3 страница. "Оллоҳ ҳар қандай айб-нуқсонлардан пок ва муқаддасдир

"Оллоҳ ҳар қандай айб-нуқсонлардан пок ва муқаддасдир. Оллоҳ Бутун малоикалар ҳамда Жаброилнинг Раббисидир".

44 - [اللهم لك سجدت وبك آمنت ولك أسلمت سجد وجهي للذي خلقه وصوره وشق سمعه وبصره تبارك الله أحسن الخالقين]

"Парвардигоро! сенга сажда қилдим, сенга иймон келтирдим ва сенга мусулмон бўлиб бўйинсундим.Юзим уни яратиб, унга кўзу қулоқ ато этган зотга сажда қилди. Энг яхши яратувчи Оллоҳ баракотлидир".

45 - [سبحان ذي الجبروت والملكوت والكبرياء والعظمة]

"Куч-қудрат, тамомий мулк, кибр ва улуғлик эгаси бўлган Оллоҳ покдир".

46 - [اللهم اغفر لي ذنبي كله دقه وجله وأوله وآخره وعلانيته وسره]

"Эй Илоҳим! Гуноҳларимни ҳаммасини, катта-ю кичигини, аввали-ю охирини, сиру ошкорини мағфират айлагин".

47 - [اللهم إني أعوذ برضاك من سخطك وبمعافاتك من عقوبتك وأعوذ بك منك لاأحصي ثناء عليك أنت كما أثنيت على نفسك]

"Парвардигоро! Мен ризолигинг билан ғазабингдан паноҳ сўрайман, офиятинг ила азобингдан паноҳ тилайман ва сендан менга бўладиган – ғазабингдан – паноҳ беришингни сўрайман. Сенга бўлган сано-мақтовнинг саноғига ета олмайман. Сен ўзингга сано айтганинг кабидирсан".

20 - دعاء الجلسة بين السجدتين

Икки сажда орасида ўтирганда ўқиладиган дуолар.

48 - [رب اغفرلي رب اغفرلي]

"Роббим! мени мағфират қил! Раббим! мени мағфират қил".

49 - [اللهم اغفرلي وارحمني واهدني واجبرني وعافني وارزقني وارفعني]

"Илоҳим! мени мағфират қил! Ва мени раҳматингга ол! ва ҳидоятда қил! Мени тўғри йўлда қилиб, менга офият, ризқ ато этгин! даражамни баланд қил".

21 - دعاء سجود التلاوة;

Тиловат саждасининг дуолари.

Изоҳ: Қуръон ўқиётган киши агар сажда оятини тиловат қиладиган бўлса, албатта битта сажда қилиши вожиб бўлади, шунингдек қуръонга қулоқ солиб турган кишига ҳамда қулоғига шу сажда ояти беихтиёр эшитилиб қолган кишига ҳам сажда қилиши вожиб бўлади. Агар таҳоратлари бўлмаса таҳорат оладилар. Қуйидаги дуолар анашу сажда пайтида айтиладиган дуолардир.

50 - [سجد وجهي للذي خلقه وشق سمعه وبصره بحوله وقوته { فتبارك الله أحسن الخالقين }

"Юзим, уни яратган ва унга кўз, қулоқ ато этган зотга, унинг куч-қудрати ва мадади ила сажда қилди. Энг яхши яратгувчи Оллоҳ, муборакдир".

51 - [اللهم اكتب لي بها عندك أجرا وضع عني بها وزرا واجعلها لي عندك ذخرا وتقبلها مني كما تقبلتها من عبدك داود]

"Парвардигоро! Шу- сажда - сабабли менга ажрни насиб эт! Ва шу сабабли бир гуноҳимни мағфират қил! Ва мен учун уни ўзингнинг ҳузурингда захира қил! Ва уни мендан худди, қулинг довуд алайҳиссаломдан қабул қилгандек қабул қилгин".

22 – التشهد;

Ташаҳҳуд дуоси.

52 - [التحيات لله والصلوات والطيبات السلام عليك أيها النبي ورحمة الله وبركاته السلام علينا وعلى عباد الله الصالحين أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمدا عبده ورسوله]

"Оллоҳга саломлар ва салавотлар ва тойиботлар бўлсин! Эй Пайғамбар! сизга Оллоҳнинг салому раҳмати ва баракотлари бўлсин! Бизларга ва Оллоҳнинг солиҳ бандаларига ҳам салом бўлсин! Гувоҳлик бераманки, ибодатга фақат Оллоҳ таолонинг ўзи хосдир ва Муҳаммад унинг қули ва Росулидир".

23 - الصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم بعد التشهد

Ташаҳуддан сўнг Пайғамбар алайҳиссаломга салавот айтиш.

53 - [اللهم صل على محمد وعلى آل محمد كما صليت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم إنك حميد مجيد اللهم بارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم إنك حميد مجيد]

"Илоҳим! Муҳаммад ва унинг оиласига ҳудди Иброҳим ва унинг оиласига салавот айтганингдек салавот айт! Зеро сен мақтовга сазовор ва улуғ зотсан. Илоҳим! Муҳаммад ва унинг оиласига ҳудди Иброҳим ва унинг оиласига барака ато қилганингдек барака ато эт! Зеро сен мақтовга сазовор ва улуғ зотдирсан".

54 - [اللهم صل على محمد وعلى أزواجه وذريته كما صليت على آل إبراهيم وبارك على محمد وعلى أزواجه وذريته كما باركت على آل إبراهيم إنك حميد مجيد]

"Парвардигоро! Муҳаммад ва унинг жуфти ҳалолларига, зурриётларига ҳам худди Иброҳимнинг оиласига салавот айтганингдек салавот айтгин! Ва Муҳаммадга ва унинг жуфти ҳалолларига ва зурриётларига ҳам худди Иброҳимнинг оиласига барака берганингдек барака ато эт".

24 - الدعاء بعد التشهد الأخير قبل السلام

Саломдан аввал охирги ташаҳуддан сўнг ўқиладиган дуолар.

Изоҳ: Уламоларимиз дуолар ижобат бўладиган ўринларни баён этувчи муборак ҳадисларга таянган ҳолда бу ўринларни ҳам ана шундай дуолар ижобат бўладиган ўринлар қаторига қўшадилар. Мўъмин киши бундай фурсатлардан ғафлатда бўлмаслиги лозим.

55 - [اللهم إني أعوذ بك من عذاب القبر ومن عذاب جهنم ومن فتنة المحيا والممات ومن شر فتنة المسيح الدجال]

"Эй Илоҳим! мени қабр азобидан, дўзах азобидан, тириклик ва ўлим фитнасидан ва масиҳи дажжолнинг ёмон фитнасидан ўзинг асрагин".

Изоҳ: Банда ўлиб, қабрга киргандан кейин унга роҳату фароғат ёки азобу уқубат борлиги аниқдир. Агар унга қабрда азоб бўлмас экан, албатта охиратда ҳам омонда бўлади. Аммо қабрда азобга грифтор бўлар экан, демак охиратда ҳам аҳвол чатоқ. Раҳмли ва меҳрибон бўлган зот Оллоҳ барчаларимизни ўзи асрасин! Баъзи уламоларнинг айтишларига қараганда ҳадисда аввало қабр азобидан паноҳ тилашнинг сабаби ҳам ана шунда бўлса керак! яъни қабр азобидан омонлик сўраб, шунга етган банда охиратдаги азобдан ҳам саломатда бўлади! валлоҳу аълам. Масиҳ Дажжол қиёматнинг катта аломатларидан бири бўлиб, у ҳақда Пайғамбар алайҳиссаломдан кўплаб ҳадиси шарифлар ворид бўлган. У зот айтганларки: Масиҳи дажжолдан ҳар бир ўтган пайғамбар умматини огоҳлантирган! Мен ҳам сизларни унинг фитнасидан огоҳлантираман. Билиб қўйингларки, у бир кўзликдир. Билингларки, Раббингиз ундай эмас! Бошқа ҳадисларда эса у бир кўзи қуриб қолган узумга ўхшаса, иккинчиси бўртиб чиқиб қолганлигини ифода қилинган. Унинг энг катта ва даҳшатли фитналаридан бири у худоликни даъво қилади. Кимларгадир ўзини худо деб тан олдириш мақсадида унинг ерига ёмғир ёғдириб экинини униб ўстириб юборса, кимларнидир ёмғирдан маҳрум қилиб ерини қурғоқчиликка гирифтор қилади. Одамларга жаннат ва дўзахни кўрсатади, лекин унинг жаннати дўзах, дўзахи эса роҳат бўлади. Бундай мудҳиш воқеани шоҳиди бўлган иймони заиф, шариат таълимотларидан йироқ ҳаёт кечираётганлар дарҳол унга иймон келтирадилар ва уни худо деб тан оладилар. Оллоҳ ўзи асрасин! Шуни ҳам айтиб ўтиш ўринлики, Оллоҳ таоло бандаларига ҳоҳлаган имтиҳонини беради. Бу борада ҳеч қандай махлуқ нимага бундай деб савол қилиши мумкин эмас. Дажжолга мана шундай ғайри табиий кучларни бериб бандаларини имтиҳон қилиши ҳам ўзининг илоҳий ҳикматидан ўзга маъно эмас.

56 - [اللهم إني اعوذ بك من عذاب القبر وأعوذ بك من فتنة المسيح الدجال وأعوذ بك من فتنة المحيا والممات اللهم إني أعوذ بك من المأثم والمغرم]

"Эй Илоҳим! Менга қабр азобидан, масиҳи дажжол фитнасидан, тириклик ва ўлим фитнасидан паноҳ бергин! Эй Раббим! Мени гуноҳ ва қарз балосидан ўзинг асрагин".

Изоҳ: "Саҳиҳи Бухорий"нинг шарҳида Ибн Баттол Раҳимаҳуллоҳ бу ҳадис ҳақида шундай марҳамат қиладилар: Оиша онамиздан ривоят қилинишича бир киши Пайғамбар алайҳиссаломга намунча қарз балосидан паноҳ сўрайсиз Ё Росулуллоҳ! -деди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом айтдиларки: " Киши қарздор бўлса ёлғон гапиришга ружуъ қилади, ваъда қилса хилоф қилади". Муҳаллаб исмли олим айтадиларки: " Бу ҳадисдан ана шундай ёмон ҳолатларга олиб боргувчи амаллардан сақланмоқ вожиблиги келиб чиқади. Чунки қарз кишини ёлғончиликка, ваъдага хилоф қилишликка олиб боради ва қарз берган шахс тарафидан ҳақоратларни эшитиб, ўзини хор ҳолатга солади. Ана шунинг учун Пайғамбар алайҳиссалом қарз балосидан паноҳ тилаган эдилар. Валлоҳу аълам". Лекин бу ҳадисга маъноси тамоман зид ривоят қилинган бошқа бир ҳадис бор. У ҳадис Абдуллоҳ ибн Жаъфардан ривоят қилинади. Пайғамбар алайҳиссалом дедилар: "Албатта Оллоҳ таоло қарздор билан биргадир то қарзини узгунча, модомики, Оллоҳ ёмон кўрган ишларни қилиш учун қарз олмаган бўлса". Абдуллоҳ ибн Жаъфар айтар эканларки: "Эй Ҳориса!Бор менга бир қарз олиб келгин. Чунки мен бирор кечани ҳам Оллоҳдан холи ҳолатда ўтказишни ҳоҳламайман". Бу икки қарама-қарши ҳадисларни қандай изоҳлаш мумкин деган савол туғулиши мумкин. Тобарий раҳимаҳуллоҳ айтадиларки: " Бу икки хабар ҳам саҳиҳ бўлиб уларнинг бири иккинчисига зид эмас. Оллоҳ қарздор билан бирга бўлади деган ҳадиснинг мазмуни қарзни ўташ мақсадида олган ва одатда қарзни адо этиш учун эвази бўлган ҳамда маъсият учун ишлатмайдиган одамдир. Аммо паноҳ тиланган қарз эса уч мақсадда олинган қарзлардир. Уларнинг бири Оллоҳ хушламайдиган йўлларда сарф қилиш учун қарз олиб, кейин қарзни адо қила олмайдиган кишидир. Иккинчиси ёмон мақсадда қарз олмайди-ю, лекин уни адо қилишни уддасидан чиқишга кўзи етмайдиган киши бўлиб, у биродарининг молини кўкка совуради холос. Учинчиси эса қарзни ўташга ақли ета туриб уни қайтариб бермасликка ва бутунлай инкор қилишликка ният қилиб олади. Бу албатта Оллоҳга осий ва ўзига жабр қилгувчидир. Хуллас, учови тоифа ҳам агар ваъда берсалар ваъдага хилоф қиладилар. Сўзласалар ҳам ёлғон гапирадилар. Лекин Пайғамбар алайҳиссалом қарз олганликлари ҳақида ҳам ривоятлар йўқ эмас албатта. Шунингдек саҳобаи киромлар ҳам қарз олганлар. Масалан Умар ибн Хаттоб халифа бўла туриб қарз олган эдилар. Шаҳид қилинган вақтларида мени қарзларимни ҳисоб-китоб қилингларчи қанча экан -деган эдилар. Саҳобалар қарзларини ҳисоб қилсалар саксон минг ёки ундан ортиқроқ чиққан экан. Зубайр розияллоҳу анҳунинг ҳам вафот қилган пайтларида қарзлари кўп бўлган экан. Бу ҳақда Имоми Бухорий раҳимаҳуллоҳ хабар берганлар. Демак қарз олиш масаласининг ҳукми қарз олгувчи шахсларнинг ҳолат ва ниятларига қараб тайин бўлар экан".

57 - [اللهم إني ظلمت نفسي ظلما كثيرا ولايغفر الذنوب إلا أنت فاغفر لي مغفرة من عندك وارحمني إنك أنت الغفور الرحيم]

"Эй Илоҳим! мен ўзимга кўп жабр қилдим. Гуноҳларни фақат ўзинг мағфират қилурсан! Ўзингнинг ҳузурингдан мени мағфират айла! Ва менга раҳм қил! Зеро сен кечургувчи ва раҳмли зотдирсан".

Изоҳ: "Саҳиҳи Бухорий"нинг шарҳловчиларидан бири Бадриддин Айнийнинг "Умдатул қорий" деб номлаган шарҳларида келишича Кирмоний раҳимаҳуллоҳ бу ҳадиснинг изоҳида шундай марҳамат қиладилар: "Бу ҳадис кўпгина гўзал мазмунларни ўз ичига олган жавомул калимдандир. Чунки бу дуо билан банда ўзининг ниҳоят даражада қосирлигини ҳамда чексиз золим эканлигини эътироф қилади, сўнг улкан неъматни тилайди ва у ҳам бўлса мағфирату раҳматдир. Зеро мағфират гуноҳлар учун парда бўлса, раҳмат эса жамики яхшиликларга етакловчидир. Бошқача қилиб айтганда, аввалгиси дўзахдан йироқ қилгувчи бўлса, иккинчиси жаннатга киргизувчидир. Мана шу энг катта саодат ва улуғ ютуқдир. Парвардигоро! Эй кароматлар соҳиби бўлган Оллоҳ! бизларни ана шундай зафарларга фазли караминг ила мушарраф қилгин".

58 - [اللهم اغفر لي ماقدمت وماأخرت وما أسررت وما أعلنت وما أسرفت وما أنت أعلم به مني أنت المقدم وأنت المؤخر لاإله إلا أنت]

"Илоҳим! мени ўтмиш ва келажакдаги, ҳамда, сиру ошкор гуноҳларимни ва исрофларимни ва сен мендан кўра яхшироқ биладиган мендаги – гуноҳларимни- афв қилгин! Сен аввал қилгувчидирсан ва охир қилгувчи ҳам сенсан. Сендан ўзга илоҳ йўқдир".

59 - [اللهم أعني على ذكرك وشكرك وحسن عبادتك]

"Парвардигоро! Сени зикр қилишда, сенга шукр қилишда ва сенга чиройли ибодат қилишда менга мададкор бўлгин".

Изоҳ: Бу ҳадисни Пайғамбар алайҳиссалом Муоз розияллоҳу анҳуга айтган эканлар. Ҳадиснинг аввалида эй Муоз мен сени яхши кўраман. Ҳар намоздан кейин мана шу дуони айтишни ташламагин деган эканлар. Уламоларнинг айтишларича бу дуо васият қилинган саҳобанинг ўзига хос эмас албатта, Балки, барча уммати Муҳаммад алайҳиссаломга тааллуқлидир.

60 - [اللهم إني أعوذ بك من البخل وأعوذ بك من الجبن وأعوذ بك من أن أرد إلى أرذل العمر وأعوذ بك من فتنة الدنيا وعذاب القبر]

"Илоҳим! Мени бахиллик ва қўрқоқликдан ўзинг асра! Хорлик ҳаётидан ва дунёнинг фитнасидан ҳамда, дўзах азобидан менга паноҳ бергин".

Изоҳ: Бахиллик ва қўрқоқлик иккиси ҳам ёмон хулқ эканлигида қуръони каримнинг бир неча оятларида ва ҳадиси шарифларда зикр қилинган. Бу икки сифатнинг салбий таъсирлари жуда кўп бўлиб, киши ўзида шу сифат мавжудлиги туфайли вожиб амалларни комил бажара олмайди, ўзгаларнинг ҳақ-ҳуқуқларини адо этиш ҳам мушкул бўлади ва ҳақ йўлида қийинчиликларга бардош бера олмайди. Агар банда шижоатли ва сахий бўлса, бундай муаммолар унга тўсиқ бўлмайди. Ҳадисдаги ҳаётнинг хорлигидан бўлган мақсадга келсак, уламолар ҳар хил тафсирлар қилган эканлар. Бирлари бу юз ёшга кириш –десалар, бирлари кексайиб қолиб ўзини аҳволини тузатишдан ожиз бўлган ва бировларга юк бўлиб қолган кимсадир –дейдилар. Яна бирлари эса ибодатга ярамай қолган кишидир деб марҳамат қиладилар. Дунёнинг фитнаси нақадар улканлиги ҳамда дунё учун заиф банда ҳар қандай ишларга қўл уришга таёрлиги ҳаммага маълум. Ҳатто дунёсини обод қилиш йўлида динини ҳам сотишга рози бўладиганлар ҳам оз эмаслар! -Оллоҳ асрасин. Қабр азоби эса охират азобларининг энг биринчиси бўлиб, кимики бундан омонда бўлса, охиратда ҳам улкан азобдан омонда бўлиши аниқроқдир. Аммо қабр азобига гирифтор бўлган киши охиратда ҳам азобланиши эҳтимоли бор. Шунинг учун Оиша онамиздан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар намоздан сўнг қабр азобидан паноҳ тилар эканлар. Оллоҳ таоло барча мўъминларга паноҳ берсин.

61 - [اللهم إني أسألك الجنة وأعوذ بك من النار]

"Илоҳим! Мен сендан жаннатни тилайман! Ва дўзахдан паноҳ беришингни сўрайман".

Изоҳ: Ҳа! мўъмин киши нафақат дунёда сиҳат саломатлигу туман-бойлик тилашга чегараланиб қолмай, балки асосий орзуси жаннатга кириш ва дўзахдан сақланиш бўлмоғи лозим. Пайғамбар алайҳиссалом дуода жаннатни сўранглар! Агар жаннатни сўрасанглар фирдавс жаннатини сўранглар! чунки у энг олий жаннатдир! -деб марҳамат қилганлар. Мўъмин киши дўзахдан паноҳ сўраши кераклиги ҳақида ҳам у зотдан кўплаб ҳадиси шарифлар ворид бўлган. Шунинг учун мўъминлар дуо пайтида энг муҳим ва абадий мангу неъматларни тилашдан ғафлатда бўлмай, ундай фурсатларни ғанимат билмоқликлари зарур.

62 - [اللهم بعلمك الغيب وقدرتك على الخلق أحيني ماعلمت الحياة خيرا لي وتوفني إذا علمت الوفاة خيرا لي اللهم إني أسألك خشيتك في الغيب والشهادة وأسألك كلمة الحق في الرضا والغضب وأسألك القصد في الغنى والفقر وأسألك نعيما لاينفد وأسألك قرة عين لا تنقطع واسألك الرضا بعد القضاء وأسألك برد العيش بعد الموت وأسألك لذة النظر إلى وجهك والشوق إلى لقائك في غير ضراء مضرة ولافتنة مضلة اللهم زينا بزينة الإيمان واجعلنا هداة مهتدين]

"Эй Илоҳим! Ғайбдан хабардорлигинг, яратишга қодирлигинг ила сендан тилайманки, агар ҳаёт мен учун яхши бўлса, умримни узоқ қил! Агар мен учун ўлим афзал бўлса, жонимни олгин! Парвардигоро! Мен сендан ошкору ғайбда ҳам ўзингдан қўрқишни насиб этишингни сўрайман! Розилигу ғазабда ҳам ҳақ сўзни гапирадиган бўлишни тилайман! Камбағаллигу бойликда ҳам тежамкорлик қилишни сўрайман ва туганмас неъмату, абадий шодликни беришингни сўрайман! Қазои-қадарга розилик, ўлимдан кейин эса фаровон ҳаётни тилайман! Юзингни кўриш лаззатини сўрайман! Ва зарару қайғуларсиз, адаштиргувчи фитналарсиз висолингга мушарраф бўлишни тилайман! Парвардигоро! Бизларни иймон зийнати билан зийнатлагин! Ва бизларни ҳидоятда қилиб, ҳидоятга йўлловчилардан қилгин".

Изоҳ: Бу гўзал маъноларга бой ҳадисга чуқурроқ эътибор беринг! Турли-туман яхшиликларни ўз ичига олганки, агар Пайғамбар алайҳиссалом ўргатмаганларида эди, ҳеч ким бундай сермазмун сўзларни бир ўринда жамлай олмаган бўларди. Бу ҳам бўлса у зотнинг чинакам Пайғамбар эканликларига ёрқин далилдир. Валлоҳу аълам! Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан бошингларга тушган бир бало туфайли ўзларингизга ўлим тиламанглар! -деган ҳадиси шариф ворид бўлган. Ана шу ҳадиснинг давомида агар бировингиз чорасиз ўлимни тиламоқчи бўлса, агар ҳаёт мен учун яхши бўлса, умримни узоқ қил! Агар мен учун ўлим афзал бўлса, жонимни олгин! деб сўрасин! -дедилар. Чунки мусибат учун ўлимни сўраш қазои қадар масаласига тааллуқли бўлиб, гўё банда имтиҳонга сабр қила олмай Оллоҳнинг амрига рози эмаслигини ошкор этаётгандек бўлади. Оллоҳ ўзи асрасин.