Спиртовкалар, микроскоптар.

Тақырып. Жануарлар шикізаттарының микрофлорасы

Сабақтың мақсаты: Студенттерді жануарлар шикізаттарын, тері,

жүн, қыл, ішек өнімдерін тексеру əдістерімен

таныстыру. Шикізаттағы зооноз

қоздырғышын, шіріткіш микрофлораны

зерттеу, санитарлық мəні бар ақауларын

анықтау.

Бақылау сұрақтары

1. Жануарлар шикізаттары дегеніміз не?

2. Топалаңға жануарлар шикізаттарын қалай тексереді?

3. Топалаңға күдікті жануарлар шикізаттарын

микробиологиялық тексеруді қалай жүргізеді?

4. Ішек өнімдеріне не жатады?

5. Ішек өнімдеріндегі сандық микрофлораны қалай анықтайды?

6. Тұздалған ішек өнімінің сынамасын жəне тұзды қызарту қалай

тексеріледі?

Сабақтың мазмұны

Жануарлар шикізаттары деп – жануарларды сойған, атқан

кезде, кəсіпшілік пен аң шаруашылығынан алынған тағам ретінде

тұтынуға жатпайтын өнімдерді айтады. Жануарлар шикізаттарына

тері – терсектер: түк, жүн, қылшық, мүйіз, тұяқ жəне басқа тағам

ретінде тұтыну жатпайтын мал денесінің бөліктері жатады.

сонымен берге өлген жануарлардың өлекселері, касапхана

конфискаттары жануарлар шикізаттары болып табылады.

Жануарлар шикізаттарының ассортменті: ірі қара мал, жылқы

жəне шошқаның алынбаған терісі; қойдың тондық шикізаты,

елтірілер бағалы терілер, теңіз шошқасының терісі, шел, үй жəне

жабайы шошқалардың қылшықтары, жүн жəне қауырсын тұяқ пен

мүйіз, сүйек жəне үй жануарларының қаны, құс пен балықты

өңделгендегі қалдықтар, мұны май, желім жəне ет – сүйек ұнын

жасауда қолданады. Ішек пен қарын өңеш пен қуық бұлар

номенклатурада «ішек өнімдері» болып табылады.

Жануарлар шикізаттарын тополаңға тексеру. Серологиялық;

тексеру əдістері. Топалаңға преципитация реакциясы арқылы

диогноз қояды. Преципитация реакциясымен əлсіз тұздалған,

құрғақ тұздалған тұщы тұздалған, мұздатылған, жаңа тері – терсек

жəне бағалы тері шикізаттары, желім бөлетін заттар, ішек шикізаты

жəне жаңа, тұздалған жəне құрғақ болып бөлінген фабрикаттар:

теріжабынының туындылары: түк, жүн,қылшық, мүйіз жəне тұяқ;

қабы тексеріледі.

Сынама алу, əрбір терінің шетінен шикізатты бүлдірмей 5 х 5

см көлемінде сынаманы кесіп алады. Əрбір сынаманы қағазға

орайды немесе теріні номерлеп ағаш ыдысқа салып жібереді.

Барлық номерленген шикізат сынамаларын автоклавқа

салып, 120°С температурада бумен залалсыздандырамыз. Бұл кезде

сынаманың конденсациялық суға малып алуға болмайды.

Сынамалардың ішкі жағына қағаз қойылған шыны немесе

темір ыдысқа салады. Ыдысты герметикалық түрде жабады, яғни

барлық саңылау мен тесіктерді қарамаймен бекітеді. Одан соң;

ыдысты жалынмен фламбирлейді немесе 5% - ті ыстық кальций

содасымен немесе пломб салып, мөр басады.

Ішек өнімдерінің сынамасын преципитация реакциясымен

тексереді. Ол үшін əр бөліктен немесе əр ішектен сынама алады,

сынаманы алу үшін өнімнің шетінен кеседі, бірақ өнімнің дəл

ортасынан кеспейді. Екі данадан толтырылған чынамаға арналған

жолдама құжатта ветеринариялық бактериологиялық зертхананың;

аталуы мен мекен – жайы сынаманың аталуы, орны, уақыты, алу

тəртібі мен номері көрсетіледі. Шикізаттардың сынамасын таңдап

алғанда, оның аталуы мен консервілеу түрі көрсетіледі. Жолдама

құжаттың екінші данасы сынаманы тексеру үшін қабылданған

зертхана қолхатымен берге ветеринариялық дəрігерге қайтарылады.

Перепитация реакциясын қою. Экстрактты ыстық əдіспен

даярлау үшін зерттелінетін материалды суда қайнатады. Суық;

əдісті материалды физиологиялық ерітінділерде тұндырып

экстрактты алады. Ыстық əдіс фегетативті микробтарды өлтіреді,

ал онда топалаңның антигені бұзылмайды. Экстрактты даярлау

үшін шіріген тері екінші рет өңделген терілер жарамайды, себебі

бейарнамалы реакция беруі мүмкін.