Студенческий гимн Gaudeamus
Gaudeamus - средневековая студенческая песня, возникшая примерно в 13-14 вв. в Гейдельбергском или Парижском университете. Песня в течение нескольких веков передавалась из уст в уста и поэтому имеет много вариантов. Впервые в печатном виде она появилась в 1776 г. Мелодию обработал фламандский композитор 15 в. Оккенгейм. Песня восходит к жанру застольных песен вагантов - бродячих средневековых певцов. Она, вопреки аскетичной церковной морали, воспевает молодость и радость жизни. Существует несколько поэтических переводов песни на русский язык, но ни один из них не является точным и общепринятым. Приведенный ниже перевод является дословным.
Цитаты из римских авторов Caes. – C. Julius Caesar 1. Ut ad bella suscipienda Gallorum alacer ac promptus est animus, sic mollis ac minime resistens ad calamitates perferendas mens eorum est. Cat. – M. Valerius Catullus 1. Í lle mí par é sse Deó vidé tur, í lle, sí fas é st, superá re dí vos, quí sedé ns advé rsus, idé ntidé m te spé ctat et aú dit dú lce rí dentem... 2. Lé sbia mí, praesé nte viró, mala plú rima dí cit; Haé c illí fatuó má xima laé titiá (e)st.
Cic. – M. Tullius Cicero 1. Historia est magistra vitae. 2. Cum tacent, clamant. 3. Parvo est natura contenta. 4. Popŭ li Romani totī ú sque Italiae mira consensio est. 5. O tempŏ ra, o mores!. 6. Не всегда разбойник убивает путника, иногда и путник разбойника. 7. Omnia praeclā ra rara. 8. Defendi rem publicam iuvĕ nis, non desĕ ram senex. 9. Socrǎ tes philosophiam devocavit de caelo et in urbibus collocavit et in domū s etiam introduxit et coē git de vita et moribus rebusque bonis et malis quaerě re. 10. Is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervě nit, non qui ascendit per alterī us incommodum et calamitatem. 11. Socrǎ tes parens philosophiae iure dici potest. 12. Cedant arma togae. 13. Omnis, quae ratione suscipĭ tur de aliqua re, institutio debet a definitione proficisci, ut intellegā tur, quid sit id, de quo disputē tur (De officiis I, 7). 14. L. Cassius ille, quem populus Romanus verissimum et sapientissimum iudicem putabat, identidem in causis quaerě re solebat, cui bono fuisset (pro Sex. Rosc. XXX, 84). 15. Vere dici potest magistrā tum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum. 16. Ita sentio et saepe disserui Latī nam linguam non modo non lnŏ pem, sed locupletiō rem etiam, quam Graecam. 17. Existĭ mo sapientiam sine eloquentia parum prodesse civitatibus, eloquentiam vero sine sapientia nimium obesse plerumque, prodesse nunquam. 18. Solem e mundo tollĕ re videntur, qui amicitiam e vita tollunt. 19. Maxime curandum est, ut eos, quibuscum sermonem conferemus, et verē ri et diligĕ re videamur. 20. Cum tempus necessitasque postulat, decertandum manu est et mors servituti turpitudinique est anteponenda. Hor. – Q. Horatius Flaccus 1. Scrí bimus í ndoctí doctí que poē mă ta pá ssim. 2. Caé lum, nó n animú m mutá nt, qui trá ns mare cú rrunt. 3. Pá llida mó rs aequó pulsá t pede pá uperú m tabé rnas Regú mque tú rres. 4. É st modus í n rebú s, cé rti dé nique fí nes. 5. Ví lius á rgentú m (e)st auró, virtú tibus – aurum. 6. Nunc é st bibé ndum, nú nc pede lí beró pulsá nda té llus. 7. Ná tur(am) é xpellá s furcá, tamen ú sque recú rret. 8. Ú t versú s faceré m (Ep. II, 2). 9. É xegí monumé nt(um) aé re peré nniù s, Ré galí que sitú pý ramid(um) á ltiù s. 10. Aú t prodé sse volú nt aut dé lectá re poē tae Aú t simul é t iucú nd(a) et idó nea dí cere ví tae. 11. Sú mite má teriá m vestries, qui scrí bitis, aé quam Ví ribus é t versá te diú, quid fé rre recú sent, Quí d valeá nt humerí (Ad Pisones 38-40). 12. Ré s gestaé regú mque ducú mqu(e) et trí stia bé lla quó scribí possé nt numeró, monstrá vit Homé rus (Ibidem 73-74). 13. Graé cia cá pta ferú m victó rem cé pit et á rtes Í ntulit á gresti Latió. Mart. – M. Valerius Martialis 1. Quaé tua sú nt, tib(i) habé; quaé mea, ré dde mihí 2. …Facilé (e)st epigrá mmata belle Scrí bere, sé d librú m scrí bere dí fficilé (e)st. 3. Dí fficilí s facilí s, iucú ndus acé rbus es í dem: Né c tecú m possú m ví vere, né c sine té. 4. «Trí gintá totó mala sú nt epigrá mmata libro». Sí totidé m bona sú nt, Laú se, bonú s liber é st. 5. Lá udas bá lnea vé rsibú s trecé ntis Cé nantí s bene Pó ntici, Sabé lle; Ví s cená re, Sabé lle, nó n lavá ri. 6. Nó n amo té, Sabidí, nec pó ssum dí cere quá re: Hó c tantú m possú m dí cere, nó n amo té. 7. Á missú m non flé t, cum só la (e)st, Gé llia pá trem, Sí quis adé st, iussaé pró siliú nt lacrimaé, Nó n lugé t quisquí s laudá ri, Gé llia, quaé rit, Í lle dolé t veré, quí sine té ste dolé t. 8. Né laudé t dignó s, laudé t Callí stratus ó mnes; Cuí malus é st nemó, quí s bonus é sse poté st? (XII, 80). 9. Sí t tibi té rra leví s mollí que tegá ris haré na, Né tua nó n possí nt é ruer(e) ó ssa cané s (In inimī cam mortuam IX, 29). 10. Cú r non mí tto meó s tibi, Pó ntiliá ne, libé llos? Né mihi tú mittá s, Pó ntiliá ne, tuó s (VII, 19). 11. Cú m tua nó n edá s, carpí s mea cá rmina, Laé li. Cá rpere vé l nolí nó stra, vel é de tuá (I, 91). 12. Aé stivó servé s ubi pí scem té mpore, quaé ris? Í n thermí s servá, Caé ciliá ne, tuí s (II, 78). 13. Saé pe rogá re soles, quails sim, Prí sce, futú rus, Sí fiá m locuplé s sí mque repé nte poté ns... Dí c mihi: sí fiá s tú leo, quá lis erí s? (XII, 92). 14. Scrí bere mé quererí s, Veló x, epigrá mmata ló nga. Í pse nihí l scribí s; tú brevió ra fací s. 15. Vé rsiculó s in mé narrá tur scrí bere Cí nna. Nó n scribí t, cuiú s cá rmina né mo legí t. 16. Cá rpere caú sidicú s fertú r mea cá rmina. Quí sit, Né scio; sí scieró, vaé tibi, caú sidicé! 17. Sú nt bona, sú nt quaedá m medió cria, sú nt mala plú ra, Quaé legis hí c: alité r nó n fit, Aví te, libé r (I, 16). Ov. – P. Ovidius Naso 1. Saé pe virí fallú nt, teneraé saé pe pué llae. 2. Gaú dia prí ncipiú m nostrí sunt saé pe doló ris. 3. Dú m viré s anní que sinú nt, tolerá te labó res. 4. Grá tius é x ipsó fó nte bibú ntur aquaé. 5. Hé u, quam dí fficilé (e)st crimé n non pró dere vú ltu. 6. Dó nec erí s felí x, multó s numerá bis amí cos. 7. Sé rius aú t citiú s sedé m properá mus ad ú nam. 8. Cá rpite fló rem, quí, nisi cá rptus erí t, tú rpiter í pse cadé t. 9. Quó que magí s tegitú r, tectú s magis aé stuat í gnis. 10. Ní timur í n vetitú m sempé r cupimú sque negá ta. 11. Cú m sis mó rtalí s, quae sú nt mortá lia, cú ra. 12. Ú t desí nt viré s, tamen é st laudá nda volú ntas. 13. Quí d magis é st saxó durú m? Quid mollies ú ndā? Dú ra tamé n mollí sá xa cavá ntur aquā. 14. Sú lmo mihí patriá (e)st gelidí s ubé rrimus ú ndis, Mí lia quí novié s dí stat ab Ú rbe decé m.... 15. Iá mqu(e) opus é xegí, quod né c Iovis í ra, nec í gnis, Né c poterí t ferrú m nec edá x abolé re vetú stas. 16. Há nc tua Pé nelopé lentó tibi mittit, Ulí xes. Ní l mihi ré scribá s; á t tamen í pse vení! Tró ia iacé t certé, Danaí s inví sa pué llis, Ví x Priamú s tantí tó taque Tró ia fuí t. Ó unitá m tum, cú m Lacedaé mona clá sse peté bat, Ó brŭ tus í nsaní s é sset adú lter aquí s! (Heroides, Penelope – Ulixi). 17. Scí licet ú t fulvú m spectá tur in í gnibus á urum, Té mpore sic duró (e)st í nspicié nda fidé s. 18. Tú rpe quidé m dictú, sed sí modo vé ra faté mur, Vú lgus amí citiá s ú tilitá te probá t. 19. Vé nturaé memoré s iam nú nc estó te sené ctae, Sí c nullú m vobí s té mpus abí bit iné rs. 20. Né c, quae praé terií t, iterú m revocá bitur ú nda, Né c, quae praé terií t, hó ra redí re poté st. Prop. – S. Aurelius Propertius 1. Ná vita dé ventí s, de taú ris ná rrat ará tor, é numerá t milé s vú lnera, pastor ové s. P. Syr. – Publius Syrus 1. Amicum laedĕ re ne ioco quidem licet. 2. Aliē na nobis, nostra plus aliis placent. 3. Qui dé bet, limen cré ditoris nó n amat. 4. Heré dis flé tus sú b persó na rí sus é st. 5. Nimi(um) á ltercá ndo vé ritá s amí ttitur. 6. Cavé ndi nulla (e)st dí mittend(a) occá sio. Quint. – M. Fabius Quintilianus 1. Lyricō rum Horatius fere solus legi dignus. 2. Celeritatem dabit consuetudo.
Sall. – C. Sallustius Crispus 1. In magna copia rerum aliud alii natura iter ostendit. 2. Pulchrum est bene facere rei publicae, etiam bene dicere haud absurdum est. 3. Regibus boni, quam mali, suspectiores sunt, semperque eis aliē na virtus formidulō sa est. Sen. – L. Annaeus Seneca 1. Cupiditati nihil est satis, naturae satis est etiam parum. 2. Neminem cito laudaveris, neminem cito accusaveris. 3. Qui ní l poté st sperá re, dé speré t nihí l. 4. Iuventi parandum, seni utendum est. Ter. – Terentius Afer 1. Tacent, satis laudant. Verg. – P. Vergilius Maro 1. Non igná ra malí miserí s succú rrere dí sco. 2. Quí dquid id é st, timeó Danaó s et dó na feré ntes. 3. Ú na salú s victí s – nullá m sperá re salú tem. 4. Fé lix, quí potuí t cognó scere caú sas.
|
