ЕШТІҢ ЖАРАҚАТТАНУЫ

1. Ө ң ештің сыртқ ы жарақ аттары - мойынның басқ а кү рделі мү шелерінің жарақ аттануымен қ оса кездеседі. Сондық тан ө ң ештің сыртқ ы жарақ атын анық тау жә не емдеу барлық жарақ аттарды қ оса тексерумен, емдеумен қ атар орындалады. Бұ л жағ дайдағ ы зор қ ауіптердің бірі - жарақ аттанғ ан ө ң ештен кө кірекке инфекцияның жайылуы. Жарақ аттанғ ан адамғ а 2-3 тә улік бойы ауызынан тағ ам ішкізбейді. Ө ң ештің жарасы ашылып оның айналасы дренажданады.

Ө ң ештің іш бө лімінің жарақ аттануында жұ тынудың қ атты ауырсынуы, қ анды кұ сық, қ ызу кө терілуі, жү рек жағ дайы нашарлануы, шө лдеу, жарақ аттанғ ан адамның жағ дайының шапшаң нашарлануы, инфекцияның плеврағ а, перикардка, кө кірекке жайылуы салдарынан науқ астың аз уақ ытта ө луі мү мкін.

Бұ ның алдын алу ү шін тезірек ө ң еш жыртығ ын ашып, оның жарасын тігу, дренаждау, тампондау қ ажет. Ірің ді плеврит, медиастинит, перитонит басталса плевротомия, медиастинотомия, лапаротомия орындалады.

2. Ө ң ештің ішкі жарақ аттануы - жұ тылғ ан тағ аммен, бө где затпен, сү йекпен т.б. заттармен ө ң ештің ішкі қ абатынан сыртына қ арай жарақ аттануы. Бұ л жарақ аттардың ө ң ешті зондпен, эзофагоскоппен тексергенде кездесуі де мү мкін. Жарақ ат саяз жә не терең болуы мү мкін.

Симптомдары: лоқ су, тері астының эмфиземасы, пневмоторакс, ө те ауыр жалпы жағ дай, дене кө геруі, тұ ншығ у, тамыр соғ уының нашарлануы, зә р азаюы.

Ө ң ештің жыртылуы тек операциямен емделеді.

3. Ө ң еш тесілуі:

а) cay ө ң ештің инструментпен тесілуі (зонд, эзофагоскоп, шприц, бө где заттар).

б) Аурумен ө згерген ө ң ештің тесілуі (ісік, аневризма).

Ө ң ештің тесілуінде оның жыртылуындағ ыдай симптомдар орын алады. Бірақ та бұ л симптомдар алғ ашқ ыда ауыр емес жә не анық емес. Перфорацияланғ ан ө ң ештің еттері ісініп қ абынуы тесікті қ ысып одан бос ауаның шығ уын бә сең детеді. Сондық тан перфорацияда тері асты эмфиземасы болмашы немесе толық жоқ.

Сау ө ң ештің перфорацияғ а ұ шырағ анында жедел операция жасалып тесік тігіледі, дренаждалынанды. Кажет болса уақ ытша қ арын жыланкө зі орындалады.

4. Ө ң ештің кү юі:

а) Ө ң ештің ыстық тағ аммен кү юі сирек кездеседі жә не жең іл ө теді. Оларды тағ амды салқ ындатып қ абылдаумен, ауыру сезімін басатын дә рілерді қ олданумен емдейді.

б) Кө бінесе ө ң ештің химиялық кү юі кездеседі. Сілтілі немесе қ ышқ ыл химиялық сұ йық тарды ә дейі немесе байқ аусыз ішуде байқ алады. Кү йіктің ауырлығ ы ішілген заттың концентрациясымен, мө лшерімен, оның ө ң еште сақ талғ ан уақ ытымен байланысты. Аталынғ ан жағ дайларғ а байланысты ө ң ештің жең іл (тек ішкі, кілегейлі қ абаты) кү юі, немесе ауыр терең кү йігі кездеседі. Жең іл кү йігі бірнеше тә уліктен соң жазылады. Ауыр кү йігінде Ү ІІ-VІII тә уліктерде некрозденген кілегейлі қ абат шіріп оның астында жең іл қ анағ ыш грануляциялы жара пайда болады. Келешекте бұ л грануляцияланғ ан жара тыртық танып ө ң ештің кө зін бітейді немесе оны тарылтады. Кейде қ ысқ а уақ ытта ө ң еш айналасының флегмонасы басталып аурудың ө ліміне ұ шыратады. Ал ө те кө п жә не концентрациясы кү шті элементті ішкенде ө ң ештің барлық қ абаттары шіріп-тесіліп адамның шоктан, уланудан, қ ан ағ удан тез ө ліп кетуі мү мкін.

Симптомдары - ө ң ештің химиялы кү йіктерінде алдымен ауыздың, жұ тқ ыншақ тың, қ арынның, ө ң ештің кү шті ауыруы байқ алады. Химиялық элемент тыныс жолына да енсе - тұ ншығ у, ентігу, ү рейлену байқ алады. Лоқ су, қ ан тү кіру, кейде тү кірікпен қ оса некрозданғ ан ө ң еш кілегейлі қ апшығ ының ү зінділері байқ алады. Мойын флегмонасы кездесуі мү мкін.