Ықтың қызметтері
Қ ұ қ ық тың ә леуметтік мақ саты оның атқ аратын қ ызметінен байқ алады. Оның қ ызметі қ оғ амдық қ атынастарғ а, адамдардың мінез-қ ұ лқ ына, іс-ә рекеттеріне ә сер етуге бағ ытталады. Қ ұ қ ық қ ызметінің негізгі бағ ыттары мыналар: 1) Реттеу қ ызметі. Бұ л қ ызметтің мә ні - қ оғ амдық қ атынастарды баянды ету, тұ рақ тандыру. Мысалы, қ ұ қ ық нормалары азаматтардың тү рлі жағ дайлардағ ы қ ұ қ ық тық мә ртебесін анық тайды. Конституция азаматтарғ а сан қ илы қ ұ қ ық тар мен бостандық тар береді жә не соларды пайдалану ү шін тиісті қ оғ амдык қ атынастарғ а қ атысу мү мкіндіктерін туғ ызады. Қ ұ қ ық тар мен бостандық тар тұ рақ ты қ ұ былыстар, ө зінің мә нін, кү шін жоғ алтпайды, оларды ү немі пайдалануғ а болады. Сондық тан қ ұ қ ық тар мен бостандық тарды паш ететін қ ұ қ ық тық нормалар ә рдайым қ оғ амдық қ атынастарды реттейтін қ ұ рал болып саналады; 2 ) Тыйым салу қ ызметі. Қ ұ қ ық тық нормалар жеке адамның, коғ амның жә не мемлекет органының зиянды іс-ә рекеттеріне тыйым салады. Зиянды іс-ә рекеттердің алдын алуғ а арналғ ан қ ұ қ ық тык нормалар адамдарғ а, ұ йымдарғ а міндет жү ктейді, зиянды істен сақ тандырады, қ ұ қ ық тық нормалардың қ ағ идаларын бұ збауды талап етеді; 3) Заң ды игіліктерді қ орғ ау қ ызметі. Адамдарғ а, ұ йымдарғ а, бірлестіктерге қ ұ қ ық тар мен бостандық тар белгілі бір игілікті пайдалану ү шін, ө з кажетін (рухани, материалдық, т.с.с.) қ анағ аттандыру ү шін беріледі. Мысалы, ә ркімнің ө зінің жеке басының бостандығ ына қ ұ қ ығ ы бар. Оғ ан ешкім қ ол сұ ғ а алмайды. Егер адамды заң сыз бас бостандығ ынан айыратын болса, кінә лі адам қ ұ қ ық тық жауапқ а тартылады. Занда кө зделген реттерде ғ ана жә не тек соттың немесе прокурордың рұ қ сатымен тұ тқ ындауғ а жә не қ амауда ұ стауғ а болады. Соның ө зінде де тұ тқ ындалғ ан адамғ а сотқ а шағ ымдану қ ұ қ ығ ы беріледі. Тұ рғ ын ү йге қ ол сұ ғ ылмауы керек. Соттың шешімінсіз тұ рғ ын ү йден айыруғ а жол берілмейді. Заң ғ а сә йкес пайда болғ ан меншікті мемлекет корғ айды. Соттың шешімінсіз ешкімді де ө з мү лкінен айыруғ а болмайды. Кә сіпкерлікпен шұ ғ ылдану -азаматтардың негізгі қ ұ қ ық тарына жатады. Мемлекет кә сіпкерлік қ ызмет еркіндігіне кепілдік береді жә не оны қ орғ ау мен қ олдауды қ амтамасыз етеді. Қ ұ қ ық тық нормалар адамдардың, ұ йымдардың, бірлестіктердің қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын паш етумен қ атар, оларды қ орғ ау жолдарын, ә дістерін, мү мкіндіктерін жан-жақ ты қ арастырады. 4. Қ ұ қ ық тың тә рбиелік қ ызметі де ерекше. Қ ұ қ ық тың нормалары адамдардың санасына ә сер ету арқ ылы қ ұ қ ыктық мә дениетті қ алыптастырады. Сонымен қ атар, қ ұ қ ық заң ды бұ зудың алдын алу қ ызметін де атқ арады. Осы айтылғ андар қ ұ қ ық тың экономикалық, ә леуметтік, идеология салаларындағ ы қ ызметіне жатады. Осыларғ а қ оса қ ұ қ ық мемлекетті, қ оғ амды жә не азаматтардың заң ды мү дделерін қ орғ ау қ ызметін де жү зеге асырады.
Қ Ұ Қ ЫҚ Қ ЫЗМЕТТЕРІ
 
|
Ә леуметтік Тә рбиелеу Реттеу
