Дәрілік заттар ретіндегі витаминдер

Адамның витаминдерге деген физиологиялық қ ажеттілігін қ анағ аттандырудың тиімді жолы тағ амғ а поливитаминдік комплекстерді немесе қ ұ рамында витаминдердің концентраттары бар биологиялық қ оспаларды енгізу болып табылады.

 

Студенттің ө зін - ө зі тексеруіне арналғ ан жаттығ улар мен жағ дайлық есептер

1. а) алиментарлы жә не ә) екіншілік витамин жетіспеушілігінің пайда болу себептері мен механизмдері.

2. Витаминдердің жіктелуі қ андай принципке негізделген?

3. Суда жә не майларда еритін витаминдерді атаң ыз.

4. Организмді витаминмен қ амтамасыз етудің бұ зылысына байланысты аурудың ү ш тү рін атап, оларғ а сипаттама берің дер. «Полиавитаминоз» термині нені білдіреді?

5. Антивитаминдер дегеніміз не? Олардың ә сер ету механизмі қ андай? Бірнеше антивитаминге мысал келтірің із.

6. Организмде витаминдер қ андай функция атқ арады? Олардың ферменттермен байланысын кө рсетің із.

7. В₁ витамині мен кетоқ ышқ ылдарының декарбоксилазалары арасында қ андай байланыс бар?

8. Кокарбоксилазаның формуласын жазың ыз, оның қ ұ рамына қ андай витамин кіреді?

9. ПЖҚ ң тотығ удан декарбоксилдену реакциясын жазың ыз, берілген реакцияғ а қ андай витаминдердің қ атысатынын кө рсетің із.

10. Коферменттерінің қ ұ рамында В₂ витамині бар ферменттерді атаң ыз. Олар қ андай реакцияларғ а қ атысатынын кө рсетің із.

11. Никотинамидтің формуласын жазың ыз, одан тү зілетін коферменттерді атаң ыз. Аталғ ан коферменттер қ атысатын реакцияларды жазың ыз.

12. В_с жә не В₁₂ авитаминозы қ алай аталады? Бұ л жағ дайда қ андай ферменттердің функциялары бұ зылады?

13. Қ ұ рамында Н витамині бар ферменттер қ ай класқ а жатады?

14. С витамині қ андай биологиялық ә сер кө рсетеді?

15. Р витамині қ андай роль атқ арады?

16. Сә бидің басы ү лкен жә не қ арны қ ампиғ ан, тістерінің дамуы бұ зылғ ан, тіс жаруы кешеуілдеген. Осы жағ дай қ андай витамин жетіспеуінен байқ алады?

17. Науқ аста ксерофтальмия, яғ ни кө здің қ асаң қ абығ ының тұ мандануы, кератомаляция – кө здің қ асаң қ абығ ының жұ мсаруы, қ араң ғ ыда кө зінің кө руі нашарлайды. Бұ л жағ дай қ андай витаминнің жетіспеушілігі кезінде байқ алады?

18. Қ андай витаминнің жетіспеушілігі кезінде мембраналардың тұ рақ тылығ ы бұ зылуы мү мкін, эритроциттердің гемолизге ұ шырауы, ұ рық бездерінің атрофиясы, жү кті ә йелдің ұ рығ ының ыдырауы, бұ лшық ет дистрофиясы, жасушаішілік азотты компоненттер мен бұ лшық ет белоктарының азаюы, бауыр некрозы, ми бө лімдерінң жұ мсаруы байқ алады?

19. Қ андай витаминнің авитаминозы кезінде паренхималық капиллярлық қ ан ағ у (мұ рыннан қ ан кету, ішке қ ан кету) байқ алады?

20. Қ андай витаминдердің артық мө лшері гипервитаминозғ а ұ шыратады?

21. Триптофанның декарбоксилдену реакциясын жазың ыз. Бұ л реакцияны қ андай фермент катализдейді? Осы ферменттің қ ұ рамына кіретін витаминді атаң ыз.

22. В₆ авитаминозы кезінде қ андай ферменттердің функциясы бұ зылады? Неліктен? Осы ферменттердің катализдік ә сері.

23. Қ ұ рамына РР витамині кіретін ферменттер катализдейтін кез келген реакцияны жазып берің із. Бұ л қ андай ферменттер?

24. B₁₂ авитаминозы кезінде қ андай ферменттердің функциясы бұ зылады? Осы ферменттердің катализдік ә сері.

25. α -кетоглутар қ ышқ ылының тотығ удан декарбоксилдену реакциясын жазың ыз. Осы реакцияны катализдейтін ферменттердің қ ұ рамына қ андай витаминдер кіреді?

26. В_с и В₁₂ авитаминозы қ алай аталады? Бұ л жағ дайда қ андай ферменттердің қ ызметі бұ зылады, С витамині қ андай ә сер кө рсетеді?

27. Ішегінде қ ұ рты бар балалардың ө ң і бозарғ ан, гемоглобин мө лшері тө мен. Мұ ны қ алай тү сіндіруге болады?

28. Қ ан сарысуында пирожү зім қ ышқ ылының мө лшері артып, ол зә рде де пайда болғ ан. Бұ л жағ дай қ андай витаминнің авитаминозы кезінде байқ алады?

29. Науқ аста амин қ ышқ ылдарының алмасуы бұ зылғ ан, жү йке жү йесінің зақ ымдануы, РР витаминімен емдеуге келмейтін дерматит. Науқ асқ а қ андай витамин берген жө н?

30. Науқ аста перинциозды анемия. Мұ ны қ ай витаминнің жетіспеушілігімен тү сіндіруге болады?

31. Науқ астың кешқ ұ рым кө зі кө рмейді. Терісі қ ұ рағ ап, тү леген, кө здің қ асаң қ абығ ының қ ұ рғ ауы байқ алады. Мұ ны қ ай витаминнің жетіспеушілігімен тү сіндіруге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты туралы тү сінік, биологиялық ә сері жә не табиғ атта таралуы.

32. Науқ ас сә бидің басы ү лкен, ең бегі қ атпағ ан, қ арны ү лкейген, тістерінің шығ уы кешеуілдеген. Ауруғ а диагноз қ ойың ыз. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты, биологиялық ә сері, тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

33. Науқ ас ә йел бұ лшық еттерінің ә лсіздігіне, бірнеше рет тү сік тастағ анына шағ ымданады. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты туралы тү сінік, биологиялық ә сері, тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

34. Науқ астың мұ рны қ анайды, асқ азан-ішек жолдарынан қ ан кетеді. Хирургиялық операция кезінде кө п қ ан кетеді. Бұ л жағ дай қ андай витаминнің жетіспеушілігінен болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты туралы тү сінік, биологиялық ә сері, тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

35. Науқ астың психикасы бұ зылғ ан, есте сақ тауы нашарлағ ан, сандырақ, асқ а тә бетінің болмауы, жү рек қ ағ ысының жиілеуі, жү рек аймағ ының ауыруы, шеткі жү йке жү йесі бойынша ауырсыну, балтыр бұ лшық етінің ауыруы байқ алады. Науқ асқ а диагноз қ ойың ыз. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты, биологиялық ә сері, тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

36. Науқ астың тілінің жә не ернінің кілегей қ абық тарында қ абыну ү рдістері (ашық қ ызыл тү сті), езуінде сызаттар бар, кө здің қ асаң қ абығ ында қ абыну ү рдістері мен васкуляризация, катаракта байқ алады. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ аты, биологиялық ә сері, тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

37. Науқ аста фоль қ ышқ ылымен емдеуге келмейтін дерматит (терісінің қ абынуы). Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ атын, биологиялық ә серін сипаттаң ыз, осы витаминнің тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

38. Науқ аста асқ азан сө лінің қ ышқ ылдығ ы тө мендеген, фоль қ ышқ ылымен емдеуге келмейтін анемия. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ атын, биологиялық ә серін сипаттаң ыз, осы витаминнің тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

39. Науқ ас ашуланшақ, басы айналады, іші ө теді, іші бү ріп ауырады, бет, мойын, қ ол терісі симметриялы тү рде зақ ымданғ ан. Қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ атын, биологиялық ә серін сипаттаң ыз, осы витаминнің тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.

40. Науқ ас сульфаниламидті препараттар мен антибиотиктерді кө п қ абылдағ андық тан, дерматит (бү кіл денесі қ ызарып, қ абыршақ танғ ан) дамыды, шашы тү сіп, тырнақ тары зақ ымданды. Егер В₅ и В_б витаминдерімен емдеу нә тиже бермесе, қ андай витаминмен емдеуге болады? Берілген витаминнің химиялық табиғ атын, биологиялық ә серін сипаттаң ыз, осы витаминнің тә уліктік қ ажеттілігі жә не табиғ атта таралуы.