Аңлылар. Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені Сырдың орта ағысы
(б.з.б. ІІІ-ІІ ғ.ғ. – б.з. V ғ.) Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені Сырдың орта ағысы. Қаңлы мемлекетінің астанасы Битянь қаласы (түркістан маңында болған). Ежелгі Қытай хроникасында қаңлылардың астанасы туралы жазғы және қысқы астанасы жайлы айтылады. Қаңлылар Қытай, Кушан елдерімен экономикалық мәдени, саяси байланыс жасаған (Қаңлылар саяси, экономикалық және мәдени байланыс жасамаған ел Финикия) Қаңлылардың оңтүстігіндегі көршілері үйсіндер болса, солтүстігіндегі көршілері сармат, аландар болған. Қаңлылар б.з.б. 46-36 ж.ж. Қытайға қарсы соғысқан ғұндарға көмек көрсетті. Қаңлы билеушілерінің титулы хан болған. Енді басқаруға оның үш орынбасарлары – уәзірлері көмектесіп отырды. Қаңлы елі ішіндегі иеліктер саны 5-ке бөлініп, әр иелікті кіші хандар басқарған. Кіші хандар Ұлы ханға бағынған. Қаңлылардың маңызды шаруашылығының бірі мал өсіру болған. Қаңлыларда егін өсіру жақсы дамып, Арал, Ташкент өңірлерінде отырықшылық кең қанат жайды. Қаңлылар Сырдария аңғарларында бау-бақша және дәнді дақылдар өсірген. Қаңлылардағы шаруашылықтың қосымша түрі аң аулау болған. Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері – қытай деректері. Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын Сыма Цянь сипаттап жазған. «Цянь-Ханьшу» атты тарихи деректе Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы, шаруашылығы, т.с.с. айтылады. Ал ежелгі Иранның б.з.б. 6 ғасырда жазылған «Авеста» кітабында қаңлылар туралы: «Вэсақаның ержүрек ұлдары Канха қамалының алдында құрбандық берді» деп баяндалған.
|
