Этиологиясы. «Бос» түрік ершігі синдромы термині субарахноидальды кеңістіктің интраселлярлы аймаққа инвагинациясын білдіреді

«Бос» тү рік ершігі синдромы термині субарахноидальды кең істіктің интраселлярлы аймақ қ а инвагинациясын білдіреді. Осығ ан тә н патологиялық сипмтоматика дамыса, «бос» тү рік ершігі синдромы жө нінде сө з қ озғ алады. Спонтанды ө згерістерді суреттеу мақ сатында біріншілік «бос» ершік термині қ олданылады. Екіншілік «бос» немесе «босағ ан» тү рік ершігі терминдері гипоталамус-гипофизарлы сырқ аттардан немесе оларды емдеуден кейінгі жағ дайда қ олданады, мысалы: гипофизге жасалғ ан нейрохирургиялық операциялардан кейін, Шиен синдромы, гипофиз аденомаларын медикаментозды емдеу кө рінісінде (пролактинома — дофаминомиметиктер, соматотропинома — соматостатин туындылары; гипофиздің екіншілік аденомасына ә келетін біріншілік гипотиреоздың орынбасушы терапиясы кө рінісінде жә не т.б.), ісіктердің спонтанды некрозы, гипофиз кисталарының дамуы мен кө лемдерінің ө згеруі.

2.10 кесте. «Бос» тү рік ершігі

Патогенезі

Біріншілік БТЕС патогенезі негізінде тү рік ершігі диафрагмасының дамымауымен бірге оның жеткіліксіздігіне ә келетін тү рткілердің ұ штасуы жатыр. Ол тү рткілерге жатқ ызуғ а болады:

· Бассү йек ішілік қ ысымның жоғ арылауы (ө кпе, жү рек жеткіліксіздігі, артериялық гипертензия жә не т.б.);

· Гипофиздің немесе оның сабағ ының физиологиялық немесе патологиялық гиперплазиясы (кө птеген жү ктілік, ұ зақ уақ ыт оральды контрацептивтерді қ абылдау, шеткері эндокринді бездер жеткіліксіздігінің ұ зақ қ а созылғ ан адекватты емес орынбасушы терапиясы;

· Ісіктердің спонтанды некрозы, гипофиз кистасының дамуы немесе кө лемінің ө згеруі.

Біріншілік «бос» ершік жағ дайы дамығ ан кезде анатомиялық ақ аудың ә серінен ершік диафрагмасы толық қ алыптаспай, нә тижесінде бас миының жұ мсақ қ абығ ы цереброспинальды сұ йық тық қ ысымынан ісініп, гипофиздің біртіндеп жаншылып жә не тү рік ершігі кө лемінің артуына ә келеді (2.9сурет).

БТЕС толық тү рі 75% жағ дайда кө рініс береді, ал қ алғ ан 25% жағ дайда тү рік ершігінің қ уысы цереброспинальды сұ йық тық пен жартылай ғ ана толады. Эндокринді-алмасулық симптомдардың патогенезі гипофиз жанжылуымен емес, ал оның аяқ шаларының қ ысылуымен байланысты.