Студопедия Главная Случайная страница Обратная связь

Разделы: Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

Арифметикалық орташа шамалар





Арифметикалық орташа шама жалпы жиынтық тағ ы ө згермелі белгілердің жеке мә ндерінің қ осындысы болғ ан жағ дайда ғ ана қ олданылады. Арифметикалық орташа шама біртектес бірлік кө рсеткіштердің жеке мә ндерінің мағ ынасына қ арай жә й жә не салмақ талғ ан болып екі топқ а бө лінеді.

Жиынтық та ә рбір белгі тек бір рет қ ана кездессе, яғ ни бір-ақ рет қ айталанса немесе барлық белгілердің (варианттардың) жиіліктері бірдей болса, онда арифметикалық орташаның жай тү рі қ олданылады. Ол ө згермелі белгілердің мә ндерін бір- біріне қ осып, одан шық қ ан қ осындыны белгінің санына бө лгенге тең болып мына формула арқ ылы есептелінеді:

 

 

- жай орташа арифметикалық шама

х – белгілердің жеке сандық мә ндері;

n- белгілердің саны;

Σ – жиынтық белгісі, яғ ни х – тың қ осындысы.

Мысалы, кә сіпорынның екінші бө лімінде бір жұ мысшы орташа қ анша тетік ө ндірді, егер бө лімдегі 14 жұ мысшының ә р қ айсысының ө ндірген тетігі анық, яғ ни жеке (дара) белгілердің мә ндерінің қ атары тө мендегідей берілген болса:

 

42, 38, 40, 42, 39, 40, 38, 42, 38, 39, 41, 39, 41, 42.

 

Арифметикалық орташаның жай тү рі формула бойынша тө мендегідей анық талады, дана:

 

 

Егер жиынтық тың ә рбір белгісі бір рет емес, бірнеше рет қ айталанатын болса, яғ ни жиілік бірліктерінің саны берілген болса, онда арифметикалық орташа шаманың салмақ талғ ан тү рі қ олданылады. Оны есептеу ү шін ә рбір қ атардағ ы белгі мә ндерін х жиілілік кө рсеткішіне f кө бейтіп, одан шық қ ан кө бейтінділердің қ осындысын жиіліктің жалпы санына

бө леміз жә не ол мына формула арқ ылы ө рнектеледі:

 

 

 

Мұ нда

- салмақ талғ ан орташа арифметикалық шама

х – белгілердің жеке сандық мә ндері;

f – жиіліктің мә ндері

– белгілер мен жиілік мә ндерінің кө бейтіндісінің қ осындысы;

– жиіліктің жалпы саны.

Арифметикалық орташа шаманың салмақ талғ ан тү рінің есептеу техникасын жоғ арыда мысал бойынша кө рсетеміз. Ол ү шін берілген мә ліметті топтап, оны 1- кестеге тө мендегідей жайғ астырамыз.

Арифметикалық орташаның салмақ талғ ан тү рі формула бойынша тө мендегіге тең, дана

Кесте 1. і - Тетіктерді ө ндіру бойынша жү мысшыларды бө лу.

 

1 жұ мысшының бір жұ мыс кү ніндегі ө ндірген тетігі, дана, х Жұ мысшылар саны(жиілігі) f xf
     
Барлығ ы    

 

 

Арифметикалық орташаның салмақ талғ ан тү рі формула бойынша тө мендегіге тең, дана:

 

Сонымен, орташаның, негізгі қ атынасы бө лімінің мә ні белгілі де, алымының мә ні белгісіз болғ ан жағ дайларда арифметикалық орташа шаманың салмақ талғ ан тү рі қ олданылады.[24]







Дата добавления: 2014-12-06; просмотров: 6033. Нарушение авторских прав; Мы поможем в написании вашей работы!




Картограммы и картодиаграммы Картограммы и картодиаграммы применяются для изображения географической характеристики изучаемых явлений...


Практические расчеты на срез и смятие При изучении темы обратите внимание на основные расчетные предпосылки и условности расчета...


Функция спроса населения на данный товар Функция спроса населения на данный товар: Qd=7-Р. Функция предложения: Qs= -5+2Р,где...


Аальтернативная стоимость. Кривая производственных возможностей В экономике Буридании есть 100 ед. труда с производительностью 4 м ткани или 2 кг мяса...

Оценка качества Анализ документации. Имеющийся рецепт, паспорт письменного контроля и номер лекарственной формы соответствуют друг другу. Ингредиенты совместимы, расчеты сделаны верно, паспорт письменного контроля выписан верно. Правильность упаковки и оформления....

БИОХИМИЯ ТКАНЕЙ ЗУБА В составе зуба выделяют минерализованные и неминерализованные ткани...

Типология суицида. Феномен суицида (самоубийство или попытка самоубийства) чаще всего связывается с представлением о психологическом кризисе личности...

Словарная работа в детском саду Словарная работа в детском саду — это планомерное расширение активного словаря детей за счет незнакомых или трудных слов, которое идет одновременно с ознакомлением с окружающей действительностью, воспитанием правильного отношения к окружающему...

Правила наложения мягкой бинтовой повязки 1. Во время наложения повязки больному (раненому) следует придать удобное положение: он должен удобно сидеть или лежать...

ТЕХНИКА ПОСЕВА, МЕТОДЫ ВЫДЕЛЕНИЯ ЧИСТЫХ КУЛЬТУР И КУЛЬТУРАЛЬНЫЕ СВОЙСТВА МИКРООРГАНИЗМОВ. ОПРЕДЕЛЕНИЕ КОЛИЧЕСТВА БАКТЕРИЙ Цель занятия. Освоить технику посева микроорганизмов на плотные и жидкие питательные среды и методы выделения чис­тых бактериальных культур. Ознакомить студентов с основными культуральными характеристиками микроорганизмов и методами определения...

Studopedia.info - Студопедия - 2014-2025 год . (0.013 сек.) русская версия | украинская версия