Отарлық езгіге қарсы азаттық күресі

Ø 1868-1869 жылдардағы Орал, Торғай облыстарындағы көтерілістер

1. 1867-1868 жж. «Уақытша Ережеге» сәйкес енгізілген барлығына міндетті салық түрі (ауқаттыларды қоспағанда): Шаңырақ салығы.
2. XIX ғасырдың 60 жылдарында «Уақытша Ереже» бойынша шаңырақ салығының мөлшері өсірілді: 1 сомнан 3 сомға дейін.

v Земство салығын қосқанда 3 сом 50 тиынға өстті.

1. 1867-1868 жылдардағы «Ережелердің» көшпенділер үшін ең басты ауыртпалығы: Қазақ жерінің патша үкіметінің меншігі деп жариялануы.
2. 1868 жылдың желтоқсан – 1869 жылдың қазан аралығындағы қазақ шаруаларының көтерілісі болған облыстар: Орал, Торғай.
3. 1868-1869 жылдары Орал және Торғай облыстарындағы халық қозғалысын басқарғандар: Жеңілдіктерінен айырылған ру басылар.

R 1868-1869 жылдары Орал, Торғай облыстарындағы көтерілістің басшылары: Сейіл Түркібайұлы, Беркін Оспанұлы.

1. 1868-1869 жылдары Орал, Торғай облыстарындағы көтерілістің жеке құрамаларына басшылық есткен сұлтан: Ханғали Арсланұлы.

v Билер – Дәуіт Асауұлы, Мұңайтпасұлы.

v Молдалар – Рысқұлұлы, Досұлы.

1. 1869 жылы мамырдың 6-ы күні фон Штемпель басқарған 200 атты және бір рота жаяу әскеріне көтерілісшілердің 20 мың; қолы шабуыл жасаған жер: Жамансай көлі маңы.
2. 1869 жылы мамырдың 6-ы күні Жамансай жеріндегі фон Штемпельдің құрамында 200 атты және бір рота жаяу әскерінің кейін шегіну себебі: Жемшөбі мен азық-түлігі таусылды.
3. 1868-1869 жылдары Орал және Торғай облыстарындағы халық қозғалысының сипаты: антифеодалдық;.
4. 1869 жылдың наурыз, маусым айларында көтерілісшілердің феодалдық топтарға қарсы жасаған шабуылдарының саны: 41.
5. 1869 жылы наурыз, маусым айларында Орал, Торғай облыстарында феодалдық топтарға қарсы шабуылға қатысқан көтерілісшілер саны: 3 мың;.
6. 1869 жылы Орал облысындағы азаттық күресті жаншуға аттанған генерал-губернатор: Н.А.Веревкин.

Ø Маңғыстаудағы 1870 жылғы көтеріліс

1. 1867-1868 жылдардағы «Уақытша Ереже» бойынша 40 мың шаңырақтан тұратын адай руының екі жыл ішінде төлеуге тиіс салық мөлшері: 160 мың сом.
2. «Уақытша Ереже» енгізілгеннен кейін Маңғыстау түбіндегі адайларда қатты шиеленіскен мәселе: Салық;.
3. 1870 жылғы Маңғыстаудағы көтеріліске түрткі болған: патша жазалаушыларының адайлықтар көшіп-қонып жүрген аймақтарға жақындауы.
4. 1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілістің басшылары: Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы.
5. 1870 жылы Маңғыстау көтерілісі кезінде қазақ шаруаларының рухын көтерген оқиға: подполковник Рукиннің отрядының талқандалуы.
6. 1870 жылы Бозащы түбегінде болған жазалаушылар мен көтерілісшілер арасындағы шайқастың нәтижесі: Жазалаушылар талқандалып, Рукин атылып өлді.

• 1870 жылы 5 сәуірде қазақ шаруалары мен жалдамалы жұмысшылар тобы Александровск фортына шабуыл жасады.

1. 1870 жылы мамыр айында Маңғыстаудағы көтерілісті басу үшін қосымша әскери құрама әкелінді: Кавказдан.
2. 1870 жылғы Маңғыстаудағы көтерілісті басу кезінде көтерілісшілер жайында «бұларды келістіріп жазалау керек» деп нұсқау берген әскери министр: Милютин.
3. 1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің жеңілуіне байланысты Хиуа хандығына өтіп кеткен адай қазақтары шаңырақтарының саны: 3 000-ға жуық;.
4. 1870 жылы Маңғыстауда болған көтерілістің антифеодалдық сипатының әлсіз болу себебі: Адайлықтардың арасында рулық-патриархалдық құбылыстар сақталып қалды.
5. ХІХ ғасырдың 60-70 жылдардағы барлық көтерілістердің ішінде антифеодалдық сипаты әлсіз болды: Маңғыстаудағы көтерілісте.
6. 1870 жылғы Маңғыстау көтерілісінің басты ерекшелігі: қазақ жалдама жұмысшыларының қатысуы.
7. Адайлықтар соғыс шығыны ретінде өкіметке өткізуге міндетті болған мал саны: 90 мың қой.

v Кавказ әкімшілігінің талабымен Маңғыстау қазақтарынан 57 901 сом қосымша салық жиналды.