығына қойылған Тәуекел ханның інісі: Шахмұханбет Қамараддин таққа отырғызған Тоғылық Темірдің соңғы ұрпағы- Қызыр қожа оғлан Қамыстан кейде ағаштан жасалған музыкалық аспап: Сыбызғы Қандай оқиғадан кейін Бумын Түрік қағанатының билеушісі болды. Авар қағанатын жеңген соң; Қандылардың жаздық жайылымдары жетті: Орталық Қазақстан далаларына дейін Қаңлы әйелдерінің арасында жақсы дамыған кәсіп – жүн өңдеу Қаңлы билеушісінің титулы Хан Қаңлы елі ішінде әр иелікті басқарғандар Кіші хандар Қаңлы елі ішінде бөлінген иелік саны 5 Қаңлы елінің астанасы Битянь Қаңлы көсемдерінде биліктің берілу жүйесі: Мұрагерлік жолмен Қаңлы қоғамында құлдар пайдаланылды- малды күту мен мал өнімдерін өңдеу Қаңлы қоғамында құлдарға айналдырылды- Соғыс тұтқындары Қаңлы мемлекетінің оңтүстігіндегі көршісі Үйсін, Қытай Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері б.з.б. ІІІ-ІІ ғ. б.з. Ү ғасыр Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы туралы айтылатын маңызды тарихи дерек. "Цянь хоньшу" Қаңлы тайпаларының негізгі Атамекені- Сырдария өзенінің орта ағысы Қаңлылар жерінен Қытай теңгелері табылған Мардан қорымы орналасты:Отырар алқабында Қаңлылар жерінен табылған б.з. 3-4 ғ. соғылған теңгелер саны 1300-дей Қаңлылар жерінен табылған көгілдір фаянстан жасалған ірі моншақтар: Сириянікі Қаңлылар күшейіп тұрғанда оларға тәуелді болғандар- Сарматтар мен аландар Қаңлылар сауда жасасқан- Қара теңіз жағалауымен, Сириямен, Индиямен, Балтық бойы, Египет, Қытай, Иран Қаңлылар туралы "Вэсаканың ер жүрек ұлдары…Канха қамалының алдында құрбандық берді" деп жазылған кітап "Авеста" Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері Қытай деректері Қаңлыларға жататын өлген адамды киімімен жерлеу аймағы Қауыншы мәдениеті Қаңлыларға тәуелді болған тайпалар: сармат, алан Қаңлыларда елді басқаруға ханға көмектесіп отырған - 3 уәзірі Қаңлыларда жерді өңдеуге пайдаланылған құрал- тас және металл кетпендер Қаңлылардакиімменжерлеудәстүріосымәдениеткетән: Қауышы Қаңлыларда Кіші хандарға бағынатын ру, тайпаларды басқарған- Көсемдер Қаңлыларда құлдар еңбегі қолданылған жері- Малды күту, мал өнімдерін өңдеу Қаңлыларда металл өңдеудің ірі орталығы болған ежелгі қала Құлата Қаңлыларда металл теңгелер көптеп кездесетін аймақ- Сырдария аймағы Қаңлыларда отбасы саны- 120 000 Қаңлыларда Отырар ескерткіштерінде кездесетінмоншақтар жасауға қажеттікәріп тастар (янтарь) әкелінді- Балтық бойынан Қаңлыларда отырықшылық дамыған өңірлер- Арал өңірі, Ташкент алқабы Қаңлыларда пышақ, қанжар мен семсерге қын жасалды- Сүйектен Қаңлыларда Шыршық өзенінің сол жағалауындағы арық- Ханарық; Қаңлылардағы металл өндірісінің орталығы болған аймақ Шаш-Илах Қаңлылардағы шаруашылықтың қосымша түрі Аң аулау Қаңлыларды дәнді және бау-бақша дақылдары өсірілген аймақ Сырдария аңғары Қаңлылардың 16 гектар жерді алып жатқан қала жұрты Алтын-асар Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау Қаңлылардың бақылауында болған Ұлы Жібек жолының бағыты- Кавказ бен Қара теңізге кететін жол Қаңлылардың жаздық жайлымдары жетті: ОрталықҚазақстан далаларына дейін Қаңлылардың Жетіасар мәдениетінің таралу аймағы Қуаңдария, Жаңадария аңғарлары Қаңлылардың Жетіасар, Отырар, Ташкент алқаптарындағы қабірлерден табылған ірі моншақтар тізілген көгілдір фаянс әкелінді- Сириядан Қаңлылардың Қауыншы мәдениетінің таралу аймағы Ташкент төңірегі Қаңлылардың қытайға қарсы тұрған ғұндарға көмектескен жылдары- Б.з.б 46-36ж Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған қытай теңгелері қай ғасырдан бастап пайдаланылды- б.з.б. 2ғ;. Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған теңгелер қытайдікі Қаңлылардың Отырар-Қаратау мәдениетінің тарау аймағы Сырдың орта ағысы, Қаратау, Талас бойы Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы Цыма Цянь Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы маңындағы зерттелген қоныс Қостөбе Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері Сармат, Алан Қаңлылардыңсолтүстігіндегікөршілері: Сарматтар Қаңлылардың экономикалық, мәдени, саяси, байланыс жасаған елдері Қытай, Қушан, Рим Қаңлылармен бейбіт келісімге келген ғұндар көшіп қонуға мүмкіндік алды- Талас өзенінің шығыс жағында Қапал бекінісі салынды 1847 жылы Қара теңіздің солтүстігі мен Арал теңізінің маңы, Амудария мен Сырдария өзендерінің төменгі ағысын мекендеген сақтар- Парадарайа Қарағанды кеншілері ереуілге шыққан мерзім- 1989 шілде Қарағанды облысынан табылған тас дәуіріне тән қыш ыдыстарда бейнеленген өрнек: Геометриялық; Қарағанды шахтерлерінің ереуілін тыныштандыру үшін келді: Н.А.Назарбаев Қаракеңгір өзенінің оң жағында күмбезі орналасқан хан: Алаша Қаракерей Қабанбай туралы жазылған Қ.Жұмаділовтың диалогиясы: «Дарабоз» Қарақытай билеушісі гурханға жыл сайын ірі қалалар төлеп отыратын салық түрі: Харадж Қарақытай мемлекеті билеушісінің титулы- Гурхан Қарақытай мемлекеті құлады- 1212ж. Қарақытай мемлекетін құлатқан елдер: Хорезм, Найман Қарақытай мемлекетін құрған орталық-азиялық тайпа Қидандар Қарақытай мемлекетінің негізін қалаған- Елюй Даши Қарақытайлар Жетісуға басып кірген мерзім: ХІІ ғасырдың 20 жылдары Қарақытайлар Қарахан мемлекетінің ел басқару жүйесін- Сол қалпында сақтады Қарақытайлар мемлекетінің орталығы- Ғұз ордасы Қарақытайлар мен Қарахандар арасында Ходжентте болған ұрыс мерзімі- 1137ж. Қарақытайлар өмір сүрген мерзім ХІІғ 20ж Қарақытайлар шығысында Гансу жерінде өзіне тәуелді етті: Ұйғырларды Қарақытайларға бағынышты болып, жылына 3000 алтын динар төлеп тұруға мәжбүр болған билеуші: Хорезм шахы Қарақытайларға вассал болып, алым-салық төлеп отыруға мәжбүр болған ел- Қарахан Қарақытайларға жылына 3000 алтын динар төлеп тұруға мәжбүр болған ел- Хорезм Қарақытайларға тәуелді болған оңтүстігіндегі жерлер- Хотан мен Балх Қарақытайларда мұрагерліктің өзіндік ерекшелігі- Әйелдер мұрагер бола алған Қарақытайларда ірі қалалар әкімі Гурханға төлеген жер салығы- Харадж Қарақытайлардың бағынышты халыққа салықты күшейткен кезі- 12ғ 2-жарт Қарақытайлардың жерлері біржола осы елдің иелігіне өтті- Наймандар Қарақытайлардың Қарахан мемлекетінің Орталық Азиядағы жерлерін басып ала бастаған уақтысы- ХІІғ. 40ж. Қарақытайлардың Қарахан мен Селжұқтарды жеңген Катуан шайқасы қай жылы болды- 1141ж. Қарақытайлардың солтүстік шығыстағы көршілері- Наймандар Қарақытай-ң өзінің ішкі басқару жүйесіне араласпауын пайдаланған Қарахандықтар төл ақша шығарды: Самарқант пен Үзкентте
|