Згерменің көрсеткіштері және өны есептеу тәсілдеріОрташа сызық тық ауытқ уды ауытқ удың нақ ты абсолюттік арифметикалық орташа шамасы деп те атайды. Яғ ни орташа сызық тық ауытқ у деп ә рбір белгінің (х)жеке мә нінен арифметикалық орташа шаманың ( Статаистикада орташа сызық тық ауытқ у мына формуламан есептелінеді:
мұ нда х – белгілердің жеке сандық мә ні
n – белгілердің саны; f – жиілік кө рсеткіштердің мә ндері Σ – жинақ тау белгісі. Орташа шаршылық ауытқ у деп шашыранды кө рсеткіштерін тү бірлеуді айтады. Оны сигма ә рпімен белгілейді жә не тө менде берілген формула бойынша есептейді:
Шашыранды мен орташа шаршы ауытқ у ө згермелі қ атарлар белгілерінде жә не арифметикадлық орташа шамада берілген атаулы ө лшем бірлігімен ө лшенеді. Ө згерменің коэффиценті дегеніміз орташа шаршы ауытқ у
Мү нда
Ө згерме коэффицентінің ө лшем бірлігі процентпен беріледі жә не ол неғ ұ рлым кіші болса, соғ ырлым орташа шама бірің ғ ай жиынтық қ ұ былысын нақ тылы сипаттайды.[28]
|
) алып, одан шық қ ан ауытқ у қ осындысы 
белгі санын – (n) ге бө лгеннен немесе ә р қ атардағ ы ауытқ у кө рсеткіштерін 
жиіліктеріне (f) кө бейтіп, ал оның қ осындысын 
сол жиіліктің жалпы жиынтығ ы 
–ге, бө лгеннен шық қ ан шаманы айтады. Бұ л орташа сызық тық ауытқ уды жай жә не салмақ талғ ан тә сілмен есептеу болып саналады.
ә рпімен белгіленеді жә не
жай тү рі, 
салмақ талғ ан тү рі,
жай тү рі, 
салмақ талғ ан тү рі
кө рсеткішін арифметикалық орташа шамағ а 
бө лу. Статистикада ол латынның V ә рпімен белгіленеді жә не мына формула арқ ылы есептелінеді:
