Артерия қан тамырларын тексеру тәсілдері1. Анамнез (ақ сау, аяқ еттерінің қ ашуы, аяқ тың ұ юы, шымырлауы) 2. Физикалъды тексерістер: а) Кө ру-аяқ еттерінің қ ышуы, бұ лшық еттердің гипотрофиясы, терінің бозаруы, мраморлануы, трофикалық ө згерістер - қ ылшық тың тү суі терінің қ ұ рғ ауы, тырнақ тың сынғ ыштығ ы, некроз немесе мумификация. б) Артерия тамырының соғ уын анық тау. в) Қ ан тамырының аускультациясы. г) Аяқ - қ олдардың артериялық қ ысымы. 3. Функционалды тесттерді анық тау: Оппель, Голъдфлам, Самюэльс сынақ тары, Панченко феномені. 4. Тырнақ ты басу феномені. 5. Арнайы инструментті тексерістер: а) Ультрадыбысты тексеріс; б) компьютерлі томография; в) реовазография; г) термография; д) ангиография;. 18 науқ ас- 40 жасар электрлік аспаптардың механигі. Клиникағ а келесі шағ ымдармен жатқ ызылғ ан. Жаяу жү ргенде оң тірсек жә не аяқ басының ауырсынуымазалайды. Оның салдарынан 100—150 метр жер жү ргеннен соң ауырсыну басылғ анынша тоқ тап тұ рады. Тұ рмыс жағ дайы жақ сы. Жұ мыс орны жылы, таза, жарық, қ ұ рғ ақ. 19 жастан бастап темекі шеккен. Тә улігіне 1 қ орап темекі тартатын. Темекіні тартуды бұ дан 2—3 жұ ма бұ рын тоқ татқ ан. Арақ -шарапты жұ ма сайын қ абылдайды. Бұ рын маляриямен ауырғ ан кезінде оң сирағ ының еттерінің ауырсынуы сезіле бастағ ан. Бірақ та дә рігерге бармады. Аяқ тың ауырсынуы кү шейе тү сіп 200-300 метр жү ргеннен соң тоқ татуғ а мә жбү р болады. 3-4 минут тұ рғ аннан соң аяқ ауырсынуы басылатын. Оң аяқ тың тырнақ тары нашар ө сетіні, саусақ тардың шапшаң тоң атындығ ы қ осылды. Оң аяқ тың терісі салқ ын, жең іл кө герген, тері қ ылшық тары аз. ІІІ—ІV бақ айлардың табан бетінде кішкене ойық жаралар, сирақ еттерінің жұ қ арғ аны байқ алады. Аяқ тың сыртқ ы бетінің (dorsalis pedis) қ ан тамырының соғ уы нашар Оппелъ, Самуэлъс, дақ симптомдары анық. Осциллографияда оң аяқ тың осциллограммасы тү зу сызық тай. Ал сол аяктың осциллографиялық индексі 2мм. тең. Рентгенографияда - екі аяқ тың сү йектерінде рентгендік ө згерістер жоқ. Термографиямен - оң аяқ тың қ ызуы 31, 2 градус, ал сол аяқ тың қ ызуы 32 градус (Алексеев симптомы анык). Оң аяқ тың кан тамырының соғ уының сезілмеуі, трофикалық ө згерістер жә не осцилография индексінің жоғ алуы негізінде аяқ тың артериялық қ ан тамырының ауруы анық талады. Аурудың ұ зақ уақ ытқ а созылуы жә не мысқ ылданып ауырлануы облитерациялы эндартериит ауруын дә лелдейді. Башпайлардағ ы кішкене ойық жаралар мен эррозиялар, тері қ ылшық тарының тү суі, аяқ еттерінің жұ қ аруы, тырнақ ө згеруі аурудың ІІ—ІІІ кезең ін дә лелдейді.
10.2. АЯҚ ТЫҢ КӨ К ТАМЫРЫНЫҢ (ВАРИКОЗ) КЕҢ ЕЮ АУРУЫ Аяқ қ ө қ тамырларының анатомиясы мен физиологиясы.Аурудың этиологиясы мен патогенезі. Клиникасы жә не диагнозы мен емдеу тә сілдері. Аурудың асқ ынулары Варикоз немесе флебоэктазия кө к тамырдың цилиндрше немесе тү йіншектеніп кең еюін атайды. Ауру халық тар арасында кең тарағ ан жә не Гиппократ заманынан белгілі. Бірақ та осы уақ ытқ а дейін аурудың себебі мен даму механизмі толық анық емес. Кө к тамырдың варикозы деп оның формасының, қ ұ рылысының жә не қ ызметінің бұ зылуынан қ ан ағ ынының нашарлануын атайды. Ауру ұ зақ қ а созылады жә не уақ ыт ө ткен сайын ауырлай тү седі. Варикоз ауруды алғ ашқ ыдан ерекше немесе басқ а аурудың кө ріністерін беруі мү мкін. Ауру ө те кең тарағ ан. Кө к тамыр варикоздануы тек аяқ та емес, ішкі мү шелерде - ішек, ө ң еште де байқ алады. Аурудың мол жайылғ андығ ы, емделуінің ауырлығ ы, аурудың мү гедектенуінің мү мкіндігі, бұ л аурудың маң ызын дә лелдейді. Сондық тан қ азіргі уақ ытта медицинаның арнайы бө лімі Флебология пайда болды. Аяқ -қ олдың кө к тамырларының қ ұ рылыстары бір-бірінен ерекше. Жоғ арғ ы жә не тө менгі кө к тамырлар жү йелерінің ішкі арнайы клапандарының сандары бір-бірінен ө згеше. Қ олдың клапандары саусақ тардаң бастап иық қ а дейін, ал аяқ тың клапандары башайлардан жамбасқ а дейін орналасқ ан. Қ олда 20 клапандар, аяқ та 25 клапандар бар. Жоғ арғ ы кө к тамырлар артериялармен қ атар орналасады. Саяз кө к тамырлар қ анды терең кө к тамырғ а қ ұ яды жә не ө з ара қ осымша тамырлармен байланысады. Кө к тамырлар жү йесі кө мір қ ышқ ылы кө п жә не алмасу заттарына бай венозды қ анды тасымалдайды. Қ анда ішкі бездерден шығ атын гормондар, ішек-қ арыннан сің етін қ оректік заттар бар. Бұ нымен қ атар қ ан арқ ылы ә р тү рлі аурулар тарауы мү мкін- тромбофлебит. Ісік торшаларының метастаздануы, майлы, ауалы эмболия. Кө к тамырдағ ы қ ан қ ысымы артерия қ ысымынан тө мен жә не ағ ыны бә сең. Кө к тамырлардағ ы қ ан кө лемі артериялардағ ыдан екі есе мол. Екінші ерекшелігі- венозды қ ан ө зінің салмағ ына қ арсы ағ ынмен ағ ады. Сондық тан веналар гидростатикалық қ ысым кө реді. Кө к тамырмен қ ан ағ уына дененің, аяқ -қ олдың бұ лшық еттерінің тырысуы, тыныс алу қ имылы, кө к ет, кеуде қ уысының тарылып- кең еюі зор ә сер кө рсетеді. Венозды қ ан ағ ынына кедергі пайда болса коллатералды қ ан тамырлары арқ ылы қ осымша ағ ын жолдары ашылып бір жү йеден екіншіге қ ан ағ ыны орындалады.
|
