Микрофлораның физиологиялық процестерде және оральді резидентті микрофлраның ролі.

Ауыз қуысының микрофлорасының құрамында қалыпты жағдайда әрқашан тұрақты және микробтардың саны үддейе жүреді. Микрофлораның саны сілекей бөлінуіне, консистенциясы және тамақтың сипатына және ауыз қуысының гигиенасына байланысты, сондай-ақ тіндердің жағдайына және ауық қуысының ағзасына және соматикалық ауруларына байланысты болып келеді. Сілекейдің бұзылуы шайнау және жұтыну ауыз қуысының микроорганизмдері әрқашан саны үдейе түседі. Әртүрлі ақаулер мен аутқулар және сілекейден қиын жуылатын түрлеріне байланысты (кариозды бұзылыс, патологиялық тіс қызыл иек қалталары, нашар жасалған жартылай тіс протездер және т.б. ауыз қуысының микроорганизмдердің саны көбеюімен себеп болады. Ауыз қуысының микрофлорасы әр қилы келеді, барлық микроорганизмдер қатысады: бактерия, актиномицеталар, саңырауқұлақтар, спирохеттер, риккетсин, вирустар. Үлкен адамдарда ауыз қуысының микробтың жарты бөлігі анаэробты түрін құрайды. Ауыз қуысындағы бактерияға кіретін тұрақты ең үлкен топ ол коккилер -8-5-10-8 әрқилы топтан. Олар биохимиялық белсенділікті барынша атқарады, көмірсуларды опырады.

Ауыз қуысының негізгі тұрақты стрептококктар.

1 мм сілекей құрамында 10-10 стрептококктар болады. Көбінесе стрептококктар факультативті анаэробқа жатады және облигатты анаэробқа жатқызады (пептострептококкалар) қышқылдар және стрептококктардың белсенділігі ферментативтің нәтижесінде құрайды. Шіріп-өллеттенген микробтардың сыртқы ортадан ауыз қуысына кіретін тіс қағында және сау адамдардың қызыл иектерде кездеседі. Staph, Epialrmidis, кейбір адамдарда ауыз қуысының Staph, Aureus табылуы мүмкін. Сау адамдардың ауыз қуысында сүт қышқылды таяқша тәрізді лактобактерия анықталған.

Аэробтың жағдайына лактобактерия өсуі нашар, анаэробтан қарағанда су тектің қос тотығы бөлінеді де, кеталаздар құрылмайды. өмірқалайтын лактобактериялар оның өсуін ұстап (антогонистермен келеді) сүт қышқылды саны көбіне құрылысына байланысты микробтардың басқа процестеріне; стафилакокктар, ішек таяқшасы құрсақтәрізді және дизентериялық таяқшаларға байланысты.

Сүт қышқыл бактерия ұясына лептотрихия және сүт қышқылдар қыжылдау гомоферментативті қоздырғыштар жатады. Морфологиялық олардың өсуіне әртүрлі түрлеріне инедей үшкір тәрізді немесе іскен ұшымен олардың инелері сегменттелген қою өрін береді. Тыныс алу түрлеріне олар тікелей анаэробты келеді.

Актиномициттер немесе нұрлы саңырауқұлақтар сау адамдардың ауыз қуысында көбінесе кездеседі. Олар сыртқымен ұқсас жіп тәрізді саңырауқұлақтар: жұқа көп тармақты жіп гифттер құрайды, қайсысының қажырма көздің мицемдей құралады. Кейбіреулер қапсырма, көз мицейдей құрайды. Кейбіреулер нұрлы саңырайқұлақ түріндей, сондай-ақ, саңырауқұлақтар спора сияқты көбееді, бірақ негізгі жол – жай жіктеу, жіп фрагментациясы. Сау адамдардың ауыз қуысында 40-50% дрожтәрізді саңырауқұлақтар кездеседі және кандида (candida albicans). Олар домалақ түрде немесе ұзын дорладай клетка көшіндей 7-10 мкм. Одан басқа да ауыз қуысында дрожтәрізді саңырауқұлақ басқа түрлері де кездеседі. Мысалы: Candida tropicalis, Candida unsai. Candida albicans көбінесе патогенді қасиеті бар. Дрожтәрізді саңырауқұлақтар интенсивті бөлінеді, ағзаға дисбактериоз шақырылады, кандидоз немесе ауыз қуысының жергілікті бұзылыстар жас өспірімде ауыз қуысын айтады. Ауызының ауруы, жас өспірімдер ауыз уыуын айтады. Бұл аурулар эндогенді сипаттаумен айтады және кең спектрлі әсері бар. Өздігімен қабылдаудың нәтижесінде болады немесе қатты әсері бар антисептиктермен, қашан саңырауқұлақтар антогонистермен басым болғанда қалыпты микрофлордан шыққанда және дрожтәрізді саңырауқұлақтарын көбінесе антибиотиктерден өсуі көбееді. Балада сүт тіс жарып шыққан мезгілде ауыз қуысында спирохеталар шығады және сол уақытысында бастап ауыз қуысының тұрақты болып келеді. Олардың барлығы грамтеріс спирохеталар. Өте қимылды иілгіш келген, айналмалы түзу және қысқару қиылғы мен оларды тек қана микроскоп арқылы көруге болады. Тыныс алу типімен олар тікелей анаэробты келеді. Басқа анаэробы микроорганизмге қарағанда бұл спирохеталар ауыз қуысының тез бөлінеді. Басқа фузобактерия штамдары мен фибриондар қоғамдастықта олар патологиялық процесс шақырылады. Кілегей қабатта ойықты өлеттенген бұзылыс жанында (ойықты стоматит, Венсен ангинасы) ауыр формадағы пародонтит шаңында патологиялық қызыл иек қалташықтар кариозды ошақ және өлеттенген ұлпада көп спирохеталар айқындалады. Сау адамдардың ауыз қуысында амебадан қарағанда трихомонадтың көбеюі вегетациялайды. Трихомонадтың көбею әрекеті амеба сиықты, ауыз қусының гигиенасы сақталмағаннан болады. Олар өте көп саны пародонтитте және гангивит маңында айқындалады.