Ватерлоу шкаласы

Қауып факторлары	Бағалары
Дене бітімі, (салмағы, бойы)	Орташа
Ортадан жоғары
Семіздік
Ортадан төмен
Зәрің және нәжісің ұстамау	Толық тексеру (катетер арқылы)
Үзіліспен тексеру (катетер арқылы)
Нәжісің ұстамау
Зәрмен нәжісің ұстамау
Терінің түрі	Сау тері
Папирос қағазы тәрізді
Құрғақ
Ісік
Жабыспақ (дене қызуының көтерілуі)
Түсінің өзгеруі
Терінің жарақаттары
Қозғалуы	Толық
Қоздырғыштық
Енжарлық
Шектелген
Селсоқ
Мүгедектіқ кресломен шектелген
Жынысы. Жасы.	Ер Адам
әйел
14-49
50-64
65-74
75-80
>80
Тәбеті	Орташа
Тәбеті жоқ
Зонд арқылы
анорексия
Ерекше қауыптар	Терминалдық қахексия
Жүрек жеткіліксіздігі
Шеткі тамырларының аурулары
Қан аздық
Шылым шегу
Неврологиялық жетістік	Диабет, склероз, инсульт	4-6
Қозғалыстық, сезімталдық	4-6
параплегия	4-6
Оперативтық кірісулер	Ортопедиялық(белден төмен)
Операциялық столда > 2сағат
Дәрілік терапия	цитостатиктер
Стероидтар (үлкен дозалы)
Қабынуға қарсы дәрілер
1-9 дейін бағасы- қауып жоқ 10-14 қауып бар 15-20 жоғары қауып >20 өте жоғары қауып	Барлығы
Қолы

Ватерлоу шкаласы бойынша сандық балдары көп болса, терінің тесілу қауібі соншама зор болады. Осы шкала бойынша мейірбике тез арада, алғашқы екі сағатта пациентке баға береді.

 

9.4.Пациентті төсекке жайғастыру

Пациенттің төсекте ыңғайлы жатуы оның тек қана жақсы сезінуін ғана емес, сонымен қатар кейбір ауруларда мүгедектікке әкелетін қайтымсыз жағдайлардан сақтайды.

Егер пациент толығымен қозғала алмаса, онда мұндай пациенттерді төсегінде 2 сағат сайын қозғап ыңғайын ауыстырып отыру керек.

Фаулер жағдайы бойынша пациентті жайғастыру

(мейірбике орындайды)

Пациенттің амалсыз енжарлы жағдайында функционалды немесе қарапайым кереуетте (сонымен қатар гемиплегияда, параплегияда, тетраплегияда) орындалады.

· пациентке алдағы процедураны түсіндіріп, келісімін алыңыз;

· қоршаған ортаны және пациент жағдайын бағалаңыз;

· жастықты дайындап, көрпешіктерден жасалынған жастықшаларды, аяққа арналған тіреуіштерді;

· мейірбике өзі тұрған жағындағы кереуеттің тұтқаларын түсіреді;

· пациенттің төсек ортасында арқасымен жатқанына көз жеткізіңіз;

9.2-сүрет: Фаулер жағдайы

 

· кереуеттің басын 45-60⁰ көтеріңіз немесе үш жастық салыңыз;

· жастықта немесе бүктелген көрпешікті пациенттің аяғының астына салыңыз;

· басына кішкене жастықша салыңыз;

· білегінің және қолының, басының астына жастықша салыңыз (егер пациент өздігімен қолын қозғалта алмаса). Білегі және қолының қоспасы көтеріңкі және алақаны төмен қарап жатқызыңыз;

· пациенттің белінің астына жастықша салыңыз;

· өкшесіне жастықша салыңыз;

· табанын 90⁰ ұстап тұруы үшін тіреуіш жасаңыз;

· пациенттің ыңғайлы жатқанына көз жеткізіңіз; кереуеттің тұтқаларын көтеріңіз;

· қолды жуыңыз.

Симс жағдайында пациентті жайғастыру

Алдағы процедураға пациентті дайындау:

· алдағы процедураны түсіндіріп, келісімін алыңыз;

· қоршаған ортаның жағдайына және пациентің жағдайына баға беріңіз;

· Кереуеттің тежегішін бекітіңіз.

· қосалқы жастықтарды дайындаңыз. Аяқты тіреуге арналған жастықшаларды, ½ резеңке допты дайындаңыз;

· мейірбике өзі тұрған жақтағы кереуеттің тұтқаларын түсіреді;

· төсектің бас жағын көлденең жағдайға келтіріңіз (немесе жастықтарды алып тастау);

· пациентті арқасымен жатқызыңыз;

· пациентті төсектің шетіне жатқызыңыз;

· пациенттің төсекте қырымен және жартылай иек-бетімен жату жағдайларын ауыстырып отырыңыз;

9.3-сүрет: Симс жағдайы

· пациенттің басына жастық қойыңыз;

· пациенттің қырымен жатқызғандағы үстіндегі қолынның астына жастықша қойыңыз. Екінші қолын жайманың үстіне қойыңыз. Қолының білезіктерің ½ резеңке доптың үстіне қойыңыз;

· үстінгі бүгілген аяғының астын жастықша салыңыз;

· табанының астына тіреуіш қойыңыз;

· пациенттің ыңғайлы жатуына көз жеткізіңіз. Жаймаларын түзеп, кереуеттің тұтқаларын көтеріңіз;

· қолды жуыңыз.

Пациентті «иек-бетімен жату» жағдайында жайғастыру

Бұл процедураны бір немесе екі мейірбике пациентің көмегісіз орындайды.

Процедура барысы:

1. пациентке алдағы процедураны түсіндіріп, келісімін алыңыз;.

2. оның жағдайын бағалау. Кереуеттің тежегішін бекіту.

3. қосымша жастық, аяғына арналған тіреуіш, ½ резеңке допты дайындаңыз;

4. кереуеттің екі жағындағы тұтқаларын түсіріңіз;

5. кереуеттің бас жағын көлденеңнен жағдайға келтіріңіз немесе жастықтарды алып тастаңыз;

6. дененің жансызданбаған жағына қарай пациентті кереуеттің шетіне қарай жылжытыңыз;

7. кереуеттің басқа жағына шығыңыз; Тіземен кереуеттің шетіне тұрып пациентті жансызданған жағымен аударыңыз;

9.4-сүрет:иек-бетімен жату

 

8. пациенттің ішіне қарай жастықты қойыңыз;

9. жансызданған қолының шынтағын түзеп кеуде тұсымен жатқызып мықын үстіне қойыңыз;

10. пациентті жансызданған қолы арқылы абайлап ішімен жатқызыңыз;

11. пациенттің басын жансызданған жағына қарай бұрыңыз;

12. екінші қолын төсектің басына қарай көтеріп, қолының басын ашып ½ резеңке добын ұстатыңыз;

13. екі тізесін бүгіп, сирақтарының астына жастық қойыңыз;

14. жастықтың көмегі арқылы пациенттің аяғының басын матрастан 90⁰ болатындай етіп жоғары көтеріңіз;

15. пациенттің ыңғайлы жатқанына көзіңізді жеткізіңіз; Төсектің тұтқаларын көтеріңіз;

16. қолды жуыңыз.

Пациентті «арқасымен жатқызу» жағдайында жайғастыру

(бір ғана мейірбике орындайды)

Пациенттің амалсыз және енжарлы жағдайларында терінің тесілуінің даму қауіптерінде төсектегі гигиеналық процедуралар функционалды және де қарапайым кереуеттеріде орындалады.

Процедураға дайындық:

1. пациентке алдағы процедураларды түсіндіріп, келісімін алыңыз;

2. айналаның және пациенттің жағдайларын бағалап. Кереуеттің тежегішін бекітіңіз;

3. жастықтарды, аяққа арналған тіреуіштерді, көрпеден жасалынған жастықшаларды дайындаңыз;

4. мейірбике тұрған жақтағы кереуеттің тұтқаларын төмен түсіріңіз;

5. кереуеттің бас жағын төмен түсіріп (артық жастықтарды алу), төсек көлденең жағдайда болуы керек. Пациенттің төсек ортасында жатқанына көз жеткізіңіз;

 

9.5-сүрет: арқасымен жатқызу

 

6. пациентке дұрыс жағдай туғызыңыз;

· басына жастық салыңыз;

· алақандарын төмен қаратып қолдарын кеудесінің бойымен орналастырыңыз;

· аяқтарын жамбас – сан буындарының бойымен орналастырыңыз;

7. жастықшаны иық және мойын астына салыңыз;

8. белінің астына оралған сүлгіні салыңыз;

9. жаймадан оралып жасалынған ораманы санының бойымен астына салыңыз;

10. жастықшаны сирағының астына салыңыз;

11. табанын 90⁰ ұстап тұратындай етіп тіреуіш қойыңыз;

12. білегінің астына жастықшаны қойыңыз;

13. пациентің ыңғайлы жатқанына көз жеткізіңіз. Кереуеттің тұтқаларын жоғары көтеріңіз;

14. қолды жуыңыз.

 

9.5.Терінің тесілуінің алдын алудағы практикалық кеңестер

1. Қауіптерді бағалау.

Қозғалысы шектелген немесе қозғала алмайтын пациенттерде терінің тесілу пайда болу қауіптерін әрқашанда баға беріп отырады.

Терінің тесілуі пациент ауруханаға түскеннен кейін екі апта аралығында пайда болады.

Егер пациенттің жасы 85-те және одан жоғары болса, онда терінің тесілу қауіпі жоғарлайды. Жастын ерекшеліктеріне қарай терінің икемділігі жоғалтатынын ұмытпаңыз.

Қанды сұйылтатын дәрілік препараттар жұмсақ тіндерге қанның құюлуына себепкер болады. Гематома аймағында терінің түсуі байқалады.

Депрессанттар қозғалыс белсенділігін төмендетеді.

Қауіпті объективті бағалау үшін Norton және Ватерлоо шкалаларын қолдану керек.