Жобалаудың геоэкологиялық принциптері
Жобалаудың геоэкологиялық принциптері– бұл жобалау институттарын, фирмаларды, жобалаушыны табиғи ресурстарды рационалды пайдалануға, адамның қоршаған ортасын сақтауға бағыттайтын сілтемелер. Жобалауға (және де экспертизаға) қатысушы тұлғалар ұсынылатын және қабылданатын шешімдер үшін өздерінің жеке жауапкершіліктерін сезінулері керек. Табиғат қорғаудың өзара байланысты жалпылама принциптері: 1. Табиғат қорғау – қоғамдық қажетті қызмет. 2. Тұрғындардың экологиялық қауіпсіздігінің артықшылығы. 3. Тарихилық принцип. 4. Жүйелілік принципі. 5. Табиғатты қорғау оны пайдалану процессі кезінде жүзеге асуы керек. 6. Шектеу принципі. 7. Оңтайландыру принципі: адамды қоршаған ортаны қорғау және ресурстарды рационалды пайдалану – оңтайландырылатын міндет. 8. Табиғат қорғау іс-шарларының ескертпелілік принципі – «алдын алу емдеуден оңайырақ». 9. Геоэкологиялық жобалаудағы кешенділік принципі. 10. Басқару принципі. Жобалаудағы озбалы басқару – зерттелінді геожүйенің қоғамның әлеуметтік-экономикалық қажеттіліктеріне сәйкестігін талдау. ГТС жедел басқару тек қана оның техникалық бөлігін ғана бақылауға бағытталмаған, сонымен қатар ГТС-тың алдағы уақытта әрекет етуі мен құрылыс барысындағы әрекеттерге жауап ретінде тұрғындарда, шаруашылықта, табиғатта туындауы мүмкін салдардың өзгерістерін мониторингілеуге де бағытталған.
|