Негізгі өндірістік қорларды қолданудың көрсеткіштері

 

Негізгі қ орларды қ олданудың барлық кө рсеткіштері ү ш топқ а бө лінеді:

- Негізгі қ орларды қ олданудың уақ ыты бойынша дең гейін кө рсететін экстенсивті кө рсеткіштер;

- Негізгі қ орларды қ олданудың қ уаты бойынша дең гейін кө рсететін интенсивті кө рсеткіштер;

- Негізгі қ орларды қ олданудың факторларының бірігуін кө рсететін интегралды кө рсеткіштер.

Кө рсеткіштердің бірінші тобына жататындар: қ ұ рылғ ыны экстенсивті қ олдану коэффициенті (К_экст), қ ұ рылғ ы жұ мысының кезектілік коэффициенті (К_см), қ ұ рылғ ының жү ктілік коэффициенті (К_{жү кті}), қ ұ рылғ ы жұ мыс уақ ытының кезектілік режимінің коэффициенті (К_кез.р.).

 

;

К_кез =n_I + n_II + n_III/n_{ү лкен}

К_{жү кті} = К_кез / n_кез

К_кез.р = К_кез / Т_кез

 

Мұ ндағ ы, Т_н, Т_ж – қ ұ рылғ ының нақ ты жә не жоспарлы жұ мыс уақ ыты, сағ ат

n_I , n_II , n_III – І, ІІ, ІІІ кезекте жұ мыс істейтін қ ұ рылғ ының саны.

N_{ү лкен} – ең ү лкен кезекте жұ мыс істейтін қ ұ рылғ ы саны.

N_кез – тә уліктегі кезек саны.

Т_кез – кезек ұ зақ тылығ ы, сағ ат.

Екінші топта маң ызды кө рсеткіш болып қ ұ рылғ ының интенсивті қ олдану коэффициенті табылады. (К_инт).

 

К_инт = В_ф / В_п

 

Мұ ндағ ы, В_ф – бір уақ ыт ішіндегі қ ұ рылғ ының нақ ты ө німділігі.

В_п – бір уақ ыт ішіндегі қ ұ рылғ ының техникалық сипаты бойынша ө німділігі (қ ұ жаттық ө німділік).

Кө рсеткіштердің ү шінші тобына қ ұ рылғ ыны интегралды қ олдану коэффициенті (К_интегр), ө ндіріс қ уаттылығ ын қ олдану коэффициенті (К_им), ө німнің қ ор қ айтарымы (Қ _қ ), қ ор сыйымдылығ ы (Қ _с) жатады.

К_интегр = К_экст * К_инт,

 

К_им = Q / M, Қ _қ = Q / НҚ, Қ _с = НҚ / Q

 

Мұ ндағ ы, Q - ө ндіріс кө лемі,

М – орта жылдық ө ндіріс қ уаты;

НҚ – НҚ ортажылдық қ ұ ны;

 

НҚ = НҚ _жб + НҚ _енг * С_енг / 12 – НҚ _жой * С_жой / 12,

 

Мұ ндағ ы, НҚ _жб – жыл басына НҚ;

НҚ _енг – енгізілген НҚ;

НҚ _жой – жойылғ ан НҚ;

С_енг, (С_жой) – енгізілген (жойғ ан) кезден бастап ай саны жыл соң ына дейін.