Жаратылыстану
Жартылай көшпелі мал шаруашылығы дамыған аймақтар Алтай, Жетісу таулы аймақтарында Жартылай көшпелі мал шаруашылығы пайда болған кезең- Қола Жартылай көшпелі мал шаруашылығына көшуге байланысты азайған түлік түрі: Ірі қара Жартылай отырықшы мал шаруашылығы дамыған өңір- Жетісу, Оңтүстік Шығыс Қазақстан Жартылай отырықшы мал шаруашылығымен айналысатын тайпалардың көшіп-қону бағыты- 100-150км. Жас келін түскенде жасалған рәсім- Отқа май тамызу Жас келіндер сәукеледен кейінгі жамылған бас киімі: желек Жас қыздардың бас киімі- Бөрік Жас төлдерге арнап не жасалды? Жылы күрке Жас хандарға ақыл беретін кеңесші- Наиб Жас Ы.Алтынсарин қамқорлығында болды Атасы Балғожаның; Жастай екі көзінен айрылып, ақындық өнері күнкөріс болған ақын Шөже Жастайынан жетім қалып Жұмадық ханның қолында өскен- Әбілқайыр Жастар мен студенттердің дүниежүзілік VI фестивалының лауреаты атанған шығармашылық ұйым: Қазақ КСР Мемлекеттік ән және би ансамблі Жастар тәрбиесі мен балалардың коммунистік құрылымы пионердің жұмысына бақылау жасаған ұйым - Комсомол Жастар ұйымы мен балалардың коммунистік құрылымы: Пионер ұйымы Жау шапқанда қолданылғанаспаптар- Дабыл, дауылпаз, ұран, керней Жаугершілік жағдайда 10мың жасақ шығара алған- Ұлыс Жауғашар батыр(Шақантай), Бекболат би, Бөгенбай батырларды жырлаған жырау- Үмбетей Жаулап алу нәтижесіндеемес,жергілікті экономикалық, этникалық негіздеқұрылған мемлекет: Қазақ хандығы Жаяу Мұса болған елдер: Латвия,Польша Жаяу Мұса генерал Черняевтың отрядының құрамында әскери жорықтарға қатысқан өңір: Оңтүстік Қазақстан Жаяу Мұса Петропавл қаласына келіп орысша оқу, жазуды, гармоньда және скрипкада ойнауды үйренген уақыт- 1851ж. Жаяу Мұса сауатты болды: орысша,қазақша Жаяу Мұса Шорман балаларының жаласымен Тобылға жер аударылды- 1860жылы Жаяу Мұсаны 4 жасында қолына алып оқытып, арабаша сауатын ашқан- әкесі Байжанның ағасы Тайжан Жаяу Мұсаның 1852ж. Омбыға келіп, орыс мектебіне түскен уақыты- 1854жыл. Жаяу Мұсаның әлеуметтік көзқарасының қалыптасуына әсер етті- Декабристер мен петрашевшілер тарихы Жаяу Мұсаның шығырған әндері: 70ке жуық; Жәміш,Семей бекінісінде сауда саттықпен айналысқан Абылайдың қамқорлығындағы рулар- Уақ, қыпшақ; Жәнібек пен Керей сұлтандардың Жетісуға қарай ойысудың мақсаты- Орталық және Оңтүстік қазақтарын Ұлы жүз тайпаларымен біріктіру Жәнібек ханның жайлаған жері- Шу стансасының солтүстік шығысындағы Хантау Жәнібек ханның ұлы: Қасым Жәнібек,Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы: өзбек-қазақтар Жәнібек,Кереймен одак құрған Сібір ханы: Ибақ; Жәңгір арқа сүйеді: Астрахан генерал-губернаторына Жәңгір Бөкейұлы меңгерген тілдер: Араб, парсы, орыс Жәңгір хан 600 жауынгерімен жоңғардың 50 мыңжауынгеріне қарсы тұрған шайқас: Орбұлақ; Жәңгір хан Бұхара ханымен, Жаркент ханымен, Қырғыздармен одақтасып, күш біріктіруге ұмтылыс жасау себебі: Жоңғар шапқыншылығына тойтарыс беру Жәңгір хантаққаотырғанжыл: 1628 ж. Жәңгір хан ұлы Тәукені елшілікке жіберіп отырған- Моғол хандығына Жәңгір ханға қарсы Аббас Қошайұлы мен Лаубай Мантайұлы бастаған көтеріліс болған жыл: 1842 ж. Жәңгір ханның Қарауылқожаға көтеріліс басшыларын тұтқындауды тапсырған уақыты- 1836ж. 17-наурыз. Жәңгірге «Салқам Жәңгір» атағының берілу себебі: Жоңғарларға қарсы күресте ерлігі үшін Жәңгірхан жас кезінде тәрбиеленген отбасы: Астрахан губернаторының үйі Жебе мен садақ дүниеге келген дәуір- Мезолит Жебелі садақ пен бумеранг дүниеге келген дәуір - Мезолит Жезқазған ауданындағы мыскені орындарын мұқият зерттеп, өңірдің болашағы зор екенін дәлелдеп берген – Қ.Сатбаев Жезқазған өңірінен табылған Неолиттік тұрақтарда қабірдегі адамдардың басы қаратылды- Солтүстік-батысқа Жеке меншік қалыптасқан дәуір – Қолада Жеке өзі жаудың 37 ұшағын атып түсірген,екі мәрте Кеңес Одағының батыры: С.Луганский Жекпе-жек ұрыста Абылайдыңқолынан қаза тапқан жоңғардың атақты батыры: Шарыш Желдірме,Қосалқы,Тартыс, Ысқырма, Ақбала қыз, Құдаша, Жұмабике күйлерінің авторы – Даулеткерей Желтоқсан оқиғаларына қатысқан жастарға тағылған айдар «Ұлтшылдық» Желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшін жоғары оқу орындарынан шығарылды: 246 студент Желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшін өлім жазасына кесілгендердің саны 2 адам Желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшін ұсталып, жаза тартқан адамдардың саны 8500-ге жуық; Желтоқсан оқиғаларына қатысушыларға қарсыкоммунистікәкімшіліктіңұйғаруыменжасалғанқұпияжеделжоспар:» Бұрқасын-86» Желтоқсан оқиғасына қатысқан үшін оқудан шығарылған студенттер саны: 246 Желтоқсан оқиғасына қатысқаны үшін өлім жазасына кесілген жігерлі жас, жалынды ақын Қ.Рысқұлбеков Жер бетін басып қалған мұз еріп, қазіргіге ұқсас өсімдіктер мен жануарлар түрі қалыптаса бастады- Палеолиттің соңы, мезолиттің басы Жер бетінде 40-30мың жыл бұрын өмір сүрген адам: "Саналы адам" Жер бетінің күрт суый бастауы басталды 100 мың жыл бұрын Жер көлеміне байланысты алынатын салық- Қалан Жер –оны өңдейтіндерге берілсін!,Жер-бүкіл халықтың меншігі!-деген партия- Эсер Жергілікті отаршыл билеушілерге қыр көрсету ретінде өткен Түркістан,Жосалы,Шалқардағы қарсылықтар өтті: 1905 жылы ақпанда Жергілікті ұста, шеберлер мен зергерлер дайындаған бұйымдардың көрмесіөткен қала Петропавл Жерленген адамның маңайына киіктің мүйізін айналдыра қойған ежелгі адамдар- Неандерталь Жерленген Андроновтықтардыңбасы қаратылды Батысқа, Оңтүстік Батысқа Жерімізде ерте заманнан бастап мекендеген тайпалардың бет-пішіні, түр-тұлғасы туралы деректер кездеседі- Қола дәуірінен бастап Жеті жарғы заңдар жинағының негізі осы хандардың заң жобасы негізінде жасалды- Қасым, Есім Жетіруға қанша ата жатады? 7ата(табын, тама, кердері, керейіт, жаалбайлы, телеу, рамадан) Жетісу аймағында исламның таралуына қарамастан салт-дәстүрлері сақталған діндер- зороастризм, несториандық түсініктегі христиан діні, буддизм Жетісуаймағындағыру-тайпалардыңОртаАзия,ОртылықҚазақстанғақарай көшуі бұл хандықтыңэтносаяси қауымдастығынәлсіретті: Моғол хандығының; Жетісу аймағындағы ру-тайпалардың Орта Азияға, Орталық Қазақстанға қарай көшуі-бұл хандықтың этнисаяси қауымдастығын әлсіретті: Моғол хандығының; Жетісу жері Ұлы Жібек жолының: Шығысқа шығатын басты қақпасы Жетісу жерінде, Түркістанның бір бөлігінде ХIVғ қалыптасқанмемлекет – Моғолстан Жетісу жеріндегі үйсін қорымынан табылған бас сүйектер антропологиялық жағынан жатады: еуропеоивдтер Жетісу жеріне келіп қоныстанған қидандар саны- 40000 Жетісу жерінен табылған түбінде күміс жазуы бар күміс зере жатады- v ғасырда Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым: Ш.Уәлиханов Жетісу қазақтарының Ресейден көмек сұрауға мәжбүр еткен оқиға Кенесарының соңынан ермеген ауылдарды ойрандауы Жетісу қалаларын алғаш рет сипаттаған қытай тарихшысы- Сюань Цзянь(630ж) Жетісумайданы жойылды: 1920 жылы наурызда Жетісу майданына Атаман Анпенковтың девизиясының әскери бөлімдерінің жіберілген уақыты: 1918ж қараша Жетісу облысы ашылған жыл: 1867 жыл Жетісу облысының барлық жерінде Кеңес үкіметі жеңді: 1918 жыл наурыз. Жетісу өлкесіне қоныс аударушылар көп шоғырланған ірі мекен- Верный Жетісу өлкесіне Ресей аймағынан қоныстандырумен айналысты: Г.Колпаков Жетісу өлкесіне Ресейден шаруаларды қоныстандырумен айналысты: Г. Колпаковский Жетісу өңіріндегі үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері б.з.д. ІІІ ғ.-б.з. ІУ ғасыр ЖетісуҰлы Жібекжолының: Шыңғысқашығатынбастықақпасы Жетісу үйсіндерінің бас сүйегі арқылы бет пішінін қалпына келтірген- Герасимов Жетісуға қоныс аударған әрбір дүнгенге берілген жердің көлемі 3 десятина Жетісуда құралған ұйғыр болыстары: Жаркент,Ақкент,Ақсу-Шарын,Малыбай,Қарасу,Қорамса Жетісуда үйсін мәдениетінің өмір сүрген уақыты- 700 жылдай Жетісудағы 200-ден астам елдімекеннің ХІІІ-ХІVғ.ғ. монғол шапқыншылығынан аман қалғаны- 20-ға жуық; Жетісудағы сақ жерлеріне б.з.бұрын II ғасырда Орталық Азиядан келіп қоныстанған тайпа- Үйсіндер Жетісудағы үйсін мәдениетіне ұқсас ескерткіштер табылған өңір Тарбағатай теріскейі Жетісуды мекендеген сақтарды парсылар атады: Тиграхауда Жетісуды ұстап қалуға тырысқан Қоқан ханы осы бекіністегі әскерлерінің күш қуатын нығайтты: Әулиета,Мерке, Пішпек.Тоқмақ; Жетісудың орталығы Тараздан табылған қала жұрттың саны- 36 Жиырмаға келген шағынан өзі ән шығара бастаған ХІХғасырда өмір сүрген атақты сазгер- Біржан Қожағұлұлы Жоғарғы және жергілікті кеңестер депутаттарының мөлшермен 2/3 бөлігін кімдер құрады – Коммунистер ЖоғарғыКеңестің төрағасы С.Әбділдин1993 жылы 13 желтоқсанда ресми түрдежариялады: жоғарғыкеңестіңтаратылғанын Жоғарғы КеңестіңұйғаруыменҚазақКСР-іПрезидентініңқызметіңтағайындалды: 1990 жылысәуірде Жоламан Тіленшіұлы бастаған көтерілістің басты мақсаты: Отаршылдар басып алған жерлерді қайтару Жоламан Тіленшіұлы жақтастарымен Кенесарыға қосылған кезде Исатай уақытша орналасты: Шекті руының жерінде Жонқожа бастағанкөтерілістіңболғануақыты: 1856-1857 жж. Жоңғар әскерлері Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанға басып кіріп тоғыз қаланы басып алған жыл- 1680 ж Жоңғар әскерлерініңҚазақстанбаса-көктепкіргенеңіріжорықтарыболды: 1710-1717 жылдары Жоңғар әскерінің 17ғасырдың соңы мен 18 ғасырдың басында өзінің басымдылығын пайдаланып: Сарысу өзен алқабына дейн жетті Жоңғар қонтайшысы Қалдан Серен қайтыс болды- 1745ж. Жоңғар қонтайшысы Севдан Рабданның қазақ жеріне жорығы сәтсіздікпен аяқталды: 1713 жылы Жоңғар қоңтайшысы Лама Доржы қайтыс болған соң таққа отырды- Дауашы Жоңғар мемлекеті толық талқандалғаннан кейін жоңғар жерінде құрылды: Қытайдың Шыңжаң аймағы Жоңғар мемлекетіндегі дінбасылар- Ламалар Жоңғар мемлекетінің негізін қалаған Батыр Қонтайшы өлген жыл: 1653 Жоңғар мемлекетінің негізін қалаушы- Батыр Қонтайшы Жоңғар мемлекетінің өмір сүрген жылдары- 1635-1758ж.ж. Жоңғар тағынан дәмеленушілердің бірі, Абылайды паналап Орта жүзге қашқан: Әмірсана Жоңғар тұтқынынан Абылайды босатуға қатысқаны туралы мәлімет, Қазақстан туралы көптеген бағалы деректер қалдырған К.Миллер Жоңғар хандығыныңтарих сахнасынанжойылған жылы: 1758 жылы Жоңғар шапқыншылығы кезіндеесіміаңызғаайналғанқазақбатырлары: Малайсары,Наурызбай Жоңғар шапқыншылығы кезінде кезінде қазақ халқының рухын көтеріп, іріжеңіске жеткен шайқас: Қалмақ қырылғаншайқасы Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ-қырғыз біріккен 60 мыңдық жасағы жонғарларға соққы берген шайқас: Бұланты Жоңғар шапқыншылығы кезіндеқол бастағанәйгілі батыр: Баян батыр Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі есімі аңызға айналған қазақ батырлары: Малайсары, Наурызбай Жоңғар шапқыншылығы кезіндегі қайғы-қасірет әсерінен туған ән: «Елім-ай». Жоңғар шапқыншылығы Қазақ хан үшін басты қауіп-қатерге айнала бастады: 1698 жылдан бастап Жоңғар шапқыншылығынан қатты ойрандалған: Жетісу Жоңғар шапқыншьшығына қарсы күрескен қазақ батырлары: Малайсары, Есет Жоңғардың қалың қолы Қазақстанға тұтқиылдан басып кірген жыл: 1723 жылы Жоңғария 1758ж. дербес ел ретінде тарихи санадан жоғалып, 1761ж. қай елге айналды? Шыңжан әкімшілік бірлестігі болып, Цинь империясының құрамына кірді. Жоңғария Қазақ мемлекетіне бұрынғыдай қауып төндіруден қалды: 1745 ж Қалдан Серен өлгеннен кейін Жоңғария қарамағына өткен мылтық оқ дәрісі өндірілген қала: Қашқар Жоңғарияның Қытаймен қарым қатынасын ретке келтірген жыл- 1723 Жоңғарларғазеңбірек құюды үйреткен шведтұтқыны :И.Г.Ренат Жоңғарларғақарсыкүресте қол бастап,біртұтасәскерұйымдастырудаерекшекөзгетүскенқазақбатыры: Бөгенбай Жоңғарларға қарсы күресте қол бастап, ерекше көзге түскен қазақ батыры: Бөгенбай, Жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастыру жүктелді- Әбілқайыр Жоңғарларға қарсы соғыс кезінде, Орта жүз рубасы ақсақалдарының бірі болған- Ақтамберді жырау Жоңғарларға тойтарыс беру үшін Қарақұм маңында қазақ жүздерінің өкілдері бас қосқан жыл: 1710 ж. Жоңғарларға тойтарыс беру үшін Қарақұм маңында қазақ өкілдері бас қосқан жыл: 1720 ж. Жоңғарлардан қашқан Кіші жүздер үдере көшті- Ырғыз, Торғай, Жайық, Ор өзендеріне Жоңғарлардан қашқан Орта жүз рулары үдере көшті: Самарқанға Жоңғарлардан қашқан Ұлы жүз бен Орта жүздің бірқатар рулары үдере көшті- Ходжентке Жоңғарлардың Қазақстанға шабуыл жасағанда Қазақ батырлары жауға айтарлықтай тойтарыс берген жылы: 1711 Жоңғарлардың қалың қолы Қазақ жеріне басып кіріп қан қақсатқан жылдар аралығы 1711-1717жж Жоңғарлардың Ташкент пен Түркістан қалаларын басып алуы: 1724-1725жылы Жоңғарлардың Түркістан мен Ташкентті басып алған уақытысы- 1725ж Жошы кесенелері қай ғасырдың сәулет өнерінің ескерткіші XIV-XVғ;. Жошы ұлысына қараған жерлер: Ертіс өзенінен Еуропаға дейінгі жерлер Жошы ұлысының әскери сол қанатын құрайтын құрылымнан дербес мемлекет ретінде қалыптасқан- Ақ Орда Жошы ұлысының жері бөлінген әскери қанат- 2(оң және сол) Жошы ұлысыныңорнына құрылғаналғашқымемлдекет: Алтын Орда Жошы ұлысының сол қанатын басқарып Дешті Қыпшақтың шығыс билігінде билік жүргізген- Орда Ежен Жошы ханның 5-ші ұлы Шайбанидің ұрпағы- Әбілқайыр Жошы ханның өлімі туралы дерек беретін еңбек: Шыңғыснама Жошының күмбезі сақталған жер: Сарысу мен Кеңгір өзендерінің құйылысы Жошының үлкен ұлы Орда Ежен басқарды: мемлекеттің сол қанатын ЖужандарТүрікқағанатынан түпкіліктіжеңілді: Мұқанқағанкезінде Жұмысшы және солдат депутаттарының қазақ ұлттық комитеттері п.б қалалар- Орал,Верный,Ақмола,Әулиеата,Семей Жүздің биі аталды- Ордаби Жүсіп-Зылиха поэмасының авторы- Әли ақын Жылқы сүйектері өте көп табылғанэнеолиттік тұрақ Ботай Жылқыны қолға үйретуге байланысты ойлап табылған жаңалық Үзеңгі мен ауыздықты ойлап табу Жібек жолы арқылы Рубрук барып қайтқан мемлекет-Моңғолия Жібек жолы арқылы соғдылар түріктерден үйреніп менгерді: мал өсіруді Жібек жолыныңбастытармақтарыныңөзгеріпотыруыныңсебебі: халықаралық қақтығыстардың шиеленісуі Жібек жолының басы басталатын аймақ: Қытай жеріндегі Хуанхэ өзені Жібек жолының бұл тармағы Алтын Ордв кезінде негізгі сауда жолының біріне айналды: Қызылқұм ауылы Еділ бойы мен Кавказды байланыстырылған жол Жібек жолының Қазақстан аумағынан өтетін солтүстік бағыты осы қалаға келгеннен кейін екі тармаққа бөлінеді:Испиджаб Жібек жолының Қазақстандағы Солтүстік–шығыс тармағы арқылы Монғолияға Мөңке хандығына барып қайтқанелші: Рубрук Жібек жолының солтүстік бағыты екі тармаққа бөлінген жер: Испиджаб қаласы Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан дами бастаған кезеңі: б.з.б. ІІ ғ.ортасы Жібек жолының шығысқа шығатын бірнеше бағыты өткен аймақ: Жетісу Жібек өндіруді дамытып, Қытаймен бәсекеге түскен ел: Соғды Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тарағанқазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі: қытай немесе болгар бұрышы Жібек сауда жолына «Ұлы» сөзінің қосылу себебі: Шығыс пен Батысты байланыстырды Жібектің бүкіл Евразияға әйгілі болған кезеңі- ҮІғ;. Жібектіңөндіру тәсілін өтеқұпия сақтаған ел: Қытай Жікіл тайпасының тотемі- Арыстан(арслан) ЖЭС енгізілуіне байланысты жеке адамдарға және кооперативтерге берілді- Ұсақ кәсіпорындар ЖЭС жылдары Атырауды осы мұнай кәсіпшіліктерімен жалғастыратын тар табанды жол салынды: Доссор- Мақат ЖЭС кезінденарықтық қатынастардың нығаюйынақарайсалықтөлеудіңзаттайжәне ақшалайаралас түрлері тек ақшалай түрге ауыстырылғанмерзім: 1924 жыл, 1 қаңтар ЖЭС кезіндегі республиканыңтүстіметаллургиясыныңбастыауданы: КендіАлтай ЖЭС кезіндегі түсті металлургияның басты ауданы: Кендіалтай ЖЭС қабылданған уақыт: 1921ж наурызРК(б)П-ның Х-сьезін Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері Шілікті ескертіштері Зайсан ауданында орналасқан сақ дәуірінің 200-ден аса обаларының ішінде патша мен ақсүйектер ескерткіштерінің саны- 50 Заратушталықтар табынатын ең жоғарғы ие – Ахурамазда Заратуштра дінінің ең қасиетті кітабы - Авеста Звериноголовск редутынан Омбы бекінісіне дейін - Пресногорьковск шебі. Зергерлікбұйымдар табылғанүйсінқорымы: Ақтас Зерттеуші ғалым А. Левшин: «... ол өз заманыда басқа қырғыз билеушілерімен салыстырғанда айлакерлігімен, тәжірибелілігімен, ақылымен өз қарамағындағы халықтың көпшілігінен басым болды» деп кім туралы жазды? Абылай хан Зерттеушілердің пікіріне қарағанда дай-массагеттер- отқа табынған Зерттеушілердің пікірінше «Алтын адам» қай дәуірге жатады – Б.зб V-IVғ; Зираттардан табылған қола айналардағы жазуларға қарағанда 9-10ғ қимақтар- Көне түрк жазуымен жазған И.В.Панфилов дивизиясы құрамында соғысқа қатысты: Б.Момышұлы И.М.Губкиннің «Бұл кен орын елдегі мұнайға аса бай облыстардың бірі» деп меңзеген өңір: Орал-Ембі. Иассы қаласы Түркістан деп аталды- ХІҮ ғасырдан бастап Игельстром реформасына сәйкес кіші жүзде ауылдық буындар бағынуға тиіс болды: Шекаралық сотқа Игельстромның жоспары бойынша Кіші жүздегі билік берілді Шекаралық сотқа Игельстромның жоспары бойынша шекаралық сотқа беру көзделді: Кіші жүздегі әкімшілік билікті Игельстромның жоспары бойынша шекаралық сотқа көзделді: Кіші жүздегі әкімшілік билікті Империялық саясатты қайта қарау жағдайындағы Уақытша үкімет шаралары :«Қара жұмысқа» алған жұмысшыларды қайтару Индустриаландыру жылдарында қазақ өлкесін басқарды: Ф.Голощекин Индустриаландыруға дейін Қазақстанда үлесі басым болған сала: ауыл шаруашылығы Индустрияландыружылдарыбасымдамығанөнеркәсіпсаласы: түстіметаллургия Индустрияландыружылдарыбіліктіжұмысшыкадрлар,инженер-техник мамандарәкелінді: РесеймиенУкраинадан Индустрияландыру жылдарында 1913ж деңгейімен салыстырғанда Қазақстанның табиғи байлықтарын тасып әкету өсті – 21,3 есе Индустрияландыру жылдарында білікті кадрлар, инженер техник қызметкерлер әкелінді – РКФСР мен Украйнадан Индустрияландыру жылдарында Ембі мұнайын өңдейтін зауыт салынды – Орскіде Индустрияландыру жылдарында жұмысшылар ішінде қазақтардың үлес салмағыөсіп,1935 жылы 43%-ке жетті Индустрияландыру жылдарында Қазақстанда негізінен қарқынды жүргізілді: Шикізат көздерін игеру. Индустрияландыру жылдарында Қазақстанда салынған «Екінші Баку» аталған жаңа мұнай базасын атаңыз Ембі мұнай кәсіпорны Индустрияландыру жылдарында Қаныш Сәтпаевтың сіңірген еңбегі: Жезқазған ауданындағы мыс кенін зерттеді Индустрияландыру жылдарында қудаланған қоғам қайраткерлері: С.Сәдуақасов, Ж.Мыңбаев Индустрияландыру жылдарында тағы қандай процесс жылдам жүріп жатты урбанизация Индустрияландыру кезінде Қазақстанда академик Губкин басқарған экспедиция зерттеді: Орал Ембі мұнайын Индустрияландыру кезінде Қарағанды көмір бассейінін қамқорлыққа алған кеншілер: Донбасс кеншілері. Индустрияландыру кезінде құрылған мұнай базасы-Ембі Индустрияландыру кезінде Орал-Ембі мұнайлы ауданын зерттеген академик: И.М.Губкин. Индустрияландыру кезінде Ф.И.Голощекиннің «Кіші Қазан» бағытына қарсы шығып, өз ұсынысын білдірген қоғам қайраткері: С.Сәдуақасов Индустрияландыру кезіндегі Мәскеу Халық Шаруашылығы Кеңесінің жанындағы штабтың құрылу мақсаты: Қазақстан өнеркәсібін қамқорлыққа алуға байланысты. Индустрияландыру қарсаңында тұтас алғанда өнеркәсіп өндірісі соғысқа дейінгі қалпына келу деңгейі- 61% Индустрияландыру қарсаңындахалықтың қанша проценті ауылды жерлерде тұрды? 90% Индустрияландыруда жүзеге асыруда пайда болған қиыншылықтар: Техникалық, экономикалық артта қалу Индустрияландыруды жүзеге асыру барысында өлке экономикасында сақталып отырған отаршылдық құрылымын қайта қарауды ұсынған- С.Садуақасов. Ж.Мыңбаев Индустрияландыруды жүзеге асыруда қолданылған әдіс Әміршіл-әкімшіл жүйеде басқару. Индустрияландыруды жүргізу әдістерініңбірі: Орталыққабағындыру Индустрияланудың аяқкезіндеҚазақстанның түсті металлургия кәсіпорындарында қанша жұмысшы істеді? 20% Иран жазбаларындағы "сақ" сөзінің мағынасы Жүйрік атты турлар Иран, кавказ елдерімен сауда баланысын дамытқан, алтын Ордаханы :Тохтыхан Иран,Византия сияқты елдеріне елшіліктер жіберіп,келіссөздер жүргізген түрік қағаны- Иштеми Иран,Кавказ елдерімен сауда байланыстарын жандандырып, Египетпен байл орн- Тохты хан Исатай әскерімен жазалаушы отряд арасында Тастөбе жерінде шайқас: 1837ж қарашада Исатай бастаған көтерілісшілердің жалпы саны екі мыңға жеткен уақыт: 1837 жыл, қазан Исатай бастаған көтерісшілер қаруланды: Қылыш,Найза,Садақ; Исатай батырдың Патша шенеуніктерімен байланысы салқындай түсті- 1817ж. Исатай көтерілісі барысында қазақ ауылдарын тонап малдарын айдап әкеткен казак есауылдары: Истомин,Трофимов Исатай көтерілісін тездетіп басуға әсер еткен жағдай Кенесары қозғалысының Кіші жүзді шарпуы Исатай қаза тапқан Ақбұлақ шайқасында өлген көтерілісшілер саны- 80-дей адам Исатай қаза тапқан шайқас :Ақбұлақ; Исатай мен Махамбет старшын болған ру: беріш Исатай мен Маханбет көтерілісін басуға жетекшілік еткен генерал-губернатор: В.А.Перовский Исатай Тайманұлы атқарған қызмет: старшын ИсатайТайманұлы қазағаұшырағансоңғышайқасмерзімі: 1838 ж. шілде Исатай тобының Жайықтан өтіп кетуіне кінәлі деп сотқа тартылған хорунжилер: Мизинов, Бородин Исатайға қарсы күресу үшін 800шаруадан қарулы топ құраған: Қарауыл Қожа Исатайдан ажыраған көтерілісшілердің бір тобын қолға түсірген сұлтан: Баймағанбет Айшуақұлы Исатайдың 500 сарбазымен Қайыпқали Есімұлынан бөліну себебі: Баймағамбет Айшуақұлына соққы беру үшін Исатайдың әскері 2000ға жеткен уақыты: 1837 қазан айының аяғында Исатайдың жақын серіктері: Смайл Өтемісұлы, Сарт Еділұлы, Достыхан Жәнібекұлы Исатайдың күресті тоқтатып хан сарайына бас июді талап еткен страшындар: Дүйсенбай,Сейітберген Исатайдың подпоковнник Меркуловтың әскеріне батыл шабуыл жасаған жері; Жиделі түбінде Исатайдың подполковник Геке мен Жәңгірдің біріккен әскерімен Тастөбе шайқасы болды 1837 ж. қараша Исатаймен байланыста болған байбақты руының старшыны: Жүніс Жантелин Ислам берік орнаған Қазақстан аймақтары- Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу Ислам діні Қазақстанда VIII ғасырда тарай бастағанымен, халықтың жүрек түкпіріне ХІХ ғасырдың аяғына дейін толық жете қоймағаны жөнінде өз пікірін жазған қазақтың тұңғыш ғалымы :Ш.Уәлиханов Ислам дініқұрылыстарының ІХ ғ. ІІ жартысынанбастапсалынабастағандығынадәлел: Баба-Атақаласыорнынантабылғанмешіт қалдығы Ислам діні мен шаманизмнің кейбір діни наным-сенімдері қатар өмір сүрген уақыт- ХІҮ-ХҮ ғасырлар Ислам дінін қабылдаған Қимақ қағаны- Жанақ ибн-Хакан әл-Қимақи Ислам дінін Қазақтар арасында таратушылар- Түркістан, Хорезм, Астрахань, Бұқара дінбасылары Ислам дінін мемлекеттік дінретіндежарияланған автономия: Түркістан Ислам дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушы, әрі ақын: Қожа Ахмет Иассауи Испиджаб ұаласын өз жазбаларындаСайрамдепатағанғалым: М.Қашқари Йасы қаласының орнында IV-Xғ болған елді-мекен- Шаухар Йасы қаласының п.б уақытысы – IX-Xғ; К.Қасымұлы бастаған көтеріліс Қазақстанның қай өңірін қамтыды Бүкіл Қазақстанды К.Қасымұлы басшылығымен іске асырылған өзгерістердің ішінде көңіл аударатыны: Жер саясаты К.Қасымұлы Ресейдің билігін мойындауы үшін төмендегі талаптарды анықтау қажет деп тапты- 1)Қазақ жеріндегі барлық бекіністерді жою, 2)Жазалаушы отрядтардың бассыздығын жою, 3)Алым салық жинауды тоқтату К.Қасымұлының туған жылы: 1802 Кавказ жерінде жорықта қайтыс болған Алт Орда ханы- Берке Кавказ майданында орыстарға тұтқынға түскен: түріктер Кадеттерұйымының «Свободнаяречь» газетішығарылды: Семейде КазРевкомның ең негізгі міндеттерінің бірі: Өлкеде мемлекеттік құрылыс үшін жағдай жасау Кангу Тарбандеген түрік бірлестіктерінің теңгелерітабылған қалаларорналасқан өңір: Сырдариябойы Капиталға қарсы орыс-қырғыз одағы ұйымының басшыларының бірі: С.Невзоров Капитализмнің қазақ даласына енуіне байланысты мал құрамындат болған өзгеріс: жылқының азайып,сиыр санының көбеюі Капустин Яр атом полигоны орналасқан облыс: Батыс Қазақстан КарЛагта азап шеккен екі мәрте Социалистік еңбек ері атағын алған – В.С.Пустовойт Карлагта зардап шеккен радиациялық генетиканың негізін салған ғалым: Н.В.Тимофеев – Ресовский Карлагта зардап шеккен селекционер- Пустовойт Карлагтақамауда болып, азап шеккен Королевтің серігі – В.Л.Пржецлавский Карлагта ұзақ жылдарқамауда болып, азап шеккен Э.Циолковскийдің досы, ғалым: А.Л.Чижевский Карлагта ұзақ уақыт қамауда болып азап шеккен сәулет академиясының корреспондент мүшесі: Т.М.Людвик Карточка жүйесі жойылды: 1947ж. Карточкамен азық-түлік беру жойылған жыл: 1947 Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы Гиркани(каспилер) Каспий өңіріне соғыс жағдайы енгізілді: 1942ж. Каспий теңізінің жағалауындағы құнарлы жерлерді иемденген Ресей помещиктері: Юсупов, Безбородко Каталаун даласындағы шайқаста Еділге қарсы тұрған күштер- Римдіктер мен Франктер Кашмирде болып, 250 кашмир шәлісін Қазақстанға жеткізген көпес С.Мадатов Кәсіп одақтарының қазақ Республикалық кеңесі құрылған жыл – 1948ж Кедейленген қазақтар күнкөріс мақсатымен тау-кен орындарына, қалалы жерлердегі ірілі-ұсақты кәсіпорындарға тартыла бастады- ХІХғасырдың 70-80 жылдарынан бастап Кедейленген қазақтардың тау-кен өндірісіне, кәсіпорындарға тартыла бастаған уақытысы: 19 ғасырдың 70 80 жылдары Кедейлергекөмектесуүшін1921 құрылғанодақ:» Қосшы одағы» Кей ғалымдардың айтуынша ортаңғы тас дәуірінің кезеңі- Б.з.б 200-35мың ж аралығы Кейбір ғалымдардың айтуынша Наурыз мейрамы пайда болған уақыт- ІІІ мың жыл бұрын Кейбір ғалымдардың пікірінше, мұртты қорғандар... қызметін атқарған- Бағдаршам Кейбір жазба деректерде каңлы астанасы Битянь орналасқан аймақ: Түркістан маңында Кейбір зерттеушілер пікірі бойынша орта ғасыр дәуірінің басталуына жол ашқан деп саналатын тайпа: Ғұн Кейбір идеялары мен әдет-ғұрыптары шаманизмнің наным-сенімдеріне жақын болды- Суфизм Кейінгі ортағасырдағыҚаратаудыңсолтүстігіндегіыдысжасайтыншеберханаларорнытабылғанқала: Раң; Кейінгі ортағасырларда Қазақстанда антропологиялық өзгерістердің орын алу себебі: Моңғолдардың жаулап алуы Кейінгі ортағасырлық Отырардан табылғанкөмбедегісұраубелгісібар сырғаларзерттеушілерпікірі бойынша: қыпшақта
|