Отложительные и полуотложительные глаголы
К отложительным глаголам относятся глаголы, употребляющиеся только в страдательном залоге, но имеющие при этом значение действительного залога. Например: miror, miratus sum, mirari – удивляться; polliceor, pollicĭtus sum, polliceri – обещать; utor, usus sum, uti – пользоваться; proficiscor, profectus sum, proficisci – уходить; orior, ortus sum, oriri – возникать, начинаться и др. Отложительные глаголы имеют три основные формы: 1. 1-е л. ед.ч. praesens indicativi activi (оканчивается на –or); 2. 1-е л. ед. ч. perfectum indicativi passivi (см. выше и предыдущий урок); 3. infinitivus praesentis passivi (оканчивается на –ri у глаголов I, II и IV спряжений и на –i у глаголов III спряжения). Поскольку вторая аналитическая форма уже содержит супин, он в качестве третьей основной формы глагола в словаре не приводится. Participium perfecti passivi этих глаголов также имеет только активное значение. Сравните: locutus, a, um – сказавший / dictus, a, um – сказанный.
Образец спряжения отложительных глаголов во временах системы инфекта. Arbitror, arbitratus sum, arbitrari 1 – думать. Основа инфекта – arbitra.
Loquor, locutus sum, loqui 3а – говорить. Основа инфекта – loquĕ.
Образец спряжения глаголов "думать" и "говорить" во временах системы перфекта. Основа супина: arbitrat- (1 спр.); locut- (3а спр.).
Полуотложительные глаголы образуют некоторые формы только в действительном залоге, а некоторые – только в страдательном (чаще системы перфекта). Например: gaudeo, gavisus sum, gaudere 2 – радоваться; audeo, ausus sum, audere 2 – осмеливаться и др.
Текст: Ranae et Juppĭter rana, ae f – лягушка talis, e – такой omnis, e – весь alius, a, um – другой (из многих) anĭmal, alis n – животное postŭlo 1 – требовать pes, pedis m – нога, лапа ira, ae f – гнев leo, leonis m – лев stultitia, ae f – глупость avis, is f – птица constituo, tui 3 – постановить aquĭla, ae f – орел ciconia, ae f – аист tendo, tetendi 3 – протягивать mitto, misi 3 – посылать peto, petivi 3 – просить statim – сразу же postquam – после того, как devŏro 1 – пожирать prex, precis f – просьба intelligo, exi 3 – понимать lacus, us m – озеро tranquillus, a, um – спокойный truncus, i m – бревно vivo, vixi 3 – жить iacio, ieci 3 – бросать tolĕro 1 – терпеть diu – долго error, oris m – ошибка aperio, aperui 3 – открыть postĕrus; a, um – следующий
Omnia animalia reges habebant: bestiae cum quattuor pedĭbus – leonem, aves – aquĭlae. Solum ranae nemĭnem habebant. Tum manus ad caelum tetenderunt et ab Iove regem sibi petiverunt. Iuppĭter, postquam preces ranarum audivit, a caelo in lacum truncum iecit. Ranae primum valde timuerunt, diu tacebant et sub aqua iacebant. Sed postĕro die, cum errorem suum aperuerunt, nihil a tali rege timuerunt et propterea alium sibi regem ab Iove postulaverunt. Iuppĭter tum in ira magna stultitiam ranarum punire constituit et ciconiam ad eas misit. Rex novus statim multas ranas devoravit. Tum ranae stultitiam suam intellexerunt, et ab Iove regem bonum sibi petiverunt. Is autem: "Nam cum rege tranquillo, – inquit, – vivĕre non voluistis, nunc severum tolerare debetis".
|