XІХ ғасырдың аяғындағы дәулескер күйшілер
| Аты – жөні
| Өмірбаяны
| Еңбектері - Мазмұны
| | Құрманғазы Сағырбайұлы
(1806-1879)
| Бөкей ордасының Жиделі жерінде дүниеге келген. Кедей шараның баласы Қ. жасынан ән-күйге әуестігімен көзге түседі. Алғашқы ұстазы Ханбазар, күйші – Ұзақ, Бөкей Ордасындағы атақты халық сазгерлері Байбақты, Байжұма, Баламайсаң, Соқыр Есжан, Шеркештің күйлерін үйреніп, орындаушылық шеберлігін шыңдады.
Үстем тап өкілдерінің «ұры», «қарақшы» деп жала жабуы салдарынан ол Орал мен Орынбор абақтысында отырған. Ауызша деректерге қарағанда, Иркутск түрмесінің де азабын басынан кешірген. 1880 ж. Аяғында Астрахан маңындағы Сахмаға біржолата қоныс аударды. Күйшінің маңына оның шәкірттері: Дина, Ерғали Есжанұлы, Меңдіғали Сүлейменұлы т.б. топтасты. Халық арасында есімдері әйгілі Сүгірәлі, Көкбала, Шора, т.б. домбырашылар Құрманғазының шәкірті болғанын мақтан етті.
| 60-тан астам: «Адай», «Сарыарқа» (туған жерді, кең-байтақ даланы, халықтың қажымас қайратын сипаттайды), «Ақсақ киік», «Көбік шашқан», «Түрмеден қашқан», «Ертең келем», «Кісен ашқан», «Қайран шешем», «Ақбай», «Кішкентай» (И.Тайманұлына арналған), би күйлері: «Қызыл қайың», «Балбырауын»
| | Дәулеткерей Шығайұлы (1820-1887)
| күйші, сазгер, домбыра өнеріндегі лирикалық бағыттың негізін салушы. Бөкей хандығының аумағындағы Қарамола деген жерде Кіші жүздің ханы Шығайдың отбасында дүниеге келіп, ер жетті.Болашақ күйші көзқарасын қалыптастыруда 1836-1838 ж.ж. Бөкей Ордасындағы көтеріліс белгілі орын алды. Д. Бөкей Ордасын басқару жөніндегі Уақытша Кеңестің төрағасы Г.В.Ващенкомен қарым‑қатынасын үзбеді.
| 40-қа жуық: Тұрмыстық саланы бейнелейтін күйлері: «Жігер», «Бұлбұл», «Тартыс», «Ысқырма», «Желдірме», «Ақбала қыз», «Құдаша», «Жұмабике», «Қосалқа», орыс музыкасындағы әскери марштар әсерімен «Ващенко», «Қос ішек», «Топан», «Қоңыр», т.б. күйлерін шығарды.
| | Тәттімбет Қазанғапұлы (1817-1860)
| лирик сазгер, шертпе күй негізін қалаушылардың бірі. Қарқаралы өлкесінде орта шаруа отбасында дүниеге келген. Домбырашылық өнер арғы ата тегінен дарыған. Алғаш домбыра тартуды әкесінің інісі Әлиден үйренген, анасы да оны өнерге баулиды. 1855 ж. Петербургке барады, өнер сүйген қауымның назарын аударып, күміс медальға ие болды.
| 40-тан астам: «Саржайлау», «Былқылдақ», «Сылқылдақ», «Сарыөзен», «Алғашыр», «Салқоңыр», «Қосбасар»;
«Бес төре» - халықты қыспаққа алып жәбірлеп жатқан төрелерді түйреуге арналған күйі.
| | Ықылас Дүкенұлы (1843-1916)
| Қарағанды облысының аумағында қарапайым қазақтың отбасында дүниеге келген. Баласы Жүсіпбек оның «Қорқыт» сияқты туындыларын кеңінен насихаттап, кейінгі ұрпаққа жеткізді.
| «Ықыластың күйі», «Қоңыр», «Қорқыт сарыны», «Жезкиік», «Кертолғау», «Ерден», «Қазан», «Аққу», «Жалғыз аяқ», «Бестөре»; тәкаппар патша шенеуніктері менменсіген байларды кекейтін күйі - «Жарым патша»
| | Қазанғап Тілепбергенұлы
(1854-1927)
| Арал теңізі маңында дүниеге келген.
| «Ноғайлы босқыны», «Окоп», «Жұртта қалған»
| | Біржан сал Қожағұлұлы (1843-1897)
| сазгер, ақын, әнші. Көкшетау маңында кедей отбасында туған. 20 жасынан ән шығара бастаған. 1865 ж. Абаймен кездесуі оның сазгерлік, әншілік, ақындық өнерінің дамуына әсер етті. Біржан патриархалдық-феодалдық қоғамның озбырлығына қарсы тұрды («Жанбота» өлеңі). Біржанның Сарамен айтысы оның суырып салма ақындық талантын елге танытты. Біржан мектебінен тәлім алған дарындылар – Ақан сері, Үкілі Ыбырай, Балуан Шолақ.
| 40-қа жуық: «Ғашығым», «Біржан сал», «Айтбай»
«Жанбота» - ызы-кекке толы өлеңі сол заманның азулы өкілдерін түйреуге арналды.
| | Жаяу Мұса Байжанұлы (1835-1929)
| халық сазгері, әнші, ақын-публицист. Баянауылдағы Жасыбай көлінің жағасында кедей отбасында туған. 4 жасында Тайжан (әкесінің ағасы) қолына алып, арабша оқытқан. 1851 ж. Петропавлда орысша оқып, гармоньда, скрипкада ойнауды үйренді. Ы.Алтынсариннің «Кел балалар, оқылық» өлеңіне ән шығарған. Шоқанмен бірге жүріп, Абайға өлең арнады.
| «Ақсиса», «Хаулау» (алғашында «Хаулилау»), «Шорманұлына», «Толғау»;
Ауыл табиғатын бейнелеген - «Баянауыл», «Сұршақыз» т.б.Өзі шығарған 70-ке жуық әннің сөздерін өзі жазған.
| | Ақан сері (Ақжігіт) Қорамсаұлы (1843-1913)
| ақын, сазгер, күйші. Көкшетаудағы Үлкен Қоскөлдің маңында шаруа отбасында туған. 16-17 жасынан өнер жолына түскен. Айналасына әнші-күйші жастарды жинаған Ақан сері ел аралап, белгілі Балуан Шолақ, Жаяу Мұса, Естай сияқты әнші-серілермен жақын болды.
| 40-тан астам: 1905-1907 ж.ж. Ресей революциясының лебін аз да болса сезгені - «Шоғырмаққа», «Сұрағанға», «Смағұлға» cықақ өлеңдерінде көрінді, «Маң-маңгер», «Сырымбет», «Балқадиша»; ақынның көніл-күйі, ашу-ызасы, үміт-сезімі тебірене жырланған өлеңі - «Құлагер»
| | Мұхит Мералыұлы
(1841-1918)
| сазгер, әнші. Оның шығармашылығы лирикалық жанрдан тұрады.
| «Бала Ораз» әні ғашықтық туралы.
| | Балуан Шолақ (Нұрмағамбет) Баймырзаұлы
|
|
|
Вычисление основной дактилоскопической формулы Вычислением основной дактоформулы обычно занимается следователь. Для этого все десять пальцев разбиваются на пять пар...
|
Расчетные и графические задания Равновесный объем - это объем, определяемый равенством спроса и предложения...
|
Кардиналистский и ординалистский подходы Кардиналистский (количественный подход) к анализу полезности основан на представлении о возможности измерения различных благ в условных единицах полезности...
|
Обзор компонентов Multisim Компоненты – это основа любой схемы, это все элементы, из которых она состоит. Multisim оперирует с двумя категориями...
|
БИОХИМИЯ ТКАНЕЙ ЗУБА В составе зуба выделяют минерализованные и неминерализованные ткани...
Типология суицида. Феномен суицида (самоубийство или попытка самоубийства) чаще всего связывается с представлением о психологическом кризисе личности...
ОСНОВНЫЕ ТИПЫ МОЗГА ПОЗВОНОЧНЫХ Ихтиопсидный тип мозга характерен для низших позвоночных - рыб и амфибий...
|
Потенциометрия. Потенциометрическое определение рН растворов Потенциометрия - это электрохимический метод исследования и анализа веществ, основанный на зависимости равновесного электродного потенциала Е от активности (концентрации) определяемого вещества в исследуемом растворе...
Гальванического элемента При контакте двух любых фаз на границе их раздела возникает двойной электрический слой (ДЭС), состоящий из равных по величине, но противоположных по знаку электрических зарядов...
Сущность, виды и функции маркетинга персонала Перснал-маркетинг является новым понятием. В мировой практике маркетинга и управления персоналом он выделился в отдельное направление лишь в начале 90-х гг.XX века...
|
|
