Т – РНҚ, құрылысы, атқаратын рөліт-РНҚ цитоплазмада болады. Барлық клеткадағ ы РНҚ -ның шамамен 5% қ ұ райды. Молекулалық массасы -20000 Д, 73-93 нуклеотидтерден тұ рады {с. 16). т-РНК негізгі рө лі тасымалдау жә не мРНҚ -ның кодонына комплементарлы сә йкес тү рде амин қ ышқ ылдарын орналастыру. т-РНКның антикодоны, бұ л нуклеотидтерінің орналасу реті мРНҚ -ның кодонына комплементарлы тү рде болатын бө лім.. Барлық т-РНК-ның біріншілік қ ұ рылымымен қ атар, екіншілік қ ұ рылымы да болады. Екіншілік қ ұ рылымы барлық т-РНК ү шін ә мбебап екендігі кө рсетілді. Денатурацияғ а ұ шырағ ан т-РНК-ның молекуласының тү рі жоң ышқ аның жапырағ ындай, ү ш жапырақ ты болып келеді. Активсіз кү йде оралып домалақ танғ ан. т-РНК-ның молекуласында акцепторлық сабақ ша аймағ ы бар, ол барлық т-РНКда бірдей ЦЦА (5′ → 3′) нуклеотидтерден тұ рады. Бұ л жерге амин қ ышқ ылдары жалғ асады. Амин қ ышқ ылдарының т-РНК-мен қ осылуының арнайылығ ын аминоацил-т-РНК-синтетаза ферменті қ амтамасыз етеді. Оғ ан байланысатын орыны акцепторлық сабақ ша аймағ ының жанында. т-РНК-да рибосомамен байланысатын жә не антикодон деп аталатын бө лімдері де бар. т-РНК-ның антикодоны, бұ л нуклеотидтерінің орналасу реті м-РНК-ның кодонына комплементарлы тү рде болатын бө лім.
16 сурет. т-РНҚ -ның екіншілік қ ұ рылымы
т-РНК-ның қ ызметі: ол ө зінің антикодоны арқ ылы амин қ ышқ ылына таң ба қ ояды, сондық тан амин қ ышқ ылдары полипептид тізбегіндегі ө здерінің орнын тани біледі. Екіншіден, белок синтезделетін жерге амин қ ышқ ылдарын тасымалдайды.
|
