Мекеме атауы

ТАМАҚҚА ТАЛАП ҚАҒАЗЫ

200__ж.________________пациенттер тамақтануы үшін

күні

1. Пациенттер туралы мәлімет

Ж._______________

сағат

 

Палатаның атауы (бөлім) және тамақтану мөлшері	Пациенттің саны	Соның ішінде диета бойынша
№1 палата
№2 палата

2. Жеке қосымша тамақтануы

Палата (бөлім) атауы	Пациенттің тегі	Тамақтану азық-түліктері
№ 5 палата	Сарсенбаев А.	Сүтті күн

Бөлім меңгерушісі__

Диеталық мейірбике

Аға мейірбике __

Тағам тәртібі:

1. Күні бойы тағамды қабылдауы

2. Тамақтану аралығы.

3. Тамақ қабылдау уақыты.

4. Тәуліктік рационның тамақ қабылдау арасында болуы. Тағамның қабылдау аралығы 4 сағат болады. Түнгі үзіліс 10-11 сағ. Жатар алдында 2 сағ. бұрын тамақ ішуге болмайды.

Егер пациенттің тәбеті төмен, 1-2 тамаққа аллергия болса онда жасанды тамақтарды қолданады, көбінесе жасанды тамақтандыруы операциядан кейін қолданылады. Егер табиғи жолмен тамақтандыру қиын болса асқазанға, ішекке, зонд немесе клизма арқылы жібереді.

 

 

Егер осы екі әдіспен жібере алмаса, онда парентералдық әдіс қолданады. Жасанды тамақтану жүргізгенде тағам каллориясы 2000 ккал болады, аққуыз, май, көмірсутек І:І:4 болады. Бір тәулікте кемінде 2000 ккал болу керек. Зонд арқылы сүт, сорпа, шикі жұмыртқа, қорытылған май, сұйық жеміс көжесін, сұйық кисель, шырындар, шай, кофе жібереді. Пациенттерді бақылаудың негізі компоненттердің бірі

диеталық тамақтануды дұрыс ұйымдастыру.

Диетаны дені сау адам мен пациенттің тамақтану тәртібін анықтау деген кең үғымда түсіндіріледі (тамақтың сапасы, мөлшері, тамақтану уақыты).

11.1.Емдік тамақтану

 

Емдік тамақтану - пациенттің тағамдық заттарға физиологиялық қажеттілігін қамтамасыз етеді және пациенттің патологиялық механизмдеріне әсер етеді. Емдік тамақтанудың міндеттері - бұзылған зат алмасуды қалпына келтіру және ауру ағымына терапиялық әсер ету.

Диеталық тамақтануды ұйымдастырудын алдында:

- тамақтың сапалық қүрамы (тамақ рационында аққуызды, майды, көмірсутегінің азаюы немесе кобеюі) және оның мөлшері;

- азық-түлікті дайындаудың аспаздық сипаттамасы;

- тамақтану тәртібі (уақыты, тамақты қабылдау жиілігі) анықтайды.

Пациенттің бір сәтте бірнеше ауруына қарай арнайы емдәмді тандайды.

Емдәмнің қажеттілігі мен ұзақтылығын дәрігер белгілейді және емдәм пациенттің ауруына, жағдайына және емдәмді көтере алуына байланысты. Дәрігер емдәмнің мөлшерін медициналық картадағы тағайындау парағына белгілейді.

Емдәмтерапия емдеу саласында маңызды компоненті болып есептеледі. Себебі: бұкіл ауруларға тағайындалады. Емдәмтерапиясы кейбір жағдайда емдеу үшін қолданғанда жақсы нәтижелі болады. Емдеу мекемелерінде 15 емдәмдер қолданылады.

1. №1 – емдәм асқазан ішек ауруларының қозуында және сауықтырған кезенінде қолданады. Жалпы сипаттамасы: ас қорытуға баратын тағамдарды механикалық, химиялық, термиялық өндеу, тітірекендіргіштерге тиым салу. Тағамды көбінесе булы, езілген түрінде қолданады.

2.№5 – емдәм бауыр - өт жолдарының қабынуында: жедел және созылмалы гепатит, жедел және созылмалы холецистит. Жалпы сипаттамасы:физиологиялық жағдайда ақуыз бен көміртегіні қалыпты қолдану және майларды шектеу. Тағамда холестерині, пурині бар, азоттық құрамдарды, щавель қышқылын, эфирлік майларды шектеу. Тағамды көбінесе бұқтырып, буға пісіреді.

3.№7 – емдәм бүйрек ауыруында: жедел және созылмалы гломерулонефрит, пиелонефрит ауруында қолданады. Жалпы сипаттамасы:ақуыздың көлемін шектеу, ал сутек пен майларды қалыпты түрде қолдану. Тағамды тұзсыз дайындайды. Етті, балықты, саңырауқұлақты, эфир майларын шектейді.

4. №9 – емдәм қант сусамырында қолданылады. Жалпы сипаттамасы:көміртекті және жануардың майларын шектеу. Тағамда тұзды, холестеринді шектеу. Тәтті тағамдардың орнына арнайлы қант айырбастаушы тағамдарды қолданады.

5.№10 – емдәм жүрек ауруларында қолданылады. Жалпы сипаттамасы:диетасында жануардың майларын және жеңіл сіңетін көміртектерді шектеу. Тағамда тұздың көлемін шектеу, «С» және «В» топтағы витаминдерді, калий, магний микроэлементтерін көбейту.

6.№15 – емдәм барлық ауруларға қолданылады. Жалпы сипаттамасы:физиологиялық толықнәтижелі диета. Майлардың, көміртектердің, ақуыздардың көлемі сау адамның тағамының қалпына сәйкес болады.

11.2.Тамақты тарату ережелері.

Ø Тамақты мейірбике пен тағам таратушы таратады.

Ø Халі нашар науқастарды мейірбике төсегінде тамақтандырады.

Ø Жалпы тәртіптегі пациенттер асханада тамақтанады.

Ø Төсек тәртіптегі пациенттерге палатасына әкеліп беріледі.

Ø Тамақ таратқанда мейірбике пен тамақ таратушының арнайы киімі болады. Қолын жақсылап жуады.

Ø Бөлімшені жуатын кіші буынды медицина қызметкеріне тамақты таратуға рұқсат берілмейді.

Ø Пациенттің төсегінің жанына тамақ қалдыруға болмайды.

Тамақтандыру процедурасы:

1. пациентті тамақтандыру алдында оның көзқарасына баға беріңіз;

2. пациентке психологиялық жағдай келтіріп, түсіндіріңіз;

3. пациентке өз пікірін, сезімін айтуға мүмкіндік беріңіз;

4. тамақтануға келісімі болуы керек;

5. тамақтану үшін, керек заттарды дайындаңыз;

6. тамақ берген кезде көмек көрсетіңіз;

7. тамақтануды қауіпсіздік жағдайға келтіріңіз;

8. тамақтану туралы пациенттерге, оның тағам қабылдауы туралы мәліметерді туыстарына оқып жүргізіңіз;

9. пациенттің көз қарасына баға беріңіз;

10. пациентті тамақ ішкеннен кейін бақылап отырыңыз.

11.3.Тамақтандыру әдістері

Тамақтандырудың келесі әдістері бар:

1. Табиғи тамақтандыру (аузына қасықпен тамақ беру).

 

11.1-сүрет: тамақтандыру әдістері

 

 

2. Ауру адамға ыдыс арқылы тамақ беру. Пациентті сүйеп отырғызып немесе басын көтеріп алдына алжапқыш жауып сұйық тамақтарын ішкізу.

3. Зонд арқылы тамақтандыру. Ауыр жағдайда, есінен танып жатқан пациенттерге мұрынынан жіңішке зонтты өткізіп, асқазанға жібереді.

 

11.2:-сүрет: зонд арқылы тамақтандыру

4. Құрал жабдықтарды әзірлеу: жіңішке залалсыздырылған зонд (ішкі диаметрі 0,5 - 0,8см), вазелин майы, Жанэ шприці, 30–50мл су, лейкопластырь, бұранды, резеңке қолғаптар. Зонд арқылы тамақтандыру үшін арнайлы тағам қоспалары болады. Бір рет тамақтандыру үшін 600–800 мл сұйық тағам керек (тәтті шай, морс, шикі жұмыртқа, сүт, сорпа).

Процедура барысы:

Ø резеңке қолғапты киіңіз;

Ø асқазанға зонд жіберу үшін мұрыннан құлаққа, құлақтан асқазанға дейін өлшеңіз;

Ø зондты жібергеннен кейін бұрандымен жауып қойыңыз;

Ø жанэ шприціне сұйық тағамды алып, бұрандыны ашып, жайлап жіберіңіз;

Ø пациенттің жағдайын қадағалап отырыңыз;

Ø құрал – жабдықтарды өндеңіз;

Ø резеңке қолғапты шешіп қолыңызды жуыңыз.

5. Гастростома арқылы тамақтандыру. Есінен танып, бет аузын бинтпен жауып тастағанда немесе өңештен тамақ өтпейтін пациенттерге қолданады.сқазанды тесіп зонтты кіргізеді. Зонттың сыртына құйғышты кигізіп сұйық тағамдарды аз мөлшерде құйып тұрады.

11.3-сүрет: гастростома арқылы тамақтандыру

6. Қорректіқ клизма арқылы тамақтандыру (тік шек арқылы сұйық тағамдарды құйып отырады).

7. Парентеральдық тамақтану әдісі (көк тамыр, система арқылы сұйықтарды жібереді).

11.4-сүрет: система арқылы тамақтандыру

Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары

1. Емдәм туралы сипаттама беріңіз?

2. Қандай ем дәмдерді білесіз?

3. Халы нашар пациенттердің тамақтандыру ережесін айтып беріңіз?

4. Жасанды тамақтандыру түрлерін тізіп беріңіз?

5. Зонд арқылы пациентті тамақтандыруын айтып көрсетіңіз?

6. Пациентті гастростома арқылы тамақтандыру ережесін түсіндіріңіз?

7. Пациентті табиги арқылы тамақтандыруын айтып көрсетіңіз?

Тарау

Дәрісіз емдеу

Терінің ішінде нерв талшықтардың көп болғандықтан рефлекс арқылы қан айналысына әсер етуге болады. Нерв рецепторлары жылымен тітіркендіргенде – қан тамырлары кеңейеді, ал суықпен тітіркендірсе тамырлары жіңішкереді. Жылы процедуралар ауырғанын басады.

Жылының әсері барлық ағзаға таралмайды, терең тіндерге әсер етеді.

Ағзаның суыққа әсері үш кезеңнен құралады.

- Бірінші кезеңде тамырлар жіңішкеріп, тері бозарады, суық болады, қан ішкі мүшелерге қарай ауысып, ауырғаны басылады.

- Екінші кезең; бір минуттан кейін басталады, тамырлары кеңейіп, тері қызарып жылынады.

- Үшінші кезеңде терісі көкшіл – қызыл болып мұздайды, тері қабаты «қаздың терісі тәрізді» болады.

Суық процедуралардын әсері дененің сыртқы қабаттарына жайылады.

Дәрісіз емдеу әдісі рефлекс арқылы бүкіл ағзаға әсер етеді.

Дәрісіз емдеу процедураларына жатады: қыша, оңқа, сүлік, мұздатқыш, жылытқыш, емдеу ванналары.

12.1.Оңқа қоюдағы мейірбикелік стандарт

Мақсаты: Лимфа және қан айналымын күшейту.

Ағзаларғаауырғанын басу, қабыну процессін тоқтату.

Көрсеткіштері:

· өкпе аурулары,

· бұлшық етте ауырсыну пайда болғанда,

· нерв аурулары;

· қан қысымының көтерілуі.

Қарама – қарсы көрсеткіштері:

· терінің жоғарғы сезімталдылығы және тұтастығының бұзылуы, тері аурулары;

· қансырау;

· психикалық қоздырғыштар;

· қатерлі ісіктер;

· тубіркулез;

· гипертермия.

Жабдықтар:тұтастығы тексерілген таза құрғақ оңқалар, 96% спирт, вазелин, сіріңке, мақта, пинцет, дезинфекциялық ертіндісі бар ыдыс, марлі дәкелер, орамал, жөргек, суы бар стақан.

Оңка қойғанда пациенттің бөлмесі жылы болуы және техника қауіпсіздік ережелері сақталуы керек.

Оңқаны қоюға рұқсат етілмейтін дене бөліктері:кеудесінің алдына, жауырын сүйектерінің үстіне, омыртқа, бүйрек, жүрек тұсына, қалы бар жерлерге.

Процедура барысы:

-пациентпен сенімділік қарым-қатынас жасаңыз;

- процедураның жүрісін түсіндіріп, келісімін алыңыз;

-керекті жабдықтарды дайындаңыз;

-қолды жуып, құрғатыңыз;

-пациентті ыңғайлап жатқызып, оңқа қоятын жердің тері жамылғыштарын тексеріңіз, ол таза болуға тиіс;

-шашын орамалмен жабыңыз;

-пациенттің тері қабатына вазелинді қолыңызбен жағып, артық майды сүртіп алыңыз;

- мақтаны корнцангқа орап, спиртке матырыңыз, спирттің артығын сығыңыз;

-сіріңкемен мақтаны жағыңыз;

-оңканы сол жақ қолға алып, оң жақ қолмен /1-2секундқа/ жаңған мақтамен оңканың ішін жылытыңыз. От оңқаның ішінен тек қана ауаны шығарады, оңқа қатты ысып кетсе пациенттің терісі күйіп қалуы мүмкүн;

-онқаларды керекті жерлеріне қойыңыз;

-мақтаны сөндіріп, суға салыңыз;

-оңқаның үстінен дәкені жауып, пациентті жылылап көрпемен орап 15 минутқа жатқызыңыз;

- уақыты өткен соң,сол жақ қолдың екінші саусағымен оңқаның шетіндегі теріні басып, оң қолыңызбен оңқаны алыңыз. Оңқаның ішіне ауа кіріп ол жеңіл алынады;

-барлық оңкаларды алып, терідегі вазелин майын сүртіңіз;

-пациентті киіндіріп, жылы көрпемен жабыңыз;

-арқасындағы оңқаның орындары кететіндігі туралы ескертіңіз;

-медициналық оңқаларды зарарсыздандырыңыз;

-қолды жуып құрғатыңыз.

 

 

12.1-сүрет: онқа қою әдісі