Агульная методыка правядзення

патэнтных даследаванняў

Патэнтныя даследаванні як метад комплекснага аналізу патэнтных і іншых навукова-тэхнічных дакументаў. Суадно­сі­ны патэнтных даследаванняў і навукова-інфармацыйнай дзейнасці. Мэты і этапы правядзення патэнтных даследаван­няў: тэхнічнае заданне, рэгламент пошуку, аналіз інфарма­цыі, падрыхтоўка справаздачы. Выкарыстанне розных відаў дакументаў пры правядзенні патэнтных даследаванняў з рознымі мэтамі.

 

7. Спецыфіка, склад, структура ДПА

на фонд тэхнічных нарматыўна-прававых актаў

Склад ДПА на фонд ТНПА. Віды каталогаў і картатэк на фонды ТНПА. Роля і месца бібліяграфічных паказальнікаў у фондзе ТНПА. БД нарматыўна-тэхнічных дакументаў. Адлю­стра­ванне ў ДПА дакументаў, якія дзейнічаюць, змяніліся ці адменены. Асаблівасці ДПА ў бібліятэках розных тыпаў.

 

8. Сусветныя інфармацыйныя рэсурсы і паслугі ў сферах навукова-тэхнічнага і медыцынскага комплексу

Агульная характарыстыка вытворчасці інфармацыйных рэсурсаў па прыродазнаўстве і сумежных галінах у краінах Заходняй Еўропы і ЗША. Арганізацыя інфармацыйнага за­бес­пячэння спецыялістаў навукова-вытворчага комплеку праз дзяржаўныя інфармацыйныя органы і бібліятэкі, міжнарод­ныя інфармацыйныя органы і службы, навуковыя таварыс­т­вы.

Спецыялізацыя і інтэграцыя інфармацыйных рэсурсаў па навуцы і тэхналогіях. Інфармацыйныя сеткі. Сетка STN як комплексны доступ да шматгаліновых сусветных інфарма­цый­ных рэсурсаў па навуцы і тэхналогіях.

Характарыстыка інфармацыйнай прадукцыі (бібліяграфіч­ных паказальнікаў і БД з рознымі формамі раскрыцця зместу, фактаграфічных БД матэрыялаў, хімічных формул і інш., паў­на­тэкставых БД). Буйныя шматгаліновыя, галіновыя, праблем­на-тэматычныя БД.

Забеспячэнне транснацыянальнага доступу да сусветных інфармацыйных рэсурсаў па тэматыцы навукова-тэхнічнага і медыцынскага комплексу ў бібліятэках Беларусі. Адлюстра­ван­не нацыянальных інфармацыйных рэсурсаў у міжнарод­ных БД.

 

9. Патрэбнасці ў эканамічнай інфармацыі

Карыстальнікі эканамічнай інфармацыі. Дыферэнцыяцыя карыстальнікаў эканамічнай інфармацыі ў сферы эканомікі (эканамічнай практыкі, эканамічнай навукі, эканамічнай аду­ка­цыі і самаадукацыі).

Структура патрэбнасцей у эканамічнай інфармацыі. Фактары, якія ўплываюць на патрэбнасці карыстальнікаў эканамічнай інфармацыі. Асаблівасці сучасных патрэбнасцей у эканамічнай інфармацыі ў Рэспубліцы Беларусь.

Спецыфіка патрэбнасцей у эканамічнай інфармацыі асоб­ных катэгорый карыстальнікаў з прафесійнымі, адукацый­нымі і самаадукацыйнымі мэтамі.

 

10. Інфармацыйныя рэсурсы па эканоміцы

Дыферэнцыяцыя інфармацыйных рэсурсаў па эканоміцы па змесце. Відавы склад інфармацыйных рэсурсаў па экано­міцы. Нарматыўна-прававыя акты ў складзе дакументных рэсурсаў па эканоміцы. Перыядычныя эканамічныя выданні, іх віды. Статыстычныя выданні па эканоміцы, іх віды. Электронныя інфармацыйныя рэсурсы па эканоміцы.

Дыферэнцыяцыя інфармацыйных рэсурсаў па эканоміцы па іншых прыметах.

 

11. Арганізацыя інфармацыйна-бібліяграфічнага

забеспячэння эканомікі ўРэспубліцы Беларусь

Дыферэнцыяцыя цэнтраў інфармацыйна-бібліяграфічнага забеспячэння эканомікі ў Рэспубліцы Беларусь з улікам сфер эканамічнай дзейнасці.

Цэнтры інфармацыйна-бібліяграфічнага забеспячэння ў Рэс­публіцы Беларусь сферы кіравання эканомікай; асобных галін эканомікі (вытворчай і невытворчай сфер); эканамічнай навукі, адукацыі і самаадукацыі. Асноўныя напрамкі іх дзей­насці.

12. Бібліяграфічныя рэсурсы па эканоміцы

Класіфікацыя бібліяграфічнай прадукцыі па эканоміцы ў адпаведнасці са структурай эканамічных навук, з улікам віда­во­га складу адлюстраваных дакументаў, па мэтавым прызна­чэнні, шырыні зместу і іншых прыметах.

Бібліяграфічныя рэсурсы Рэспублікі Беларусь па эканомі­цы. Крыніцы бягучай бібліяграфічнай інфармацыі па экано­мі­цы. Бібліяграфічныя БД і рэтраспектыўныя бібліяграфіч­ныя выданні па эканамічнай гісторыі і гісторыі эканамічнай думкі, міжгаліновых эканоміках, галіновых эканоміках (вы­твор­чай і невытворчай сфер).

Бібліяграфічная прадукцыя інфармацыйных цэнтраў і біб­ліятэк Расійскай Федэрацыі, іншых замежных краін як сродак забеспячэння патрэбнасцей карыстальнікаў эканамічнай інфар­мацыі Рэспублікі Беларусь.

 

13. Асаблівасці падрыхтоўкі бібліяграфічнай

прадукцыі па эканоміцы

Асноўныя этапы падрыхтоўкі бібліяграфічнай прадукцыі па эканоміцы.

Асаблівасці рэалізацыі падрыхтоўчага, аналітычнага, сін­тэтычнага і заключнага этапаў падрыхтоўкі бібліяграфічных выданняў па эканоміцы. Спецыфіка вызначэння актуальнасці тэмы і мэтавага прызначэння бібліяграфічных выданняў па эканоміцы. Асноўнае кола крыніц выяўлення матэрыялу для падрыхтоўкі розных відаў бібліяграфічнай прадукцыі па эканоміцы. Асаблівасці анатавання нарматыўна-прававых ак­таў па эканоміцы, статыстычных выданняў, літаратуры аб перадавым эканамічным вопыце, даведачных, бібліяграфіч­ных выданняў і іншых відаў дакументаў па эканоміцы. Кры­тэ­рыі адбору эканамічных дакументаў у розныя віды біб­лія­гра­фічнай прадукцыі. Асаблівасці групоўкі дакументаў. Спе­цыфічныя дапаможныя паказальнікі.

 

14. Методыка даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання карыстальнікаў эканамічнай інфармацыі

Методыка выканання фактаграфічных даведак па эканомі­цы. Асаблівасці пошуку азначэнняў эканамічных тэрмінаў, звестак аб датах і падзеях эканамічнай гісторыі і сучаснага эканамічнага жыцця, персанальнай інфармацыі аб вучоных-эканамістах і дзеячах эканомікі, звестак аб суб’ектах гаспада­ран­ня, парадку ажыццяўлення эканамічных дзеянняў, статыс­тыч­ных даных, звестак аб цэнах і курсах валют, вакансіях працоўных месцаў і інш.

Метадычныя асаблівасці выканання тэматычных бібліягра­фіч­ных даведак па эканоміцы. Асноўныя групы крыніц пошу­ку дакументаў па актуальных праблемах эканамічнай тэорыі і практыкі, эканамічнай гісторыі і гісторыі эканамічнай думкі, міжгаліновых і галіновых эканоміках. Забеспячэнне крыніца­знаў­чага аспекту пошуку. Крыніцы пошуку дакументаў па эканоміцы бібліятэчнай справы, інфармацыйнай і бібліягра­фіч­най дзейнасці.

Асаблівасці ўдакладнення бібліяграфічных звестак аб асоб­ных відах эканамічных дакументаў. Методыка выканан­ня адрасна-бібліяграфічных даведак па эканоміцы.

Бібліятэчна-бібліяграфічнае краязнаўства

 

1. Сістэма краязнаўчых каталогаў і картатэк

Краязнаўчыя каталогі і картатэкі, іх функцыянальныя асаб­лівасці, тэхналогія фарміравання ў карткавай і электроннай формах. Каталог мясцовых дакументаў. БД па краязнаўстве. Бібліяграфічныя і фактаграфічныя краязнаўчыя картатэкі: пры­значэнне, віды, тэматыка. Асаблівасці краязнаўчых ката­логаў і картатэк бібліятэк розных тыпаў.

2. Зводны краязнаўчы каталог

Спецыфіка фарміравання зводнага краязнаўчага каталога. Тэхналогія стварэння зводных краязнаўчых каталогаў у карткавай і электроннай формах. Выкарыстанне “Тыпавой схемы класіфікацыі дакументаў для краязнаўчых каталогаў (картатэк) бібліятэк Рэспублікі Беларусь” (Мінск, 1994).

 

3. Краязнаўчы даведачна-бібліяграфічны фонд бібліятэкі

Краязнаўчы даведачна-бібліяграфічны фонд: прызначэнне, камплектаванне, структура. Дакументная фактаграфічная ба­за “Народны архіў”. Тэматычныя папкі і альбомы газетных выразак. Асаблівасці КДБФ бібліятэк розных тыпаў. Выкары­стан­не сучасных інфармацыйных тэхналогій пры фарміра­ванні краязнаўчага даведачна-бібліяграфічнага фонду.

 

4. Электронныя краязнаўчыя

інфармацыйныя рэсурсы бібліятэк

Электронны каталог (краязнаўчых і мясцовых дакумен­таў). Падбазы краязнаўчых і мясцовых дакументаў як кампа­нент электроннага каталога бібліятэк. Краязнаўчыя базы да­ных: бібліяграфічныя, фактаграфічныя, паўнатэкставыя, кам­бі­наваныя. Прадстаўленне электронных краязнаўчых інфар­ма­цый­ных рэсурсаў на сайтах бібліятэк. Электронныя края­знаў­чыя інфармацыйныя рэсурсы бібліятэк Беларусі на сучас­ным этапе.

 

5. Падрыхтоўчы і аналітычны этапы складання краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Характарыстыка асноўных тэхналагічных працэсаў пад­рых­тоўчага этапу: выбар тэмы з улікам сацыяльна-экана­міч­ных і культурных патрэб развіцця рэгіёна (краю) і краязнаў­ча­га руху, вызначэнне тэрытарыяльных меж мясцовасці, вы­ву­чэнне тэмы, яе бібліяграфічнай забяспечанасці, распрацоў­ка плана-праспекта дапаможніка, асноўныя і дадатковыя кры­ніцы выяўлення дакументаў.

Асноўныя працэсы аналітычнага этапу: агульны бібліягра­фіч­ны аналіз дакументаў, састаўленне бібліяграфічнага апі­сан­ня, асаблівасці анатавання і індэксавання, састаўленне бібліяграфічных запісаў. Асаблівасці апісання і анатавання фрагментаў тэкстаў, прысвечаных краю, у дакументах больш шырокага зместу (беларусазнаўчага, галіновага і інш.).

 

6. Сінтэтычны і заключны этапы складання

краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Характарыстыка тэхналагічных працэсаў сінтэтычнага эта­пу: адбору дакументаў, групоўкі бібліяграфічных запісаў, састаў­лення дапаможных паказальнікаў. Выкарыстанне фар­маль­нага, змястоўнага і якаснага адбору ў бібліяграфічных дапаможніках розных відаў (навукова-дапаможных, папуляр­ных, мясцовых дакументаў). Патрабаванні да адбору новых публікацый з газет і рэтраспектыўнага адбору матэрыялаў з перыядычных выданняў. Характарыстыка груповак біблія­гра­фічных запісаў; адаптацыя структуры “Тыпавой схемы класіфікацыі дакументаў для краязнаўчых каталогаў (карта­тэк) бібліятэк Рэспублікі Беларусь” у дапаможніках асобных тыпаў.

Прызначэнне дапаможных паказальнікаў, іх віды.

Асноўныя тэхналагічныя працэсы заключнага этапу. Афарм­лен­не розных формаў краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў.

 

7. Анатаванне краязнаўчых дакументаў

Віды анатацый: методыка анатавання, патрабаванні да скла­дання анатацыі, этапы анатавання. Асаблівасці аната­ван­ня дакументаў розных відаў. Выкарыстанне спецыфічных эле­ментаў анатацыі на краязнаўчыя дакументы.

 

8. Методыка індэксавання краязнаўчых дакументаў

Прадметызацыя. Алгарытм прадметызацыі дакумента. Пра­вілы фарміравання прадметных рубрык. Сістэматызацыя дакумента. Алгарытм сістэматызацыі дакументаў. Прыватная методыка сістэматызацыі краязнаўчых дакументаў. Каарды­нат­нае індэксаванне: методыка, алгарытм складання ключа­вых слоў, правілы фармулявання ключавых слоў.

9. Методыка падрыхтоўкі папулярных краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Мэтавае і чытацкае прызначэнне папулярных краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў, іх асноўныя тыпы і жанры, моўна-стылёвыя асаблівасці. Выкарыстанне разнастайных паз­на­вальных і інструкцыйна-метадычных звестак для сты­му­лявання чытання.

Метадычная характарыстыка універсальных і комплекс­ных рэтраспектыўных дапаможнікаў тыпу “Што чытаць аб краі” (“Край: мінулае і сучаснасць”), галіновых, тэматычных дапаможнікаў, календароў знамянальных і памятных дат. Асаб­лівасці адбору і бібліяграфічнай характарыстыкі даку­мен­таў, структуры дапаможнікаў, групоўкі бібліяграфічных запісаў, складу даведачна-метадычнага апарату. Выкарыстан­не фактаграфічных звестак.

10. Методыка падрыхтоўкі асобных жанраў

краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Метадычная характарыстыка асобных жанраў краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў: папулярнай краязнаўчай энцы­клапедыі, бібліяграфічнага нарыса, даведніка, хронікі і інш. Вырашэнне пытанняў меж тэрыторыі, адбору і біблія­гра­фічнай характарыстыкі дакументаў, суадносін бібліягра­фіч­най і фактаграфічнай інфармацыі, структуры дапаможні­каў, групоўкі бібліяграфічных запісаў, складу даведачна-ме­та­дычнага апарату, ілюстрацый і інш.

 

11. Методыка падрыхтоўкі навукова-дапаможных

краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Мэтавае і чытацкае прызначэнне навукова-дапаможных краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў. Абгрунтаванне выбару віду, тыпу і жанру дапаможніка. Асаблівасці падрых­тоў­кі універсальных бягучых паказальнікаў тыпу “Новая літа­ратура аб … вобласці”, рэтраспектыўных, галіновых і тэматычных дапаможнікаў. Метадычная характарыстыка агля­даў розных відаў. Патрабаванні да адбору, групоўкі даку­мен­таў, структуры дапаможнікаў, складу даведачна-метадыч­нага апарату. Удзел вучоных і спецыялістаў краязнаўства ў падрыхтоўцы бібліяграфічных дапаможнікаў.

 

12. Методыка падрыхтоўкі персанальных/біябібліяграфічных краязнаўчых бібліяграфічных дапаможнікаў

Мэтавае і чытацкае прызначэнне навукова-дапаможных і папулярных дапаможнікаў, іх тыпы і жанры (паказальнікі, агляды, спісы, даведнікі, слоўнікі і інш.) Прыметы адбору імён у персанальныя/біябібліяграфічныя краязнаўчыя дапа­мож­нікі ў залежнасці ад прыметы “сувязь асоба – край”. На­паўненне персанальных глаў, асаблівасці іншых структурных элементаў дапаможнікаў розных відаў, тыпаў і жанраў.

 

13. Даведачна-бібліяграфічнае абслугоўванне

па краязнаўстве

Мэта, задачы даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання (ДБА) карыстальнікаў краязнаўчай інфармацыі. Вызначэнне абанентаў бібліяграфічнага абслугоўвання па краязнаўстве бібліятэк розных тыпаў. Вывучэнне інфармацыйных патрэб абанентаў. Ажыццяўленне індывідуальнага падыходу да абанентаў з улікам іх узроўню пазнання краю. Тыпы даведак, крыніцы і тэхналогія іх выканання. Уласцівасці ДБА. Асноў­ныя тыпы бібліяграфічнага пошуку. Бібліятэчныя паслугі па задавальненні краязнаўчых запытаў. Вывучэнне даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання па краязнаўстве. Выкары­стан­не сучасных інфармацыйных тэхналогій пры ажыццяў­лен­ні даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання карысталь­ні­каў краязнаўчай інфармацыі.

14. Краязнаўчае бібліяграфічнае інфармаванне

Мэта, задачы індывідуальнага, групавога і масавага біблія­гра­фічнага інфармавання карыстальнікаў краязнаўчай інфар­мацыі. Вызначэнне абанентаў бібліяграфічнага інфармавання па краязнаўстве бібліятэк розных тыпаў. Вывучэнне іх інфар­ма­цыйных патрэб. Асноўныя метады і формы работы з інды­ві­дуальнымі, групавымі і масавымі абанентамі. Вывучэнне краязнаўчага бібліяграфічнага інфармавання. Выкарыстанне сучасных інфармацыйных тэхналогій.

Аўтаматызаваныя бібліятэчныя

і інфармацыйныя сістэмы

 

1. Электронныя бібліятэкі

Паняцце электронных бібліятэк (ЭБ). Суадносіны паняц­цяў “лічбавая”, “віртуальная” і “электронная” бібліятэкі. Пе­ра­вагі ЭБ.

Класіфікацыя ЭБ. Статычныя і дынамічныя ЭБ: асаблівасці іх камплектавання.

Узаемадзеянне бібліятэк і выдавецтваў пры стварэнні ЭБ. Алічбоўка як адзін са спосабаў стварэння ЭБ. Патрабаванні да праграмна-тэхнічнага комплексу АБІС пры стварэнні ЭБ.

Нацыянальныя і міжнародныя праекты ЭБ.

Электронная бібліятэка “Памяць Беларусі”.

2. Праблемы ўдасканалення лінгвістычнага забеспячэння АБІС у Рэспубліцы Беларусь

Практыка распрацоўкі і выкарыстання лінгвістычных срод­каў у бібліятэках Беларусі: публічных, навуковых, спецыяль­ных навуковых, вучэбна-навуковых. Арганізацыйныя, наву­ко­выя, метадычныя праблемы стварэння і выкарыстання лінгвістычных сродкаў у бібліятэках Беларусі ва ўмовах іх карпаратыўнага ўзаемадзеяння. Праблемы стварэння нацыя­наль­ных аўтарытэтных баз даных.

 

3. Аўтарытэтны кантроль

і аўтарытэтныя базы даных у АБІС

Роля аўтарытэтнага кантролю ў стварэнні і эксплуатацыі бібліяграфічных баз даных. Склад аўтарытэтных баз даных, тыпы запісаў на імёны асоб, геаграфічных назваў і найменняў прадметаў.

 

4. Сістэмы кіравання базамі даных (СКБД)

СКБД АБІС: прызначэнне, структура, арганізацыя. Харак­та­рыстыка СКБД, якія выкарыстоўваюцца ў АБІС: MS-SQL, Oracle, Sybase, CDS/ISIS і інш.

 

5. Арганізацыйна-кадравае забеспячэнне АБІС

Паняцце арганізацыйна-кадравага забеспячэння. Склад пер­саналу АБІС. Адміністратары БД. Сістэмныя адміністра­та­ры. Сістэмныя аналітыкі. Праграмісты. Інжынеры-электро­ні­кі. Аператары ПЭВМ. Намеснікі дырэктараў бібліятэк па інфармацыйных тэхналогіях, загадчыкі аддзелаў аўтаматы­за­цыі. Іх функцыянальныя абавязкі.

Арганізацыйна-тэхналагічная дакументацыя, якая рэгла­мен­туе работу персаналу ў аўтаматызаванай бібліятэчна-інфармацыйнай сістэме.

Арганізацыя работы аддзелаў аўтаматызацыі бібліятэк.

Падрыхтоўка кадраў для АБІС.

 

6. Кампаноўка сеткі. Базавыя і камбінаваныя тапалогіі

Азначэнне паняцця “тапалогія сеткі”. Базавыя тапалогіі сет­кі: шына, кальцо, зорка. Пасіўныя і актыўныя тапалогіі. Азначэнне паняццяў “адлюстраванне сігнала”, “ тэрмінатар”, “рэпітар”, “перадача маркера”, “канцэнтратар”. Актыўныя, пасіўныя і гібрыдныя канцэнтратары.

 

7. Правадныя сеткі

Асноўныя групы кабеляў. Тыпы і характарыстыкі кааксі­яль­нага кабелю, вітай пары і оптавалакністага кабелю. Азна­чэн­не паняццяў “затуханне”, “трансівер”, “пленум”. Тыпы ка­нек­­тараў. Вузкапалосная і шырокапалосная перадача сігна­лаў.

 

8. Мова фармаціравання тэксту HTML

Вызначэнне паняцця HTML. Паняцце гіпертэксту. Асноў­ныя прынцыпы стварэння HTML-старонак, вызначэнне тэга, парныя і няпарныя тэгі, складаныя і састаўныя тэгі, простыя тэгі, атрыбуты тэгаў. Метаінфармацыя ў HTML. Паняцце Dublin Core. Асновы фармаціравання тэкстаў у HTML. Кіра­ван­не колерам у HTML. Унутраныя і знешнія сувязі ў HTML. Выкарыстанне графікі і мультымедыя ў HTML. Пашырэнне магчымасцей HTML пры дапамозе дадатковых сродкаў праграмавання: дынамічны HTML, GGI, стылі, Java Script.