Шығыс Қазақстан
1. Шығыс Қазақстан аумағын ерте темір дәуірінде мекендеген: Аримаспылар. 2. «Аримаспы» атауының шығуы байланысты: Алтайда алтынның мол болуына. 3. Сақ дәуірінің 200-ден аса обалары орналасқан Шығыс Қазақстандағы аудан: Зайсан. 4. Зайсан ауданында патша қорғандарының ең көп шоғырланған жері: Шілікті қорымы. 5. Шілікті қорымындағы обалар саны: 51 оба. v Шілікті қорымындағы алып қорғандардың диаметрі 100 м., биіктігі 8 – 10 м. 6. 1960 жылы Шілікті қорымында зерттелген: «Алтын қорған». v Қабірде екі адам жерленген: 40-50 шамасындағы ер адам, 50-60 жастағы әйел. 7. 13 қола жебе, қорамсақтың жұрнағы табылған қорған: Шілікті. 8. Шіліктідегі «Алтын қорғанның» салынған уақыты: Б.з.б. 7-6 ғасырлар. 9. Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б. VIII ғасырға жататын патша жерлеу орны ескерткіштері: Шілікті. v Обаның биіктігі 8 метр, диаметрі 100 метрге жуық. Ол үш қабаттан тұрады. Осындай алып обада бір ғана ер адам жерленген. 10. Шіліктінің №1 обасынан Әбдеш Төлеубаев тарапынан ашылған патша жерлеу орны Қазақстан тарихы ғылымында танымал болып отыр: «үшінші алтын киімді адамды» ретінде. v «Үшінші алтын адамның» киіміндегі алтын қаптырма-түймешіктерінің саны: 4325 дана. 11. Үлкен Шілікті қорғанынан табылған ежелде биліктің белгісі болып саналған зат: Алтын бесжұлдыз. 12. Қабірхана ішінен майлы бояумен бұғының суреттері салынған тақтай қалдықтары табылған сақ обасы: Шілікті. v Зерттеушілер бұл патша отыратын тақтың; сақталып қалған бөлшектері деп есептейді. 13.
14. Шығыс Қазақстанда сақ дәуіріне жататын тамаша олжалар табылған қорған: Шілікті. 15. Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірі б.з.б. 5-4 ғасырлар аралығын қамтитын кезеңі: Берел. 16. Берел қорымының орналасқан жері: ШҚО, Катонқарағай ауданы. 17. Берел қорымынан табылған обалар саны: 40-тан астам. 18. Берел мәдениетінің бір ерекшелігі: Жайпақ түпті қыш ыдыстардың таралуы. 19. Берел қорымындағы № 11 обаны 1998 – 1999 жылдары ашып зерттеген археолог-ғалым: З.Самашев. 20. Берел қорымының № 11 обасына жерленген: 45 жастағы ер адам мен одан егделеу әйел. v Ғалымдардың пайымдауынша мәйіттердің жерленген уақыты: Б.з.б. 294 жылы. 21. Берел қорымындағы № 11 обадан табылған: 13 (он үш) жирен жылқы. v Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, толық әскери дайындықпен көмілген. 22. Темір дәуірінде кең тараған салт-дәстүр: Аттарын бірге көму.
Жетісу 23. Іле өзенінің оң жағалауындағы Желшалғыр тауының етегінде орналасқан: Бесшатыр қорымы. 24. Бесшатыр қорымындағы обалар саны: 31. 25. Үлкен Бесшатыр обасына ғалымдардың берген атауы: «Патша қорғандары». 26. Бесшатыр қорымының мерзімі: б.з.б. 5-4 ғғ;. 27. Алматының шығысында, Іле Алатауының баурайындағы диаметрі 60 метр, биіктігі 6 метр болған белгілі сақ обасы: Есік. 28. Есік қорымындағы обалар жиынтығы: 40-тан астам оба. 29. Антропологтардың пайымдауынша, Есік обасында жерленген сақ ханзадасының жас шамасы: 17-18 жас шамасында. 30. Есік обасынан табылған бұйымдар саны: 4000-нан астам. 31. Қ.Ақышевтың пікірінше сақтардың өзіндік жазуы болғандығын дәлелдейтін, қабірден шыққан 26 таңбадан тұратын жазуы бар күміс табақша. 32. Сақтардың; бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырып жасаған табыты: Саркофаг. 33. Сақтар обасының; іргесінен сағанаға жер астымен келетін арнайы жол: Дромос. 34. Жетісуды мекендеген сақтардың обалары көлемі жағынан бөлінеді: үш түрге. 35. Сақ дәуірінің негізгі кездесетін археологиялық ескерткіштері: Обалар.
|
